انتشار تصاویر جدید از اودیسئوس؛ ماه‌نشین تاریخ‌ساز آمریکا چگونه روی ماه فرود آمد؟

تقریبا یک هفته پس از رسیدن ماه‌نشین اودیسئوس به سطح ماه و انتشار عمومی تصاویر جدید از آن، مهندسان شرکت اینتوئتیو ماشینز توانستند به آنچه این فضاپیما در لحظات پیش، حین و پس از فرود تاریخ‌ساز خود تجربه کردند، پی ببرند.

به‌گزارش ارزتکنیکا،‌ استیو آلتموس، مدیرعامل اینتوئتیو ماشینز چهارشنبه در جریان کنفرانسی خبری، اطلاعات جالبی را درباره‌ی وضعیت ماه‌نشین درحین نزول کنترل‌شده به سمت ماه در بامداد جمعه ۴ اسفند به وقت ایران با خبرنگاران به اشتراک گذاشت.

هفته‌ی گذشته، اپراتورهای ماموریت از اتاق کنترل خود در هیوستون با نگرانی نظاره‌گر فرایند فرود اودیسئوس بودند؛ زیرا مسافت‌یاب‌های ماه‌نشین از کار افتاده بود. تلاش لحظه‌ی آخری برای به‌کارگیری داده‌های تعیین ارتفاع از محموله‌ی‌ آزمایشی ناسا در فضاپیما نیز شکست خورده بود؛ زیرا کامپیوتر پرواز ماه‌نشین نتوانسته بود به موقع آن داده‌ها را پردازش کند. درنتیجه اودیسئوس دراصل بدون هیچ داده‌‌ی ارتفاع‌سنجی آنی روی ماه فرود آمد.

تقریبا ۱۰ دقیقه بعد، ماه‌نشین سیگنالی ضعیف ارسال کرد. در آن هنگام، براساس واحد اندازه‌گیری اینرسی فضاپیما به‌نظر آمد که اودیسئوس تا حدی کج شده است؛ اما سیگنال‌ها گیج‌کننده بودند. روز چهارشنبه، آلتموس توضیح داد که تیم مهندسان از آن زمان درحال قراردادن تکه‌های پازل در کنار هم بوده است.

به دلیل کمبود داده‌های ارتفاع‌سنجی، ماه‌نشین فکر می‌کرد که تقریبا ۱۰۰ متر بالاتر از سطح ماه قرار دارد؛ درنتیجه وقتی سطح ماه را لمس کرد، تقریبا سه برابر سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت (درحدود سه متر بر ثانیه) حرکت می‌کرد. همچنین فضاپیما از پهلو نسبت به سطح ماه با سرعت نزدیک به یک متر بر ثانیه درحال نزول بود.

آلتموس گفت: «ما شدیدتر از حد انتظار به سطح ماه برخورد کردیم و در طول مسیر دچار لغزش شدیم.» همزمان با برخورد و لغزش فضاپیما، موتورها همچنان درحال تولید نیرو بودند. سپس درست زمانی که ماه‌نشین محکم فرود آمد، نوسان شدیدی در محفظه‌ی احتراق موتور رخ داد. تمام این اتفاقات درحالی به‌وقوع پیوست که اودیسئوس به صورت خودکار فرود تاریخ‌سازش را انجام داد.

به محض برخورد ماه‌نشین با سطح ماه، یک یا دو پایه‌ی فرودش دراثر شدت ضربه شکست. سپس درست در همان لحظه، درحالی‌که سامانه‌ی رانش هنوز روشن بود، دوربین فضاپیما عکسی از این صحنه برداشت کرد. اینتوئتیو ماشینز این تصویر دیدنی را که در بالا مشاهده می‌کنید، روز چهارشنبه منتشر کرد. آلتموس گفت: «ما به‌طور عمودی نشستیم و موتور برای مدتی روشن ماند. سپس با آرام‌گرفتن موتور، فضاپیما به آرامی واژگون شد.»

اینتوئتیو ماشینز و ناسا براساس گرانش ماه محاسبه کردند که تقریبا دو ثانیه طول کشید تا اودیسئوس واژگون شود. ماه‌نشین به پهلو سقوط کرد و مخزن هلیوم یا تجهیزات ارتباط رادیویی آن با سطح ماه تماس برقرار کرد. افتادن روی این بیرون‌زدگی همراه با شیب ۱۲ درجه‌ای زمین، بدین معنی بود که ماه‌نشین اکنون با زاویه‌ی ۳۰ درجه روی ماه خوابیده است. روز سه‌شنبه، فضاپیما تصویری را منتشر کرد که تاییدکننده‌ی این نتایج بود.

اینتوئتیو ماشینز همزمان با شناخت بهتر وضعیت فضاپیمایش، موفق شد مجموعه‌ای از داده‌ها را دانلود کند. ناسا نیز اطلاعات ارزشمندی را از هر شش محموله‌ی خود در فضاپیما به‌دست آورده و از روز چهارشنبه، نزدیک به ۵۰ مگابایت داده دانلوده کرده است. این سازمان مبنای موفقیت را دستیابی به یک بیت داده می‌دانست.

احتمال برخاستن اودیسئوس از خواب پایین است. باتری‌های لیتیوم یون ذاتا سرما را دوست ندارند و دمای هوا ظرف چند روز آینده تا منفی ۱۷۳ درجه‌ی سانتی‌گراد کاهش خواهد یافت. چنین سرمای شدیدی می‌تواند باتری‌ها را خراب کند یا به قطعات الکترونیکی کامپیوتر پرواز آسیب برساند. بااین‌حال اینتوئتیو ماشینز امیدوار است که بتواند فضاپیمایش را به زندگی بازگرداند.