زندگی درون سیب؛ اپل چگونه در حال تسلط کامل بر دنیا است؟
چند وقت پیش گزارش تکان‌دهنده‌ای خواندم که اگرچه در نمای کلی چندان دور از انتظار نبود، برای چند لحظه صحنه‌ی آخرالزمانی عجیبی را پیش چشمانم ترسیم کرد که می‌توانست به‌راحتی یکی از اپیزودهای سریال Black Mirror یا Love, Death + Robots باشد؛ زندگی در دنیایی به شکل سیب. طبق این گزارش، شرکت اپل که هم‌اکنون باارزش‌ترین برند جهان شناخته شده است، درحال‌حاضر دستاوردهای چشمگیر زیر را در کارنامه‌ی خود دارد:
- پرفروش‌ترین گوشی هوشمند دنیا (آیفون ۱۳)
- پرفروش‌ترین تبلت دنیا (آیپد ۲۰۲۱)
- پرفروش‌ترین لپ‌تاپ دنیا (مک‌بوک ایر ۲۰۲۰)
- پرفروش‌ترین ساعت هوشمند دنیا (اپل واچ سری ۶)
- پرفروش‌ترین ایرباد بی‌سیم دنیا (ایرپاد پرو)
حالا به این سبد چشمگیر سخت‌افزاری، محصولات احتمالی آینده‌ی اپل نظیر هدست واقعیت ترکیبی، خودروی برقی، گوشی، تبلت و لپ‌تاپ‌های تاشدنی و همچنین پیشروی با سرعتی جنون‌آمیز در صنعت بازی، فیلم، موسیقی و سلامت را هم اضافه کنید تا تصویر شخصیت ابرشرور داستان‌ها که خیال تسلط کامل بر جهان را در سر می‌پروارند، کامل شود.
در دنیایی که حتی همین امروز هم شباهت بی‌حدواندازه‌ای به سیب دارد، به این فکر کنید که طولی نخواهد کشید تا تنها یک ابرشرکت تمام جنبه‌های هوشمند زندگی افراد، از تلویزیون، گوشی، کامپیوتر، هدفون، ساعت و خودرو گرفته تا پلتفرم‌هایی را که برای فیلم، موسیقی، بازی و خدمات بهداشتی استفاده می‌کنند، تحت کنترل کامل خود داشته باشد. درضمن، تمام این محصولات نیز به‌طور ۲۴ ساعته در حال جمع‌آوری داده‌های کاربری هستند تا دایره‌ی کنترل و نفوذ اپل بر زندگی شخصی افراد هر لحظه تنگ‌تر و خفقان‌آمیزتر شود.
تیم کوک می‌گوید هیچ آدم منطقی اپل را مونوپولیست نمی‌نامد
تیم کوک، مدیرعامل اپل، در سال ۲۰۱۹ در واکنش به تهمت‌های ضدرقابتی و انحصارطلبانه‌ای که از سمت اسپاتیفای علیه اپل موزیک مطرح شده بود، گفت: «هیچ آدم منطقی هرگز اپل را مونوپولیست و انحصارگرا نمی‌نامد.»
آیا انحصارگرا خواندن اپل و نگرانی از قدرت و کنترل روزافزون کوپرتینونشین‌ها آن‌طور که تیم کوک فکر می‌کند، غیرمنطقی است؟ یا اینکه اپل چنان هوشمندانه و زیرکانه در حال نفوذ به تک‌تک لایه‌های زندگی ما است که زمانی متوجه سلطه‌ی جهانی‌اش خواهیم شد که دیگر نه راه پیش داریم و نه راه پس؟
اپل چگونه در مسیر حکمرانی بر دنیا قرار گرفت
به‌طور کلی، عواملی را که منجر به قدرت گرفتن اپل و تبدیل آن به باارزش‌ترین برند جهان شد، می‌توان در چند مورد زیر خلاصه کرد:
اکوسیستم اپل که چنان یکپارچه، کارآمد و درهم‌تنیده طراحی شده که به آن لقب «باغ محصور» را داده‌اند؛ چون طوری کاربران را درون خود گیر می‌اندازد که کمتر کسی پیدا می‌شود بعد از خرید آیفون، نخواهد باقی محصولات اپل، مثلاً اپل واچ یا ایرپاد را نیز دراختیار داشته باشد. و اگر به این اکوسیستم خو کنید، معمولاً مهاجرت به اکوسیستم‌های دیگر برایتان دشوار خواهد بود.
بازاریابی هوشمندانه و مؤثر؛ اپل معمولاً برای تبلیغ محصولات خود، به‌ویژه آیفون، سراغ هنرمندان و فیلم‌سازان حرفه‌ای می‌رود تا قدرت بی‌بدیل این گوشی را به رخ بکشد. مثلاً برای تبلیغ توانایی آیفون ۱۳ پرو در فیلم‌برداری در حد «هالیوود»، سراغ پارک چان-ووک، کارگردان سرشناس کره‌ای فیلم اولدبوی رفت که اتفاقا نتیجه‌ی درخشانی به‌دست آمد. چان-ووک حتی پیام انگیزشی موثری به کاربران داد و گفت اگر فکر می‌کنید فیلم‌سازی کار بسیار سختی است، کافی است آیفونتان را برداشته و از زندگی روزمره فیلم بگیرید.
در کنار هنرمندان حرفه‌ای، اپل برای تبلیغ محصولاتش روی کاربران معمولی خود نیز حساب ویژه‌ای باز کرده است. مثلاً کمپین «Shot on iPhone» را راه انداخت که از کاربران خواسته بود تصاویر ماکرویی را که با آیفون ۱۳ پرو ثبت کرده بودند، به اشتراک بگذارند. اپل واچ نیز با داستان‌هایی از نجات جان کاربران عجین شده است.
برای مثال، اپل در ویدیوی تبلیغاتی سری ۷ با نشان دادن سه نفر در موقعیتی مرگبار که موفق شدند به کمک اپل واچ خود با اورژانس تماس بگیرند، تلویحا اشاره کرد که خرید ساعت هوشمند ۴۰۰ دلاری‌‌اش مسئله‌ی مرگ و زندگی است.
وفاداری برند. اپل در حال حاضر باارزش‌ترین برند جهان (۳۵۵ میلیارد دلار) است و این موقعیت را در چند سال مختلف حفظ کرده است. این شرکت با تمرکز بر نوآوری، عملکرد و حریم شخصی موفق شده جامعه‌ی بزرگی از هواداران وفادار را برای خود ایجاد کند، طوری که نقطه‌ضعف‌ها و محدودیت‌هایش، از جمله نبود قابلیت سایدلودینگ، این کاربران را همچنان در اکوسیستم اپل نگه می‌دارد.
علاوه‌براین، اپل کاربرانش را افراد منحصر‌به‌فردی می‌بیند که با آدم‌های معمولی و خسته‌کننده‌‌ی بیرون از این باغ محصور تفاوت دارند و این غیرمعمولی‌بودن همواره یکی از دلایل مهم محبوبیت برند اپل بوده است. عاملی که پشت تمام این موفقیت‌ها و دستاوردها پنهان شده، تراشه است که در قالب همکاری بسیار نزدیک و ناگسستنی اپل با TSMC، بزرگ‌ترین تراشه‌ساز دنیا، ممکن شده است.
همه‌چیز با آیفون شروع شد
ده سال گذشته را باید دهه‌‌ی آیفون نامید؛ دوره‌ای که گوشی‌های هوشمند همه‌گیر شدند و در سایه‌ی آن، برخی از صنایع موجود رفته‌رفته از بین رفتند تا شرکت‌های چند میلیارد دلاری جدید ایجاد شوند. اغراق نیست اگر بگوییم با ظهور آیفون، کل دنیا دچار تغییر و تحول شد.
آیفون برای اولین بار در سال ۲۰۰۷ عرضه شد، اما تا اوایل ۲۰۱۰ همچنان محصول مهجوری بود و جامعه‌ی هدفش بیشتر افراد خوره‌ی تکنولوژی بودند. تعداد آیفون‌های به‌فروش رفته در اولین سال عرضه، تنها ۱٫۳۹ میلیون واحد بود؛ این رقم اما در سال ۲۰۲۱ به ۲۴۰ میلیون رسید. در فهرست پرفروش‌ترین گوشی‌های هوشمند در سال ۲۰۲۱، برند اپل ۵ جایگاه اول را به خود اختصاص داده بود.
به‌گفته‌ی این غول دنیای فناوری، درحال‌حاضر بیش از یک میلیارد نفر در دنیا از آیفون استفاده می‌کنند. اگرچه فروش آیفون در مقایسه با انبوه گوشی‌های مبتنی بر سیستم عامل اندروید، از گلکسی سامسونگ گرفته تا مدل‌های رنگ‌وارنگ شیائومی و هواوی، ناچیز به‌نظر می‌رسد، آیفون ۱۳ پرفروش‌ترین گوشی هوشمند دنیا است و گوگل و شرکای اندرویدی‌اش ازجمله سامسونگ نیز در طراحی و برخی تصمیم‌گیری‌ها نظیر حذف جک هدفون و کابل شارژ از آیفون الهام گرفته‌اند.
اگرچه اولین محصول اپل، کامپیوتر ۸ بیتی Apple I بود که در سال ۱۹۷۶ عرضه شد و این شرکت تا مدت‌ها در حوزه‌ی تولید کامپیوتر شخصی فعالیت داشت، محصولی که اپل را به جایگاه کنونی‌اش رساند، آیفون بود. از زمان عرضه‌ی اولین آیفون، اپل از شرکت کامپیوتری بزرگی با کسب‌وکار جانبی پرسود آیپاد به یک ابرشرکت یک تریلیون دلاری با صدها نمایندگی در سراسر دنیا و نزدیک‌به ۱۵۰ هزار کارمند تمام‌وقت تبدیل شد.
آیفون به این دلیل در تاروپود زندگی افراد تنیده شد که با آمدنش، جای بسیاری از دستگاه‌ها و محصولات دیگر را گرفت. مردم حالا به جای تقویم و دفترچه یادداشت فیزیکی، ساعت زنگ‌دار، پخش‌کننده موسیقی، ابزار جی‌پی‌اس و حتی چراغ قوه، از آیفون استفاده می‌کردند که تمام این قابلیت‌ها را یک‌جا داشت.
۱۵ سال پیش، از گوشی بی‌سیم فقط برای برقراری تماس استفاده می‌کردیم، اما امروز برای هر کاری جز این. شاید بهترین مثال برای قدرت دگرگون‌کننده‌ی آیفون کاری است که با دوربین‌های عکاسی کرد. سال ۲۰۱۰، حدود ۱۰۹ دوربین جیبی به فروش رفت، اما این رقم در سال ۲۰۱۸ که آخرین سالی است که داده‌های آن دردسترس است، به ۹ میلیون رسید.
آیفون به همان تعداد صنعتی که از بین برد، کسب‌وکارهای جدید ایجاد کرد
می‌توان گفت آیفون به همان تعداد صنعتی که از بین برد، باعث پیدایش کسب‌وکارهای جدید هم شد. برای مثال، اگر به‌خاطر GPS همیشه فعال و اینترنت بی‌سیم پرسرعتی که با آیفون رایج شدند، نبود، امروز شرکت‌های آنلاین مسافربری Lyft و Uber که در مجموع ۶۰ میلیارد دلار ارزش دارند، وجود نمی‌داشتند.
در سایه‌ی همه‌گیری آیفون، اپ استور اپل نیز به کسب وکار عظیمی تبدیل شد و روش آسانی را پیش پای توسعه‌دهندگان گذاشت تا اپلیکیشن‌های خود را در بازار جهانی عرضه کنند. توسعه‌دهندگان از زمان عرضه‌ی اپ استور در سال ۲۰۰۸ تاکنون بیش از ۲۶۰ میلیارد دلار از اپ استور درآمد کسب کردند؛ میزان درآمد آن‌ها تنها در سال ۲۰۲۱، حدود ۶۰ میلیارد دلار بود.
از سوی دیگر، توانایی اپل به عرضه‌ی سالانه‌ی مدل جدید آیفون با قابلیت‌های جدید و بهبودهای چشمگیر، منجر به پیدایش بازار مشتاق و وفاداری شده بود که نیاز به وجود زنجیره‌‌های تأمین بزرگ را توجیه می‌کرد. این چنین بود که کارخانه‌های مونتاژ بی‌شماری در چین تحت مدیریت فاکس‌کان، شریک اصلی اپل در حوزه‌ی تولید سر برآوردند و به گفته‌ی اپل، ۴٫۸ میلیون شغل در چین ایجاد کردند.
سال‌ها، اپل حجم زیادی از ذخیره‌ی نقدی (بیش از ۲۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹) و اوراق بهادار قابل‌فروش خود را از فروش آیفون به‌دست می‌آورد؛ اما در سال ۲۰۱۸ و بعد از اصلاحات مالیاتی، گفت که قصد دارد بخش قابل‌توجهی از این ثروت را در قالب بازخرید و سود سهام بین سهام‌دارانش توزیع کند. این بازخرید‌ها به رشد بیش از ۹۰۰ درصدی سهام اپل منجر شد؛ به‌طوری که اگر در سال ۲۰۱۰ یک میلیون دلار در اپل سرمایه‌گذاری کرده بودید، حالا ارزش آن به بیش از ۱۰ میلیون دلار رسیده بود.
در طول مسیر، اپل چند نقطه عطف دیگر را نیز در کارنامه‌ی خود ثبت کرد تا امروز به باارزش‌ترین برند جهان تبدیل شود؛ از جمله اینکه در سال ۲۰۱۵ به جمع ۳۰ شرکت دارای بالاترین میزان ارزش بازار در میانگین صنعتی داو جونز (پیوست که نشان می‌داد سهام اپل حالا همانند بوئینگ، IBM و مایکروسافت از نوع «بلو چیپ» است که فقط به شرکت‌های پیشرو در صنعت خود اعطا می‌شود.
علاوه‌براین، وارن بافت که معمولاً از سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی تکنولوژی گریزان است، در سال ۲۰۱۸، پنج درصد سهام اپل را به قیمت ۳۶ میلیارد دلار خرید که این سهام حالا ۱۶۰ میلیارد دلار می‌ارزد. در همان سال، اپل اولین شرکت سهامی عامی بود که ارزش بازار آن از یک تریلیون دلار عبور کرد. تیم کوک در یادداشتی به مناسبت این اتفاق به کارمندان اپل گفت: «بازده مالی صرفاً نتیجه‌ی نوآوری اپل است که محصولات و مشتریان خود را در اولویت قرار می‌دهد و همواره به ارزش‌های خود وفادار می‌ماند.»
اپل پس از موفقیت مثال‌زدنی آیفون، سراغ سه محصول دیگر از جمله آیپد، اپل واچ و ایرپاد رفت که همگی فروش فوق‌العاده‌ای داشتند، اما در حدواندازه‌ی آیفون، دنیا را تکان ندادند. مهم‌ترین دلیلی که سبب شد اپل واچ به پرفروش‌ترین ساعت هوشمند دنیا و آیپد به پرفروش‌ترین تبلت دنیا تبدیل شود، اکوسیستم یکپارچه و کارآمد و استراتژی باغ محصور اپل است که بی‌شک عامل اصلی تسلط این شرکت بر صنعت فناوری بوده و خواهد بود.
کاربران برای استفاده از اپل واچ به آیفون نیاز دارند و این پوشیدنی چنان برای استفاده با محصولات دیگر اپل، چه سخت‌افزار و چه نرم‌افزار، بهینه شده است که برای کسی که آیفون دارد، خرید ساعت هوشمندی جز اپل واچ منطقی نیست. علاو‌براین، بزرگ‌ترین دستاورد اپل واچ در حوزه‌ی تناسب اندام و سلامت است. این‌روزها، روی کمتر محصول پراستفاده‌ای می‌توان برچسب «نجات‌بخش» زد و این در حالی است که از گوشه‌وکنار، گزارش‌های زیادی از افرادی می‌شنویم که اپل واچ جانشان را نجات داده است.
اپل در سال ۲۰۱۶، ایربادهای معروفش را از جعبه‌ی آیفون بیرون آورد و تصمیم گرفت سیم‌شان را حذف کند. اوایل، ایرپادهای «مسواک‌مانند» دست انداخته می‌شدند، اما دیری نگذشت که دنیا آن‌ها را پذیرفت و حتی عاشق سادگی‌شان شد. ایرپاد که برخلاف اپل واچ، با هر دستگاه اندرویدی به‌راحتی جفت می‌شود، حالا پرفروش‌ترین هدفون بی‌سیم در آمازون است و چون در دسته‌ی «نه ارزان‌قیمت و نه گران‌قیمت» قرار می‌گیرد، هدیه‌ی خوبی برای کریسمس به‌شمار می‌رود. تصادفی نبود که اولین نسل از ایرپاد نیز کریسمس ۲۰۱۶ عرضه شد.
ایستگاه بعدی: تسلط بر دنیای سرویس‌های اشتراکی
دوران حکمرانی اپل با آیفون و نوآوری‌های استیو جابز شروع شد، اما آیفون محصول منحصر‌به‌فردی بود که رشد آن هرگز به‌سرعت زمانی که میلیون‌ها نفر برای اولین بار شروع به خرید آیفون کردند، نخواهد رسید. فروش آیفون در سال ۲۰۱۵ به رکورد باورنکردنی ۲۳۱ میلیون رسید، اما از آن موقع تاکنون نمودار فروش این محصول تقریباً ثابت مانده است. اینجا است که اپل زیر نظر تیم کوک تصمیم گرفت برای ادامه‌ی تسلط خود بر دنیا به‌جای تمرکز صرف بر سخت‌افزار، سراغ نرم‌افزار و سرویس‌های اشتراکی برود.
تیم کوک سرویس‌های اشتراکی را هسته‌ی اصلی آینده‌ی اپل قرار داده است. او بود که این شرکت را به سمت تمرکز هرچه بیشتر بر اپلیکیشن‌های تناسب اندام، بسته‌های خبری، استریم فیلم و موسیقی، بازی و خدمات ابری سوق داد تا باعث ایجاد و حفظ علاقه به آیفون، آیپد و اپل واچ شود.
در ۱۲ ماه گذشته، کاربران سرویس‌های اشتراکی اپل با رشد ۱۶۵ میلیونی به ۸۲۵ میلیون نفر رسیده‌اند و درآمد اپل از این سرویس‌ها با جهش ۱۷ درصدی در سه‌ماه گذشته، به ۱۹٫۸ میلیارد دلار رسید. جالب است بدانید حاشیه سود اپل از خدمات اشتراکی ۶۵ درصد، اما از محصولات سخت‌افزاری تنها ۳۰ درصد است.
از اشتراک ماهانه‌ی ۵ دلاری اپل تی‌وی پلاس، اپل موزیک و اپل آرکید گرفته تا اشتراک ۱۰ دلاری اپل فیتنس پلاس و اپل نیوز پلاس، این غول دنیای فناوری مجموعه‌ی بزرگ و جذابی از خدمات اشتراکی راه‌اندازی کرده که به‌خوبی با محصولات سخت‌افزاری و فضای ابری آیکلادش سازگار هستند. بسیاری از این سرویس‌ها نیز هم‌اکنون در قالب طرح Apple One، به‌صورت باندل عرضه می‌شوند تا این حس که اپل فکر همه چیز را کرده و با وجود آن، نیازی به هیچ اکوسیستم و پلتفرم دیگری نیست، بیش از پیش تقویت شود.
اپل با تکیه بر اعتبار برند و جامعه‌ی کاربری بسیار وفادار خود، جرئت ورود به حوزه‌ی فیلم و سریال را پیدا کرد که با وجود غول‌هایی چون نتفلیکس و HBO و دیزنی، هر تازه‌کار دیگری را زمین می‌زد. بااین‌حال، این اپل تی‌وی پلاس بود که به‌خاطر فیلم کودا، عنوان نخستین سرویس استریم برند‌ه‌ی جایزه بهترین فیلم اسکار را نصیب خود کرد.
زمانی که تیم کوک داشت درباره‌ی درآمد اپل حرف می‌زد، زمان کمتری را صرف صحبت درباره‌ی تراشه های فوق‌العاده‌ی M1 کرد تا بردن جایزه‌ی اسکار فیلم کودا و خرید حق پخش تلویزیونی برخی از بازی‌های لیگ برتر بیسبال. این‌روزها، بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های اپل پربازدید و محبوب می‌شوند و بعید نیست تا چند سال دیگر، اپل هم‌پای نتفلیکس در این حوزه‌ی پرسود فعالیت کند.
کوپرتینونشین‌ها در سال ۲۰۱۹ مدل اشتراکی را به خدمات افزوده‌ی پس از فروش موسوم به AppleCare اضافه کردند. اپل برنامه‌ی ارتقاء آیفون را نیز ارائه می‌دهد که به‌موجب آن، امکان خرید ترکیبی آیفون و سرویس AppleCare با اقساط ۲۴ ماهه و تعویض گوشی با مدل جدیدتر پس از پرداخت ۱۲ قسط وجود دارد. اپل همچنین در حال کار روی طرحی است که ارتقای آیپد و مک نیز در قالب سرویس اشتراکی سخت‌افزاری ممکن شود.
کوک مهم‌ترین دستاورد اپل برای بشریت را در حوزه سلامت می‌داند
از بین تمام این سرویس‌ها، شاید مهم‌ترین آن‌ها در حوزه‌ی سلامت باشد. تیم کوک زمانی گفته بود: «در آینده، اگر به پشت سرتان نگاه کنید و این سؤال را بپرسید که مهم‌ترین دستاورد اپل برای بشریت چه بود؟ جواب حوزه‌ی سلامت است.» این ادعا برای شرکتی که حرفه‌ی اصلی‌اش ارائه‌ی خدمات درمانی نیست، بسیار جسورانه است؛ اما اپل که همیشه سعی در پیوند دادن تکنولوژی با نبض بشریت داشته و ما که ۲۴ ساعته گوشی‌ها و ساعت‌های هوشمندمان را همراه خود داریم، جای تعجب نیست که این دستگاه‌ها بخواهند روزی به ابزارهای اصلی حفظ و پایش سلامت تبدیل شوند.
اپل با نفوذ ۱۶ درصدی در نظام بهداشت آمریکا در تلاش است سوابق پزشکی کاربران را در یک قالب مشخص گردآوری کند تا هر مرکز درمانی بتواند به‌راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشد. برخی از کارشناسان معتقدند که در آینده، تمام این تلاش‌ها می‌تواند در یک سرویس همه‌کاره اپل تجمیع شود. در این آینده فرضی، کاربر می‌تواند به‌طور مادام‌العمر هزینه ماهانه‌ای پرداخت کند تا دستگاه‌های آخرین مدل اپل و سرویس‌های اشتراکی‌اش را دراختیار داشته باشد.
تا سال ۲۰۳۰، بسیار محتمل است از هر نوع سرویس مالی، سرگرمی یا هر سرویس مصرف‌کننده‌محوری که سراغ داریم، یک نسخه‌ی اپلی آن نیز وجود داشته باشد. تا آن سال ممکن است بیش از نیمی از درآمد اپل از این سرویس‌ها حاصل شود تا فروش آیفون و آیپد.
گرداننده‌ی پشت پرده: TSMC
دلیل اینکه محصولات سخت‌افزاری اپل در بحث نوآوری، عملکرد و مصرف انرژی این چنین از رقیبان خود جلو افتاده‌اند، به‌خاطر پردازنده‌های بسیار کارآمدی است که به‌دست اپل طراحی و در کارخانه‌های شرکت تایوانی TSMC تولید می‌شوند. این پردازنده‌ها مهم‌ترین عاملی هستند که کوپرتینونشین‌ها را قادر می‌سازد کنترل اکوسیستمی را به دست بگیرند که خود باعث فروش و محبوبیت کم‌نظیر محصولات اپل شده است.
شرکت TSMC که در حال حاضر بزرگ‌ترین تولید‌کننده‌ی تخصصی محصولات نیمه‌‌هادی در جهان محسوب می‌شود، تمام توجه و تمرکز خود را روی اپل معطوف کرده است. طبق گزارشی که سال گذشته بلومبرگ و دیجی‌تایمز منتشر کردند، اپل با سهمی بیش از ۲۵ درصد از فروش TSMC (درآمدی حدود ۴۵٫۵۱ میلیارد دلار در سال گذشته)، با اختلاف زیادی در جایگاه اول فهرست ۱۰ مشتری بزرگ این تراشه‌ساز قرار دارد.
همین امر باعث افزایش وابستگی این دو شرکت به یکدیگر شده است. بسیاری از کارشناسان رابطه‌ی اپل با TSMC را یک همزیستی دو سویه‌ی پایدار می‌دانند، به‌طوری که نزدیکی این دو شرکت نه‌تنها برای یکدیگر مفید است، بلکه قطع روابط نیز می‌تواند برای هر یک به‌شدت دشوار و چالش‌برانگیز باشد.
پت گلسینگر، زمانی که داشت درباره‌ی تراشه‌های سری M اپل که جایگزین قطعات اینتل در کامپیوترهای مک شدند، صحبت می‌کرد، گفت: «اپل معتقد بود که خودشان می‌توانند تراشه بهتری تولید کنند و به ما نیازی ندارند و به نظر می‌رسد که به خوبی نیز از پس این کار برآمدند.»
اپل در زمینه‌ی تحقیقات و طراحی تراشه‌ها نورچشمی TSMC است و خواسته‌ها و نیازهای این شرکت در اولویت قرار دارد. TSMC دست‌کم ۱۰۰ مهندس را دراختیار اپل قرار می‌دهد تا در طراحی تراشه‌ها به آن کمک کنند. این امر همچنین برای TSMC سودآور است؛ چراکه اپل با درخواست تمرکز بیشتر بر حوزه‌هایی که می‌خواهد بهبود پیدا کنند، مثل مصرف انرژی، به بخش تحقیق و توسعه‌ی TSMC نیز کمک می‌کند.
معمولاً طراحان تراشه مجبورند خود را با فرایند ساخت شرکت سازنده هماهنگ و محدود کنند، اما اپل ازآنجاکه خیلی زود به فکر افتاد تا رابطه‌ی خود را با TSMC محکم کند، این شرکت تایوانی در جایگاهی است که می‌تواند فرایند ساخت تراشه‌ی خود را با طراحی‌های اپل همگام کند.
همکاری اپل با TSMC بسیار نزدیک و محرمانه است
حتی در بازه‌ی یک‌ساله‌ای که TSMC در حال بهبود فناوری ساخت خود برای تولید تراشه‌های بهتر است، رفع مشکلات مربوط به طراحی‌های اپل در اولویت قرار می‌گیرند. زمانی هم که تراشه‌ها برای آزمایش به کارخانه‌های مونتاژ اپل فرستاده می‌شوند، مهندسان TSMC در اقدامی بی‌سابقه که فقط مخصوص اپل در نظر گرفته شده است، در صورت لزوم برای کمک بیشتر به آنجا می‌روند.
گفته می‌شود همکاری اپل و TSMC بسیار محرمانه است؛ به‌طوری که کارمندان TSMC اجازه ندارند گوشی‌های هوشمند خود را بدون مجوز به محل کار بیاورند. تمام ایمیل‌های کاری ردوبدل شده بین اپل و TSMC نیز رمزنگاری شده‌اند و کارمندانی که اطلاعاتی از این همکاری را فاش کرده‌اند، اخراج شده‌اند.
درحالیکه برخی کارشناسان از این وابستگی به‌خاطر درگیری‌های ژئوپلیتیکی احتمالی، بلایای طبیعی و مشکلات فنی ابراز نگرانی می‌کنند، خود اپل به نظر نمی‌رسد عجله‌ای برای یافتن تراشه‌ساز جایگزین داشته باشد؛ چراکه نزدیک‌ترین رقبای TSMC یعنی اینتل و سامسونگ از لحاظ تکنولوژی و ظرفیت ساخت بسیار عقب هستند.
علاوه‌براین، اپل به دلیل رقابت مستقیم با سامسونگ در بازار گوشی‌های هوشمند و دردسرهای قانونی قبلی، تمایلی به بازگشت همکاری با این تراشه‌ساز کره‌ای ندارد؛ البته شکست‌های پیاپی سامسونگ در ساخت تراشه‌ای با عملکرد و مصرف انرژی هم‌سطح تراشه‌های TSMC نیز کم بی‌تأثیر نیست.
حکمرانی بی‌چون‌وچرای اپل؛ اتفاقی مسرت‌بخش یا نگران‌کننده؟
تیم کوک در سال ۲۰۲۰ گفت: «مأموریت ما تولید محصولاتی است که نقش معناداری در زندگی مردم بازی کنند.» سوالی که پیش می‌آید این است که برای این نقش معنادار، چه چیزهایی از دست می‌رود و چه حقوقی از مصرف‌کنندگان برای سوددهی بیشتر اپل، فدا می‌شود.
اپل این‌روزها در کنار دیگر غول‌های دنیای فناوری از جمله گوگل، درگیر لوایح ضدانحصاری و حامی رقابت‌گرایی دولت آمریکا و اتحادیه اروپا است. از یک سو، نگرانی‌های زیست‌محیطی به‌خاطر پافشاری اپل بر استفاده از کابل شارژ لایتنینگ، اتحادیه اروپا را بر آن داشته تا این شرکت را به استفاده از درگاه USB-C برای تمام محصولات خود مجاب کند.
از سوی دیگر، گزارش WSJ نشان می‌دهد دلیل محبوبیت چشمگیر آیفون در آمریکا، انحصار اپل بر اپلیکیشن‌هایی چون iMessage و حباب‌های آبی‌رنگ است که کاربران جوان را از ترس انگشت‌نما شدن بین دوستان خود، از خرید گوشی‌های اندرویدی باز می‌دارد.
انحصار اپل بر پلتفرم اپ استور با کارمزد ۳۰ درصدی و جلوگیری از سایدلود کردن اپلیکیشن مشابه آنچه در اکوسیستم اندروید میسر است، فشار زیادی را روی این شرکت برای تغییر مدل کسب‌وکارش وارد کرده است؛ هرچند اپل زیر بار نمی‌رود و می‌گوید مونوپولی نیست و به اصل رقابت اعتقاد دارد.
اپل همین حالا نیز قدرتمندترین برند دنیا است و در آینده‌ای نه‌چندان دور، این کنترل و نفوذ می‌تواند ابعاد بسیار وسیع‌تر و به نظر برخی، نگران‌کننده‌تری به خود بگیرد. سؤال اینجا است که آیا این حکمرانی بی‌چون‌وچرا قرار است کیفیت زندگی مردم را بیشتر از هر برند دیگری بالا ببرد یا زیر سایه‌ی سنگین این انحصارگرایی، بهترین و باکیفیت‌ترین همانی است که اپل تعیین می‌کند؟
نظرات