اپل و گوگل با هدف توسعه فناوری ردگیری ویروس کرونا همکاری می‌کنند

اپل و گوگل از همکاری بی‌سابقه‌ای خبر دادند که منجر به ارائه‌ی یک فناوری کاربردی جدید در گوشی‌های هوشمند می‌شود. این فناوری به‌محض ارتباط یک شخص با فردی دیگر مبتلا به ویروس کرونا به او هشدار می‌دهد. کاربران برای استفاده از این سیستم باید شخصا ثبت‌نام کنند، اما پیش‌بینی‌ها ادعا می‌کنند که حدود یک‌سوم از جمعیت جهان درصورت پیاده‌سازی موفق فناوری، تحت نظارت قرار می‌گیرند.

فناوری جدیدی که به‌نام ردگیری ارتباط شناخته می‌شود، با هدف جلوگیری هرچه بیشتر از شیوع ویروس کرونا توسعه می‌یابد. این فناوری درصورت ارتباط و تماس یک فرد با فردی مبتلا به بیماری کووید ۱۹ از او می‌خواهد تا وارد قرنطینه‌ی خانگی شود. غول‌های فناوری روز جمعه اعلام کردند که سازوکار جدید را در دو مرحله به سیستم‌‌های عامل اندروید و iOS اضافه خواهند کرد. تا میانه‌ی ماه مه، شرکت‌ها توانایی تبادل اطلاعات ناشناس بین گوشی‌های اندرویدی و آیفون را ممکن می‌کنند که ازطریق اپلیکیشن‌هایی تحت مدیریت مقام‌های مسئول سلامت، انجام می‌شود. شرکت‌ها همچنین زیرساخت‌هایی برای اپلیکیشن‌های سلامت عمومی توسعه می‌دهند تا کارایی ساختار را مدیریت کنند.

کارایی سیستم جدید به اینگونه خواهد بود که اگر آزمایش ابتلا به کووید ۱۹ برای یک نفر مثبت اعلام شده و اطلاعاتش وارد یک اپلیکیشن سلامت عمومی شود، افرادی که در روزهای گذشته با بیمار در ارتباط بوده‌اند، یک پیام هشدار دریافت می‌کنند. دوره‌ی زمانی ارتباط برای دریافت اعلان، ۱۴ روز عنوان شد، اما مقام‌های مسئول می‌توانند دوره را تغییر دهند.

مرحله‌ی دوم پیاده‌سازی فناوری جدید، زمان بیشتری به‌طول خواهد انجامید. هر دو شرکت اپل و گوگل در ماه‌های آتی فناوری را به‌صورت پیش‌فرض به سیستم‌هامل عامل خود اضافه می‌کنند تا کاربران دیگر نیازی به دانلود و نصب اپلیکیشن نداشته باشند. در رویکرد جدید نیز مجددا کاربران باید برای ورود به برنامه‌ی ردگیری ثبت‌نام کرده و موافقت خود را اعلام کنند. البته در مرحله‌ی دوم، قطعا افراد بیشتری به برنامه اضافه می‌شوند. سیستم‌های عامل اندروید و iOS در مجموع سه میلیارد کاربر در سرتاسر جهان دارند.

فناوری جدید موردنظر اپل و گوگل، انتقادها و بحث‌های زیادی را هم پیرامون حفاظت از حریم خصوصی به‌همراه دارد. در فناوری جدید، اطلاعات حساس سلامتی از میلیاردها انسان ازطریق دستگاه‌های موبایل به اشتراک گذاشته می‌شود و دستگاه‌ها نیز مدام درحال اشتراک‌‌گذاری موقعیت هستند. برخی از سیاست‌‌مداران و قانون‌گذاران از هم‌اکنون هشدار داده‌اند که حریم خصوصی افراد با این فناوری نقض می‌شود.

گروهی از جمهوری‌خواهان در مجلس نمایندگان آمریکا در واکنش به اقدام‌های پیش‌رو نامه‌ای به دونالد ترامپ نوشتند که در بخش‌هایی از آن می‌خوانیم:

هرگونه اقدامی که جهت جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا انجام می‌شود، باید حق حریم خصوصی هر شهروند آمریکایی را مد نظر قرار دهد. ذخیره‌سازی داده‌های حرکت روزمره‌ی آمریکایی‌ها توسط گوگل که با تمایل ازسوی مقام‌های محلی و دولتی انجام می‌شود، رویکرد نگران‌کننده‌ای به‌نظر می‌رسد.

اپل و گوگل در بیانیه‌ی همکاری تأکید کردند که فناوری پیش‌رو، متمرکز بر حفاظت از حریم خصوصی افراد فعالیت می‌کند. کاربر برای اشتراک‌گذاری اطلاعات خود باید مجوز صادر کند و داده‌های مکانی او هم ذخیره نمی‌شوند. به‌علاوه، هیچ اطلاعاتی از فرد مخاطب بیمار به کاربر داده نمی‌شود و مکان ارتباط با فرد بیمار نیز مشخص نخواهد بود. شرکت‌های مذکور همچنین ادعا می‌کنند که خودشان هم توانایی دیدن و خواندن اطلاعات را ندارند. به‌علاوه کل سیستم درصورت نیاز یا دستور مقام‌ها خاموش و قطع می‌شود.

صرف‌نظر از چالش‌های امنیت و حریم خصوصی و اعتماد مردم، آزمایش‌گیری در سطوح وسیع باید همه‌جر در دسترس باشد تا به‌عنوان مکمل اپلیکیشن مذکور عمل کند. دسترسی به گوشی‌های هوشمند و اتصال بی‌سیم اینترنت نیز برای همه‌ی افراد در همه‌ی نقاط ممکن نیست. بسیاری از گروه‌ها انتقاد می‌کنند که چنین رویکردهایی قطعا اقشار آسیب‌پذیر و در معرض خطر متعددی را نادیده می‌گیرند. افراد آسیب‌پذیری که درحال‌حاضر هم به فناوری دسترسی ندارند و شاید حتی اقدام‌های درمانی و پیشگیری مناسب هم دریافت نکنند.

باوجود تمام چالش‌ها و جنبه‌های ناشناس فناوری و سیستم به‌کارگیری، خبر همکاری گوگل و اپل، شاید مهم‌ترین نکته‌ی این برنامه باشد. دو شرکت از سال‌ها پیش در حوزه‌ی سیستم‌عامل موبایل با هم رقابت می‌کنند و در حوزه‌های دیگر همچون خدمات رسانه‌ای و سیستم‌های تشخیص صوت و بسیاری موارد دیگر، حتی دشمن محسوب می‌شوند. کوپرتینویی‌ها و اهالی مانتین ویو تاکنون بارها به مواضع یکدیگر خصوصا در حوزه‌ی حریم خصوصی و حفاظت از داد‌ه‌های مردم تاخته‌اند. دراین‌میان هردو در ماه‌های اخیر تحت فشار شدید بوده‌‌اند تا از منابع سرشار در دسترس خود، به‌نوعی به نفع جامعه استفاده کنند.

در بخشی از بیانیه‌ی مشترک اپل و گوگل می‌خوانیم:

همه‌ی ما در اپل و گوگل اعتقاد داریم که هیچ‌گاه همکاری برای یکی از بزرگ‌ترین مشکلات موجود در جهان به‌اندازه‌ی امروز حساس و ضروری نبوده است.

سیستم موردنظر اپل و گوگل، از بلوتوث به‌عنوان فناوری مشترک ارتباطی بین گوشی‌های هوشمند، بهره خواهد برد. آن‌ها نمونه‌ای تئوری از نحوه‌ی کار سیستم را با تصویر و متن شرح داده‌اند. تصور کنید که دو نفر برای یک گفت‌وگوی کوتاه در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. گوشی‌های هوشمند به‌صورت مخفی و در پس‌زمینه، اطلاعات ناشناسی را تبادل می‌کنند تا ارتباط چند دقیقه‌ای این دو نفر ثبت شود. اطلاعات ناشناس به‌‌صورت کلیدهای دیجیتالی هستند که برای حفظ ناشناس بودن شخص، هر ۱۵ دقیقه تغییر می‌کنند.

گوشی هوشمند فرد دیگر به‌صورت منظم و مداوم، سرور را بررسی می‌کند تا از هرگونه گزارش ابتلای مثبت ارتباط‌های گذشته، اطلاع کسب کند. گوشی تمامی گزارش‌‌های مثبت را دانلود و با ارتباط‌های فرد در روزهای گذشته مقایسه می‌کند. درنهایت درصورت کشف مورد مبتلا در میان ارتباط‌های گذشته، پیام هشدار و آموزشی برای قرنطینه‌ی خانگی ازطرف سازمان‌های سلامت عمومی برای فرد ارسال می‌شود.

همکاری جدید اپل و گوگل برای ردگیری مبتلایان به کویید ۱۹، اولین اقدام آن‌ها برای مقابله با ویروس کرونا نیست. گوگل قبلا وب‌سایتی مجاز برای اطلاع‌رسانی پیرامون بیماری راه‌اندازی کرد و اپل نیز ابزارهای نظارت و بررس شخصی را در گوشی‌های هوشمند آیفون در اختیار کاربران گذاشت. کوپرتینویی‌ها همچنین ۲۰ میلیون ماسک به فعالان حوزه‌ی سلامت کمک کرد. Verily، شرکت همکار گوگل و از زیرمجموعه‌های آلفابت نیز اکنون سایت‌های متعدد آزمایش ویروس را در برخی مناطق کالیفرنیا اداره می‌کند.

سازمان‌های متعدد دیگری هم در شرایط کنونی برای توسعه‌ی راهکارهای ردگیری ابتلا به ویروس کرونا فعال هستند. محققان دانشگاه MIT هفته‌ی گذشته از توسعه‌ی سیستمی مشابه خبر دادند. برخی کشورها و توسعه‌دهنده‌های متفرقه نیز قبلا برنامه‌های ردگیری شخصی را آزمایش کرده‌اند، اما با موانع بزرگ حریم خصوصی روبه‌رو شدند. به‌هرحال باید منتظر ارائه‌ی سرویس نهایی گوگل و اپل هم باشیم و اعتماد یا عدم اعتماد مردم به فناوری را در آن زمان بررسی کنیم.