هوای بسیار گرم و مرطوب، راحت‌تر از آنچه فکر می‌کردیم می‌تواند انسان را بکشد
یکی از نخستین مطالعاتی که مستقیماً استرس گرمایی مرطوب را بین جمعیت جوان بررسی کرد، نشان داد که وقتی رطوبت به حداکثر مطلق برسد، حد مقاومت انسان فقط ۳۱ درجه سانتی‌گراد است. این عدد، چهار درجه کمتر از حدی است که پیش‌تر برآورد شده بود و برای افراد مسن‌تر این آستانه‌ی تحمل حتی کمتر نیز می‌شود.
بدین دلیل که انسان بدن خود را با روش خنک‌سازی تبخیری (تبخیر عرق روی پوست) خنک می‌کند، درک دمای حباب مرطوب اهمیت دارد، زیرا هم رطوبت و هم گرما را دربرمی‌گیرد. درواقع هرچه رطوبت هوا نسبت به گرمای آن بیشتر باشد، خنک‌سازی تبخیری دیرتر انجام می‌شود.
در مقایسه با آبوهوای گرم و خشک، انسان تقریباً قادر نیست آبوهوای گرم و مرطوب را تحمل کند. دلیلش هم این است که در رطوبت ۱۰۰ درصد، عرق بدن نمی‌تواند به‌راحتی صرف خنک‌سازی بدن شود.
در محیط کاملاً خشک، آستانه تحمل انسان احتمالاً ۵۰ درجه سانتی‌گراد است، اما نتایج جدید نشان می‌دهند که در محیط کاملاً مرطوب فقط ۳۱ درجه سانتی‌گراد لازم است تا بدن انسان به گرمازدگی برسد. با قرار گرفتن طولانی‌مدت در این هوا، مرگ انسان حتمی و اجتناب‌ناپذیر می‌شود. لری کنی، فیزیولوژیست دانشگاه پنسیلوانیا می‌گوید:
اگر بدانیم حدود دما و رطوبت بالا چقدر است، می‌توانیم از مردم - به‌ویژه افراد آسیب‌پذیرتر - درمقابل موج گرما محافظت کنیم. این محافظت شامل اولویت‌بندی برای بیماران نیاز به مراقبت، تنظیم هشدار برای بیرون رفتن در زمان بروز موج گرما و ایجاد نموداری است که به مردم راهنمایی‌هایی را درباره محدوده‌ی گرما و رطوبت ارائه می‌دهد.
ازآنجاکه تغییرات اقلیمی اخیراً باعث گرمایش بی‌سابقه جهان و تبخیر آب شده، گرما و رطوبت هوای زمین بالا رفته و خطر رد کردن حد دمای حباب مرطوب بخصوص در مناطق گرمسیری، رو به افزایش است. اقلیم‌شناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا پایان قرن، پاکستان، هند، قسمت‌هایی از جنوب شرق آسیا، خلیج فارس و آمریکای مرکزی بسیار بیشتر از قبل حداکثر سطوح رطوبت را در دمای فراتر از ۳۵ درجه‌ی سانتی‌گراد تجربه خواهند کرد. بااین‌حال این حداکثر سازگاری، بیشتر براساس مدل‌های تئوری و فیزیولوژیکی است و داده‌های واقعی درباره اینکه بدن انسان چقدر گرما و رطوبت را تحمل می‌کند، هنوز گسترده نیست.
پژوهشگران برای تعیین دمای واقعی حباب مرطوب که در آن انسان خطر گرمازدگی و مرگ را تجربه می‌کند، ۲۴ بزرگسال جوان و سالم بین ۱۸ تا ۳۴ سال را انتخاب کردند. دلیل چنین انتخابی این بود که جوان‌های سالم می‌توانند «بهترین حالت» را به پژوهشگران نشان دهند. افراد مسن، باردار و سایر افراد آسیب‌پذیر معمولاً قادر به تحمل گرما و رطوبت بالا نیستند.
شرکت‌کنندگان قبل از ورود به محفظه‌ای که سطوح دما و رطوبت قابل تنظیم داشت، دستگاه ضبط کوچکی را بلعیدند که دمای مرکزی بدن را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات مربوط به آن را ازطریق رادیو به پژوهشگران ارسال کند. سپس از آن‌ها خواسته شد که به‌آرامی روی دوچرخه‌ی ثابت دوچرخه‌سواری کنند، درحالیکه دما و رطوبت اتاق به‌تدریج افزایش می‌یافت. این کار ادامه پیدا کرد و زمانی که بدن شرکت‌کننده دیگر قادر به حفظ دمای مرکزی نبود، آزمایش متوقف شد.
می‌توان گفت که در این شرایط دمای بحرانی حباب مرطوب از ۳۰ درجه تا ۳۱ درجه متغیر است، اما اگر فرد در حال استراحت کامل باشد و هیچ عضله‌ای را تکان ندهد، این آستانه می‌تواند کمی بیشتر شود. اکنون پژوهشگران امیدوا‌رند که این مطالعات را با افراد مسن‌تر نیز تکرار کنند، اگرچه این واقعیت که میزان تحمل گرما و رطوبت حتی در جوانان سالم هم بسیار پایین‌تر از تخمین‌های قبلی است، پژوهشگران را نگران می‌کند.
در سال ۲۰۲۰ چند شهر در پاکستان دمای حباب مرطوب بیش از ۳۵ درجه سانتی‌گراد ثبت کردند. از سال ۱۹۷۹ تناوب دمای حباب مرطوب بیش از ۳۱ درجه سانتی‌گراد بیش از دو برابر افزایش یافته است. درحالیکه آزمایش‌های تازه نشان می‌دهند که افراد جوان دربرابر دمای بالا آسیب‌پذیرند، آمار می‌گوید احتمال مرگ افراد مسن‌تر در صورت قرار گرفتن در دما و رطوبت زیاد، همچنان بالاتر است. کنی اظهار می‌کند: «نتایج ما نشان می‌دهد که در مناطق مرطوب جهان، هنگامی که دما بالای ۳۱ درجه سانتی‌گراد می‌رود باید نگران افراد جوان و سالم نیز باشیم.» او در ادامه می‌گوید: «اقلیم در حال تغییر است، بنابراین روزبه‌روز امواج گرمای بیشتر و شدیدتری وجود خواهد داشت. سن جمعیت نیز مدام تغییر می‌کند و تعداد افراد مسن‌تر جوامع بیشتر می‌شود، پس مطالعه تلاقی این دو تغییر هم‌زمان، بسیار اهمیت دارد.»
این مطالعه در Journal of Applied Physiology منتشر شده است.
نظرات