ویروس کرونا؛ بحران متفاوتی که همه شرکت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد

کسب‌وکارها در طول تاریخ با انواع بحران‌ها همچون افت شدید ارزش سهام و جنگ‌های داخلی و فجایع طبیعی روبه‌رو بوده‌اند. بحران‌هایی که به اقتصاد و فعالان حاضر در آن ضربه می‌زنند، ظاهرا هیچ‌گاه تمامی ندارند و حتی روز‌به‌روز تکامل پیدا می‌کنند. امروز جهان اقتصاد با بحرانی بزرگ روبه‌‌رو است که  با تمامی رخدادهای گذشته تفاوتی اساسی دارد. ویروس کرونا که با سرعتی بسیار بالا گسترش پیدا می‌کند و به تمامی مهره‌های سیستم عرضه و تقاضا و صنایع گوناگون در همه‌ی قاره‌ها، ضربه می‌زند.

ویروس کرونا جدید موسوم به COVID-19 که تاکنون بیش از ۹۰ هزار نفر را در سرتاسر جهان آلوده کرده است، ضربه‌های شدیدی به آسیا و اروپا وارد کرد. ضربه‌ی شدید ویروس به سفرهای بین‌المللی و زنجیره‌های تأمین جهانی وارد شد. تأثیر ویروس کرونا امروز در همه‌ی حوزه‌ها از گوشی‌های هوشمند تا مواد و محصولات دارویی دیده می‌شود. تنها در طول دو ماه، این ویروس از یک نگرانی ساده به نگرانی مدیرعامل‌‌‌های بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان تبدیل شد.

توزیع جهانی و سریع اپیدمی جدید و عدم اطمینانی که در پی آن ایجاد می‌شود، موجب توقف و کاهش سرمایه‌گذاری‌های سازمانی هم خواهد شد. به‌علاوه، انواع فعالیت‌های استخدامی و خرید و ادغام نیز به زمانی دیگر موکول می‌شوند. نیکولاس بلوم، اقتصاددان دانشگاه استنفورد و از متخصصان تأثیر عدم قطعیت در اقتصاد، اعتقاد دارد شرایط کنونی تأثیری عمیق بر جای خواهد گذاشت:

بخش عمده‌ای از خسارت ویروس بر اقتصاد جهانی هم‌اکنون دیده می‌شود. تصمیم‌گیری‌های بزرگ و اساسی به‌مرور با تأخیر مواجه می‌شوند. درواقع، اکثر شرکت‌ها پیش از آنکه متوجه وضعیت موجود و شرایط مقابله با آن بشوند، به پروژه‌های جدید چراغ سبز نشان نمی‌دهند.

لری کودلو، مدیر شورای اقتصاد ملی در کاخ سفید چندی پیش گفته بود که تهدید ویروس کرونا برای آمریکا اندک خواهد بود. او اعتقاد دارد این ویروس، اقتصاد آمریکا را به زانو در نخواهد آورد. برخی مقام‌های دولت دونالد ترامپ، خبرگزاری‌‌ها و رسانه‌‌ها را به اغراق درباره‌ی ویروس جدید متهم می‌کنند که باعث نگرانی در جامعه می‌شود. این اتهام درحالی به رسانه‌ها خطاب می‌شود که کاخ سفید چند روز پیش و در پی اعلام خطر مقام‌های حوزه‌ی سلامت و گزارش اولین مورد مرگ‌ومیر در ایالت واشنگتن، سفرهای دولتی را محدود کرد.

ویروس کرونا در شرایطی به یک تهدید جهانی تبدیل شد که شرکت‌های آمریکایی یکی از بهترین دوران‌های رشد خود را سپری کرده بودند. آن‌ها پس از گذراندن دوران رشد سریع، سال گذشته تنها به‌خاطر افزایش هزینه‌هایی همچون نیروی انسانی، کمی کاهش سود را تجربه کرده بودند.

در ماه فوریه، ۱۲۹ شرکت فهرست S&P 500، در جلسه‌های توضیح اقتصادی خود درباره‌ی ویروس کرونا صحبت کرده‌اند. در ماه ژانویه، نصف این تعداد یعتی ۶۰ شرکت دربار‌ه‌ی ویروس مذکور صحبت کرده بودند. تحلیل‌های وال‌استریت ژورنال از متن مصاحبه‌ها و سخنرانی‌‌های سازمانی و همچنین تحلیل‌‌های Kaleidoscope نشان می‌دهد تنها در هفته‌ی گذشته، در جلسه‌های داخلی و عمومی شرکت‌ها، بیش از ۶۰۰ بار به ویروس کرونا اشاره شده است.

مدیران اجرایی کسب‌وکارها در سرتاسر جهان هشدار داده‌اند که ویروس کرونا جدید، روی رفتار خرید مصرف‌کننده‌ها در همه‌ی بازارها تأثیر خواهد داشت. ویروسی که تاکنون تأثیرهای متنوعی از کاهش تولید نیکل در معادن اندونزی تا توقف فیلم‌برداری فیلم Mission Impossible 7 داشته است.

بسیاری از شرکت‌ها می‌‌‌گویند هنوز نمی‌توان تأثیر مخرب ویروس کرونا جدید را روی کسب‌وکارها تخمین زد. اقتصاددان‌ها هنوز نتوانسته‌اند حوزه‌ی تأثیر و سقوط اقتصادی احتمالی را پیش‌بینی کنند. آن‌ها می‌گویند شدت تأثیر، وابستگی زیادی به ادامه‌دار شدن یا نشدن گسترش اپیدمی دارد و درصورت ادامه‌دار شدن، واکنش مردم به آن، نقشی تعیین‌کننده در اقتصاد خواهد داشت. برخی کارشناسان گفته بودند که شیوع شدید ویروس در چین یا هر نقطه‌ی دیگر از جهان، اقتصاد آمریکا را نیز در فصل اول سال جاری تحت تأثیر قرار می‌دهد. ازطرفی برخی دیگر می‌گویند با کمتر شدن شیوع و نگرانی از کرونا COVID-19، بازار با افزایش تقاضا در همه‌ی سطوح روبه‌رو می‌شود که بازگشتی عالی را به‌همراه خواهد داشت.

مایک وایت، مدیر باسابقه‌ی آمریکایی که در سال ۲۰۰۳ و زمان شیوع ویروس سارس در بخش بین‌الملل پپسی کار می‌کرد، درباره‌ی بحران کنونی می‌گوید:

هر مدیرعاملی که من می‌شناسم، اکنون مجبور به مدیریت چالش‌هایی در حوزه‌ی نیروی انسانی، زنجیره‌ی تأمین و حتی درآمد است. به‌هرحال ما هنوز در میانه‌ی رودخانه‌ی بحران قرار داریم.

مایک وایت اکنون در هیئت‌مدیره‌ی شرکت‌های بزرگی همچون ویرپول و کیمبرلی لیک و Bank of America عضویت دارد. ویرپول گفته بود که فروش و چالش‌های زنجیره‌ی تأمین در چین و نقاط دیگر آسیا، روی پیش‌بینی درآمد و سود فصل اول تأثیر داشته است. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که همه‌گیری در جنوب ایتالیا، محل فعالیت برخی از مراکز تولیدی شرکت، تأثیری مشابه روی فروش خواهد داشت.

برخی شرکت‌ها در نقاط گوناگون جهان برای کاهش تأثیر ویروس کرونا مجبور به تغییر پیش‌بینی‌های مالی خود برای سال جاری شده‌اند. امرسون الکتریک، تولیدکننده‌ی تجهیزات اتوماسیون صنعتی، در تاریخ ۱۳ فوریه اعلام کرده بود که کرونا باعث کاهش فروش ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون دلاری خواهد شد. آن‌ها چند روز قبل، پیش‌بینی خود را به ۱۵۰ میلیون دلار خسارت افزایش دادند.

هولدینگ یونایتد ایرلانیز یکی از جلسه‌های مشترک با سرمایه‌گذاران خود را از پنجم ماه مارس، به ماه سپتامبر موکول کرد. آن‌ها می‌گویند تا زمانی‌که بحران ویروس کرونا فروکش نکند، توانایی ارائه‌ی مذاکره و بحث سازنده با مدیران و سرمایه‌گذاران نخواهند داشت. شرکت حتی به برخی از خلبان‌های خود، پیشنهاد مرخصی با حقوق کمتر در ماه آوریل را ارائه کرده است.

شرکت‌های هواپیمایی بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین ضربه‌های اولیه را از شیوع ویروس کرونا تجربه کردند. شرکت‌های آسیایی و اروپایی، استراتژی‌های متعدد کاهش هزینه را در پیش گرفته‌اند تا لغو پروازها به چین را جبران کنند. به‌علاوه آن‌ها سفرهای خود را به ایتالیا و دیگر نقاط مرکز بحران کرونا محدود کرده‌اند.

با کاهش سرعت پیشرفت ویروس کرونا در چین، برخی از کارخانه‌های کشور به‌مرور بازگشایی می‌شوند. البته هنوز بسیاری از آن‌ها چالش کمبود نیروی انسانی و دشواری در حمل‌ونقل را تجربه می‌کنند. به‌عنوان مثال شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی هوشمند احتمالا در نیمه‌ی اول سال جاری با کاهش ۶۴ میلیونی تولید و عرضه‌ی دستگاه روبه‌رو می‌شوند. IDC با ارائه‌ی این پیش‌بینی، مواردی همچون کمبود قطعه و دوره‌های قرنطینه‌ی گوناگون در کشورها را به‌عنوان دلیل کاهش تولید بیان می‌کند.

بیماری COVID-19 هنوز با سرعت بالایی به کشورهای گوناگون وارد می‌شود. هیوندای موتور روز جمعه تولید خودروی Palisade شاسی‌بلند را به‌همراه چند شاسی‌بلند دیگر که در آمریکا به‌فروش می‌روند، متوقف کرد. پس از آنکه آزمایش یکی از کارمندان مرکز تولیدی هیوندای در کره مثبت اعلام شد، مدیران مجبور به توقف تولید شدند. گوگل نیز روز جمعه‌ی گذشته از ابتلای یکی از کارمندان شهر زوریخ خود خبر داد، اما دفتر آن شهر هنوز به فعالیت ادامه می‌دهد. از شرکت‌های تحت تأثیر دیگر می‌توان آمازون را نام برد که اولین مورد مبتلا را در بین کارمندان شاغل در سیاتل، تأیید کرد.

چین یکی از تأمین‌کننده‌های اصلی مواد خام و مواد شیمیایی مورد استفاده در کارخانه‌های داروسازی محسوب می‌شود. کمبود تولید و عرضه‌ی مواد اولیه، مشکلی اساسی برای برخی از داروهای مهم همچون کنترل‌کننده‌های فشار خون و آنتی‌بیوتیک‌های قدیمی خواهد. چینی‌ها همچنین مواد اولیه‌ی داروهای مهمی همچون سفالوسپورین‌ها را تأمین می‌کنند که از ابزارهای درمانی اصلی بیماری ذات‌الریه هستند.

تأمین‌کننده‌های قطعات خودرو، به شرکت‌های خودروسازی هشدار می‌دهند که احتمالا در هفته‌های پیش‌رو، با کاهش قطعات در کارخانه‌ها روبه‌رو خواهند بود. خصوصا قطعات الکترونیکی با کاهش تأمین روبه‌رو خواهند شد. دراین‌میان برخی از شرکت‌ها باوجود تحمیل هزینه‌های بیشتر مجبور شده‌اند تا رویکردهای هزینه‌بر انتقال قطعات با هواپیما را پیاده‌سازی کنند تا کمبود تجهیزات، جبران شود.

باوجود ضربه‌ی سنگینی که شیوع ویروس کرونا به کسب‌وکارهای گوناگون وارد کرد، برخی از شرکت‌ها افزایش سود و حتی افزایش ارزش سهام را تجربه کردند. هجوم مردم برای خرید ماسک‌های تنفسی و ضدعفونی‌کننده‌ها، افزایش فروش بی‌سابقه‌ای را برای شرکت‌های تولیدی به‌همراه داشت. به‌عنوان مثال، شرکت Clorox در هفته‌ی گذشته افزایش ارزش سهام تاریخی را تجربه کرد، درحالیکه کل بازار، روند نزولی داشت.

درنهایت برخی کارشناسان اعتقاد دارند باوجود ضربه‌های کوتاه‌مدتی که شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی وارد می‌کند، چشم‌انداز طولانی‌مدت مثبت خواهد بود و می‌توان انتظار ثبات در بازارها را داشت. به‌هرحال همان‌طور که گفته شد ما هنوز در میانه‌ی بحران کرونا هستیم و نمی‌توان هیچ پیش‌بینی و تحلیل قطعی و عمیقی از آینده‌ی بازارها داشت.