مادربرد، یکی از اصلی‌ترین اجزای یک سیستم کامپیوتری محسوب می‌شود. بسیاری از مؤلفه‌های حیاتی کامپیوتر بر روی مادربرد قرار می‌گیرند، از جمله سی پی یو (پردازنده یا CPU)، کارت گرافیک، حافظه و رابط‌های دستگاه‌های ورودی و خروجی. برای ارتقای کامپیوتر خود، باید با مادربرد به خوبی آشنا باشید و اجزای کامپیوتر خود را متناسب با مادربرد خود تهیه کنید. این نکته برای گیمرها بیشتر اهمیت دارد و باید هنگام تهیه اجزای مختلف سیستم، به آن توجه کنند. در این مطلب قصد داریم درباره قیمت مادربرد، انواع مختلف آن و تفاوت‌های مادربردهای معمولی و گیمینگ صحبت کنیم.
مادربرد در اصل یک برد الکترونیکی است، یعنی یک برد پلاستیکی که لایه‌های مسی یا آلومینیوم فویل روی آن چاپ شده باشند. این لایه‌های بسیار نازک، تشکیل یک مدار داده و اجزای مختلف را به یکدیگر متصل می‌کنند. مادربرد از تعدادی سوکت و محل اتصال تشکیل شده است که می‌توانید اجزای مختلف نظیر پردازنده و... را روی آن سوار کنید. قسمت‌های اصلی یک مادربرد عبارت‌اند از:
حال می‌توانید علت نام‌گذاری این برد الکترونیکی به برد مادر یا مادربرد را نیز درک کنید، چرا که تعداد زیادی از اجزای اصلی کامپیوتر روی آن نصب می‌شوند. در ادامه به عوامل دخیل در تفاوت قیمت مادربرد و انواع مختلف آن خواهیم پرداخت.
بسیار مهم است که از توانایی‌ها و محدودیت‌های مادربرد کامپیوتر خود، آگاه باشید. با این کار، می‌توانید بهترین اجزا را متناسب با ظرفیت مادربرد کامپیوتر تهیه کرده و کامپیوتر خود را ارتقا دهید. آشنایی با انواع مادربرد، می‌تواند کمک زیادی در این زمینه به شما کند. مهم‌ترین عامل در دسته‌بندی انواع مادربرد، عاملی به نام فرم فاکتور (Form Factor) است. فرم فاکتور، عاملی است که مشخصات، اندازه و شکل مادربرد را نشان می‌دهد. توجه به فرم فاکتور مادربرد، در تشخیص موارد زیر به شما کمک می‌کند:
در این قسمت، ۴ فرم فاکتور اصلی مادربردها را معرفی خواهیم کرد.
بردهای این فرم فاکتور با ابعاد ۱۷x۱۷ سانتی‌متر، برای کامپیوترهای کوچک که فضای کمی را اشغال می‌کنند بسیار مناسب است. قیمت مادربرد با فرم فاکتور Mini-ITX معمولاً پایین است و این یکی از مزایای آن است. اما معایبی نیز در این مادربردها وجود دارد از جمله عدم پشتیبانی از چند کارت گرافیک و پشتیبانی از RAM با حافظه پایین. مادربردهای Mini-ITX شامل یک اسلات PCIe، ۴ پورت ساتا و ۲ اسلات برای RAM هستند. از جمله مادربردهای Mini-ITX، می‌توان به مادربرد Gigabyte Z690I Aorus Ultra اشاره کرد.
این مادربردها نیز مشابه با فرم فاکتور Mini-ITX، برای کیس‌های جمع‌وجور مناسب هستند، با این تفاوت که ابعاد بزرگ‌تری دارند (۴/۲۴x۴/۲۴ سانتی‌متر). همچنین تعداد درگاه‌های PCIe مادربرد با فرم فاکتور Micro-ATX بیشتر است و می‌تواند تا ۴ اسلات RAM را در خود جای دهد. به همین منوال، می‌توانید تا ۳ کارت گرافیک را در این مادربردها نصب کنید و این نیز مزیت دیگری نسبت به فرم فاکتور Mini-ITX محسوب می‌شود. تعداد پورت‌های ساتا نیز می‌تواند بین ۴ تا ۸ عدد باشد. از جمله مادربردهای Micro-ATX، می‌توان به مادربرد بایواستار مدل H310MHP Ver. 7.x اشاره کرد.
برای جای دادن این مادربردها به کیس بزرگ‌تری نیاز دارید، چرا که ابعاد آن‌ها ۵/۳۰x۴/۲۴ سانتی‌متر است و مناسب کیس‌های متوسط یا بزرگ است. این نوع از مادربردها قابلیت ارتقای زیادی دارند، چرا که می‌توانید تا ۴ کارت گرافیک را به طور هم‌زمان در آن‌ها نصب کنید. همچنین بین ۲ تا ۸ اسلات برای نصب RAM در آن‌ها قرار دارد. تعداد پورت‌های ساتا نیز بین ۴ تا ۱۲ عدد است. از جمله مادربردهایی که دارای فرم فاکتور ATX هستند، می‌توان به مادربرد ایسوس مدل ROG STRIX Z690-A GAMING WIFI D4 اشاره کرد.
این فرم فاکتور، نسخه پیشرفته‌تری از فرم فاکتور ATX محسوب می‌شود و ابعاد آن ۵/۳۰x۷/۲۷ سانتی‌متر است. بنابراین بزرگ‌ترین ابعاد در میان مادربردها، به مادربردهای E-ATX تعلق می‌گیرد. قیمت مادربرد E-ATX از سایر مادربردها گران‌تر بوده و این مسئله به خاطر ابعاد بزرگ و تعداد نقاط اتصال بیشتر برای دستگاه‌های مختلف است. کارهای سنگین گرافیکی مانند رندرکردن تصاویر سه‌بعدی یا ویرایش ویدیو، نیازمند سخت‌افزاری قوی است که به راحتی می‌تواند روی این مادربردها قرار بگیرد. مادربرد E-ATX از ۴ کارت گرافیک، ۸ اسلات RAM و ۸ اسلات PCIe پشتیبانی کند.
تفاوت مادربرد گیمینگ و مادربرد معمولی
اجرای بازی‌های کامپیوتری با بالاترین تنظیمات، نیاز به سخت‌افزار قوی و بادوام دارد. از همین رو، مادربردهایی مخصوص کاربران گیمر ساخته شده‌اند که طول عمر بالایی داشته و از مواد درجه یک ساخته شده‌اند. امکان ارتقای این مادربردها برای نصب تجهیزات بیشتر و بالا بردن توانایی کامپیوتر وجود دارد. همچنین این مادربردها معمولاً از نظر بصری نیز زیباتر از مدل‌های معمولی هستند قطعات آن به صورت چشم‌نواز و با رنگ‌های زیبا در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند.
مادربردهای گیمینگ طوری طراحی شده‌اند که کارت گرافیک‌های غول‌پیکر امروزی به راحتی روی آن‌ها قرار بگیرد. همچنین از آنجایی که سیستم خنک‌کننده یک کیس گیمینگ اهمیت زیادی دارد، در مادربردهای گیمینگ، حرارت‌گیرهایی قرار گرفته است که به خنک ماندن مادربرد و اجزای قرار گرفته روی آن کمک می‌کند. از جمله بهترین مادربردهای گیمینگ، می‌توان به مادربرد ام اس آی مدل MEG Z690 GODLIKE اشاره کرد.
هنگام خرید مادربرد، حتماً نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
حال که با نکات مهم خرید مادربرد آشنا شدید، می‌توانید برای مشاهده قیمت مادربرد و مشخصات مختلف آن (از جمله مادربردهایی که در این مطلب معرفی کردیم) به زومیت مراجعه کنید.
