ماه‌نشین تاریخ‌ساز اودیسئوس روی ماه واژگون شده است

ماه‌نشین خصوصی اودیسئوس ظاهراً آن‌طور که انتظار می‌رفت، روی ماه فرود نیامده است. به‌گفته‌ی اعضای تیم مأموریت، این فضاپیمای ۴٫۳ متری ساخت شرکت اینتوئتیو ماشینز درجریان فرود تاریخی خود در روز جمعه، از پهلو روی ماه قرار گرفت. بااین‌حال به‌نظر می‌آید که جای نگرانی نیست؛ زیرا ماه‌نشین پیشگام همچنان زنده و عملیاتی است.

استیو آلتموس، مدیرعامل و از بنیان‌گذاران اینتوئتیو ماشینز شنبه ۲۴ فوریه درجریان نشستی مطبوعاتی گفت: «تاکنون با وجود آنکه واژگون شده‌ایم، تا حدی توانایی عملیاتی در اختیار داریم. این اتفاق برای ما واقعاً هیجان‌انگیز است و درنتیجه‌ی آن، مأموریت سطحی فضاپیما را ادامه می‌دهیم.»

اودیسئوس ۱۵ فوریه برفراز موشک فالکون ۹ اسپیس ایکس پرتاب شد و ۶ ابزار علمی ناسا و ۶ محموله‌ی خصوصی دیگر را به همراه خود به ماه حمل کرد. این ماه‌نشین ۶ روز بعد به مدار ماه رسید و بامداد جمعه به وقت ایران، در فاصله‌ی ۳۰۰ کیلومتری از قطب جنوبی ماه، روی سطح قمر زمین نشست.

اینتوئتیو ماشینز چند ساعت پس از فرود ماه‌نشین گزارش داد که فضاپیما در حالت عمودی به‌سر می‌برد. بااین‌حال، آلتموس در نشست اخیر گفت تعیین وضعیت اودیسئوس براساس دورسنجی از مخازن سوخت ماه‌نشین انجام شده است. درنتیجه، هرچند تیم مأموریت همچنان داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل می‌کند، به‌وضوح معلوم است که اودیسئوس در حالت عمودی قرار ندارد.

آلتموس افزود علت واژگونی، نزول سریع‌تر از حد انتظار ماه‌نشین بوده است. نزول نهایی فضاپیما قرار بود با سرعت تقریبا یک متر بر ثانیه رو به پایین انجام شود؛ اما درعوض اودیسئوس از پهلو با سرعتی نزدیک به سه برابر بیشتر به سمت ماه رفت.

پیش از آنکه تیم مأموریت بتواند ارزیابی کامل انجام بدهد، به داده‌های بیشتر نیاز دارد. برخی اطلاعات واضح می‌تواند از محموله‌ی دیگری به نام EagleCam به‌دست آید. ایگل‌کم‌ دوربینی ساخت دانشجویان دانشگاه هوانوردی امبری ریدل است که قرار بود در هنگام فرود ماه‌نشین، جدا شود و از روی سطح ماه از آن عکس‌برداری کند.

بااین‌حال، تیم ماموریت به دلیل مشکلات ناوبری تصمیم گرفت ایگل‌کم را در هنگام فرود درون ماه‌نشین نگه دارد. دوربین هنوز در فضاپیما است؛ اما تیم قصد دارد به‌زودی آن را روی ماه مستقر کند و امیدوار است که به‌وسیله‌ی آن، عکس‌های خوبی از اودیسئوس بگیرد.

به‌گفته‌ی آلتموس، علاوه‌بر ایگل‌کم، سایر ابزارها و زیرسیستم‌های مهم ماه‌نشین ظاهراً عملیاتی هستند. او گفت: «خورشید را داریم که به صفحه‌های خورشیدی نور می‌تاباند و باتری‌های ما را شارژ می‌کند. درحال تأمین نیرو برای فضاپیما هستیم و ۱۰۰ درصد شارژ داریم. این فوق‌العاده است.»

مدیرعامل اینتوئتیو ماشینز افزود داده‌ها نشان می‌دهند که اودیسئوس در یک یا دو مایلی منطقه‌ی فرود هدف خود که قطعه‌ای زمین نسبتاً صاف در نزدیکی دهانه‌ای به نام مالاپرت A است، فرود آمده است. اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، مدارگرد شناسایی ماه آخر هفته از منطقه‌ی فرود ماه‌نشین عکس خواهد گرفت و تشخیص محل دقیق فرود را امکان‌پذیر خواهد کرد.

تیم مأموریت تا آنجایی که می‌تواند از خانه‌ی جدید اودیسئوس در ماه اطلاعات جمع‌آوری خواهد کرد. بااین‌حال، تجهیزات الکترونیکی ماه‌نشین برای زنده‌ماندن در سرمای سوزناک شب‌هنگام ماه طراحی نشده‌اند؛ درنتیجه فضاپیمای تاریخ‌ساز به احتمال زیاد آخرین روزهای عمر خود را سپری می‌کند. به‌نقل از تیم کرین، مدیر ارشد اینتوئتیو ماشینز، اودیسئوس در بهترین سناریو ۹ تا ۱۰ روز دیگر می‌تواند دوام آورد.