عفونت HIV در برخی بیماران بدون درمان پزشکی از بین می‌رود
پژوهشگران گزارش کردند زنی که در سال ۱۹۹۲ به HIV آلوده شده بود، ممکن است اولین فردی باشد که بدون پیوند مغز استخوان یا حتی دارو درمان شده باشد. در ۶۳ نفر دیگر که آن‌ها نیز بدون دارو عفونت را کنترل کردند، ظاهرا HIV طوری در بدن منزوی شده بود که نمی‌توانست تکثیر پیدا کند. یافته‌ها نشان می‌دهند این افراد ممکن است به درمان عملکردی دست یافته باشند.
پژوهش جدیدی که در مجله‌ی Nature منتشر شده است، مکانیسم جدیدی را شرح می‌دهد که بدن ازطریق آن ممکن است HIV را سرکوب کند و اکنون به‌خاطر پیشرفت در فناوری‌های ژنتیکی قابل مشاهده شده باشد. این مطالعه همچنین امیدواری می‌دهد که برخی از افراد آلوده که سال‌ها تحت درمان‌های ضد رتروویروسی قرار داشته‌اند، ممکن است به‌طور مشابهی قادر به سرکوب ویروس و توقف مصرف دارو باشند. این داروها عوارضی را برای بدن به‌همراه دارند.
زن مذکور که لورین ویلنبرگ نام دارد و ۶۶ ساله و اهل کالیفرنیا است، به خاطر اینکه بدنش ویروس را برای دهه‌ها پس از تأیید عفونت سرکوب کرده ، در میان پژوهشگران معروف است. بنا به گزارش‌ها، تاکنون، تنها دو نفر یعنی تیموتی براون از کالیفرنیا و آدام کاستیلو از لندن برای HIV درمان شده‌اند. هر دو مرد تحت پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان قرار گرفتند و این امر موجب شد سیستم ایمنی آن‌ها دربرابر ویروس مقاوم شود.
پیوند مغز استخوان آنقدر خطرناک است که نمی‌تواند یک گزینه‌ی درمانی برای بیشتر افراد دچار عفونت HIV محسوب شود؛ اما این بهبودی‌ها موجب افزایش امیدواری درمورد امکان درمانی کامل شده است. در ماه مه، پژوهشگرانی در برزیل گزارش کردند که ترکیبی از درمان‌های HIV ممکن است منجر به درمان دیگری شود؛ اما برخی متخصصان گفتند برای تأیید چنین نتیجه‌ای به آزمایش‌های بیشتری نیاز است.
در بین ویروس‌های مختلف، HIV ویروسی حیله‌گر بوده و ریشه‌کنی آن دشوار است. این ویروس خود را وارد ژنوم انسان می‌کند و ماشین‌آلات سلولی را فریب می‌دهد تا خود را تکثیر کند. ویروس HIV به‌طور طبیعی ترجیح می‌دهد درون ژن‌ها کمین کند که بهترین ابزار برای تکثیر هستند.
در برخی افراد، سیستم ایمنی به مرور زمان سلول‌هایی را که ویروس در ژنوم آن‌ها جای گرفته است، جست‌وجو می‌کند و از بین می‌برد. دکتر ژو یو، نویسنده‌ی ارشد مطالعه گفت ممکن است ژن‌های ویروسی در مناطقی از ژنوم محصور شوند که در آنجا تکثیری رخ نمی‌دهد.
شرکت‌کنندگان مطالعه اصطلاحا «کنترل‌کنندگان ممتاز» بودند که یک درصد از افراد مبتلا به HIV هستند که بدون داروهای ضد رتروویروسی قادر هستند ویروس را کنترل کنند. پژوهشگران گمان می‌کنند که ممکن است برخی افراد که سال‌ها تحت درمان‌های ضد رتروویروسی قرار می‌گیرند، نیز به همان نتیجه برسند خصوصا اگر درمان بتواند سیستم ایمنی آن‌ها را تقویت کند. دکتر استیو دیکس، متخصص ایدز از دانشگاه کالیفرنیا و یکی از نویسندگان مطالعه‌ی جدید گفت: «این گروه منحصر‌به‌فرد برای من به‌نوعی اثبات مفهومی است که نشان می‌دهد ممکن است با پاسخ سیستم امینی میزبان به درمان بالینی کاملی برسیم.»
کنترلکنندههای ممتاز برای یافتن سرنخ‌هایی درمورد چگونگی کنترل HIV به‌طور جامع مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. خانم ویلنبرگ بیش از ۱۵ سال است که در چنین مطالعاتی ثبت‌نام کرده است. به استثنای یک آزمایش که مربوط به سال‌ها پیش است و نشان‌دهنده‌ی مقادیر کمی از ویروس بود، پژوهشگران هرگز نتوانستند HIV را در بافت‌های او شناسایی کنند.
دکتر یو و همکارانش در مطالعه‌ی جدید، ۱/۵ میلیارد سلول خونی خانم ویلنبرگ را تجزیه‌‌و‌تحلیل کردند و حتی با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌ی جدیدی که میتوانند مکان ویروس را در ژنوم مشخص کنند، هیچ اثری از ویروس پیدا نکردند. میلیون‌ها سلول از دستگاه گوارش او نیز نشانه‌ای از ویروس را نشان ندادند.
میکروگراف الکترونی روبشی رنگی از سلول T انسان (آبی و سبز) که به HIV آلوده شده است (زرد)
برخی پژوهشگران درمورد نتایج پژوهش جدید محتاط هستند. دکتر یونا اودوهرتی، ویروس‌شناس دانشگاه پنسیلوانیا گفت: «این نتایج مطمئنا دلگرم‌کننده اما حدسی است. قبلا از اینکه بتوانم بگویم او درمان شده است، باید اطلاعات بیشتری به دست آورم.»
یازده فرد دیگر مطالعه که پژوهشگران آن‌ها را «کنترلکنندههای استثنایی» می‌نامند، ویروس را تنها در بخش بسیار متراکم و دورافتاده‌ای از ژنوم خود دارند که ماشین‌آلات سلولی قادر به تکثیر آن نیست. برخی از افرادی که ویروس را بدون دارو سرکوب می‌کنند، دارای آنتی‌بادی‌های قابل‌تشخیص یا سلول‌های ایمنی که سریعا دربرابر HIV واکنش دهند، نیستند. اما سیستم ایمنی آن‌ها حافظه‌ی قدرتمندی از ویروس را با خود به‌همراه دارد. سلول‌های T قدرتمند که یکی از اجزای سیستم ایمنی هستند، سلول‌هایی را که ژن‌های ویروسی در بخش‌های قابل دسترس‌تر ژنوم آن‌ها لانه کرده است، حذف می‌کنند. سلول‌های عفونی که باقی می‌مانند ویروس را تنها در بخش‌های دورافتاده‌ی ژنوم خود دارند که ویروس در آنجا قادر به تکثیر نیست. دکتر بروس واکر ،پژوهشگر مؤسسه‌ی راگون که به مدت ۳۰ سال به مطالعه‌ی کنترلکنندههای ممتاز مشغول بوده است، گفت: «این واقعا تنها تفسیر برای یافته‌های ما است.»
حدود ۱۰ درصد از افرادی که درمان‌های ضد رتروویروسی را دریافت می‌کنند، خصوصا کسانی که این کار را خیلی زود پس از عفونی‌شدن آغاز می‌کنند، حتی پس از توقف مصرف دارو، به‌طور موفقیت‌آمیزی ویروس را سرکوب می‌کنند. شاید اتفاق مشابهی در این افراد رخ دهد.
مطالعات انجام‌شده درزمینه‌ی درمان کامل HIV مبتنی‌بر حذف تمامی ویروس‌هایی است که در ژنوم پنهان شده‌اند. مطالعه‌ی جدید، راه‌حل دست‌یافتنی‌تری را ارائه می‌دهد: اگر ویروس فقط در بخش‌هایی از ژنوم بماند که در آن نتواند تکثیر شود، بیمار ممکن است به درمانی عملکردی دست یابد. دکتر واکر گفت: «بخشی که در بیابان‌های ژنی وجود دارند، اهمیت ندارد. براین‌اساس، وقتی ما این مطالعات را انجام می‌دهیم، لازم نیست فقط به کمیت مخزن نگاه کنیم، بلکه باید کیفیت آن را مورد توجه قرار دهیم.»
از زمانی‌که پژوهشگران مطالعه را تکمیل کرده‌اند، چند مورد دیگر نیز پیدا کرده‌اند که می‌تواند به‌عنوان درمان کامل درنظر گرفته شود. آن‌ها درحال تماس گرفتن با افرادی هستند که ۲۰ سال یا بیشتر است که داروهای ضد رتروویروسی را مصرف کنند و کسانی که ممکن است موفق شده باشند ویروس را به بیابان‌های ژنوم خود بفرستند.
داروهای ضد رتروویروسی خصوصا اگر به‌مدت طولانی مصرف شوند، میتوانند عوارض جانبی ناگواری مانند بیماری قلبی و آسیب ارگان را به‌همراه داشته باشند. اگر براساس پژوهش‌های بیشتر، درمانی عملکردی ارائه شود، زندگی بیماران دگرگون خواهد شد.
نظرات