راهنمای جامع آزادکاری؛ قسمت آخر: غلبه بر مشکلات

مشکلات شغلی مختص به هیچ صنعت و حرفه‌ای نیست. همه‌ی کارمندان در مسیر پیشرفت خود، زمانی با مشکلات ساده یا سخت رو‌به‌رو می‌شوند؛ اما ماهیت منحصربه‌فرد آزادکاری باعث می‌شود آزادکاران درمقابل برخی از مشکلات حساس‌تر شوند.

همان‌طورکه در قسمت‌های قبل گفتیم، در نگاه اول، رهایی از محیط کار شرکتی و قوانین اداری و نیز در دست‌ داشتن کنترل پیشرفت شخصی به‌عنوان آزادکار، فضایی رؤیایی به‌نظر می‌رسد. بااین‌حال، بیشتر افرادی که رؤیای این زندگی جدید را در سر می‌پرورانند، مشکلات خاص آزادکاری را نمی‌دانند یا لااقل آن را دستکم می‌گیرند. در طول زمان، مدیریت‌نکردن برخی از این مشکلات صدمات جبران‌ناپذیری در پی دارد.

معمولا مشکلات آزادکاری را به سه گروه تقسیم می‌کنند:

• مشکلات شخصی: مشکلات شخصی را نمی‌توانیم به آزادکاران منحصر بدانیم. اتفاق‌های ناخوشایندی مانند بیماری یا درگیری‌های خانوادگی در زندگی همه‌ی ما وجود دارد. نکته اینجا است که شما در جایگاه آزادکار نمی‌توانید از مرخصی استعلاجی استفاده و حقوقش را نیز دریافت کنید.
• مشکلات حرفه‌ای: این مشکلات عمدتا به نوع کارتان بستگی دارند. به‌عنوان‌ مثال، تغییر تکنولوژی یا تغییر نیچ‌ مارکت خاصی که در آن کار می‌کنید یا حتی ازدست‌دادن مشتری، مشکلات حرفه‌ای محسوب می‌شوند.
• مشکلات اجتماعی‌اقتصادی: تغییر وضعیت بازار، تغییرات فرهنگی و تغییراتی که با روی‌کارآمدن دولت‌های جدید به‌وجود می‌آید، در دنیای آزادکاری بیشتر از سایر بخش‌ها تأثیرگذار است.

در این مطلب، سعی می‌کنیم فهرستی از مشکلات عمومی و رایج آزادکاران را بیان کنیم و راه‌حل‌هایی نیز برای کاهش اثرهای این مشکلات پیشنهاد دهیم.

بسیاری از آزادکاران به بازاریابی و ارتقای خدمات خود فکر نمی‌کنند. بدون بازاریابی هرگز در بازارهای امروزی رشد نمی‌کنید. بهترین راه برای آگاهی‌رسانی درباره‌ی خدماتتان تولید محتوا در قالب ویدئیا پادکست یا مقاله است. محتوا باعث می‌شود مردم برند شخصی شما را کشف کنند. همچنین، به شما کمک می‌کند مهارت‌ها و تخصص‌های خود را بهبود دهید. اگر پیش‌ازاین محتوای ارزنده‌ای آماده کرده‌اید، می‌توانید از راهنمایی کارشناسان محتوا کمک بگیرید که از آخرین روندهای این صنعت اطلاع دارند. به‌علاوه، توصیه می‌کنیم روی ساخت و توسعه‌ی روابط و چشم‌اندازی ویژه متمرکز شوید. در‌این‌صورت، روزنامه‌نگاران و کارشناسان محتوا به شما بیشتر توجه می‌کنند؛ خصوصا که در دنیای رسانه‌های اجتماعی، دیگر محتوای تکراری و بی‌کیفیت نظر کسی را جلب نمی‌کند.

در جایگاه آزادکار نه‌تنها باید وظایف تخصصی خود را تکمیل کنید؛ بلکه باید مدیریت حساب‌ها، ارجاع مشتری، پشتیبانی خدمات و بسیاری از وظایف جدید را نیز به‌تنهایی انجام دهید. به‌همین‌دلیل، باید زمان خود را به‌خوبی مدیریت کنید. توصیه‌ی اول و نکته‌ی مهم این است که مسئله‌ی به‌تعویق‌انداختن کارها را برای همیشه کنار بگذارید. برنامه‌ی دقیق و مشروحی برای همه‌ی کارهایتان داشته باشید و به آن پایبند بمانید؛ یعنی مطمئن شوید هر وظیفه را در زمان محدود و معین به‌پایان می‌رسانید. توصیه‌ی دوم این است که از نرم‌افزارهای مدیریت زمان استفاده کنید. اگر به استفاده از آن‌ها عادت کنید، گام بزرگی روبه‌جلو برداشته‌اید. همچنین، راهکارهایی مانند تکنیک پومودورو کمک می‌کند بر حواس‌پرتی غلبه و تمرکز خود را حفظ کنید و کارها را در مهلت‌های مشخص انجام دهید. این تکنیک ترکیبی از کار شدید کوتاه‌مدت و استراحت کوتاه‌مدت به‌صورت متوالی است. شما باید فهرستی از وظایف خود را بنویسید، آن‌ها را اولویت‌بندی و زمان‌سنج را روی ۲۵ دقیقه تنظیم کنید و تا وقتی زمان‌سنج زنگ بزند، روی کار خود متمرکز بمانید. با صدای زنگ زمان‌سنج، روی فهرست خود تیک بزنید و مدت کوتاهی، مثلا ۵ دقیقه، استراحت کنید. این فرایند را چهار بار تکرار کنید و در آخرین دوره، استراحت طولانی‌تری، مثلا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه داشته باشید.

دامنه افزوده‌ی پروژه درواقع، درخواست‌های اضافی مشتریان پس از تحویل خدمات است. آزادکاران در بیشتر مواقع با چنین مشکلی مواجه می‌شوند. برای مثال، وقتی وب‌سایت را برای مشتری طراحی کردند، مشتری درخواست می‌کند که چند صفحه‌ی دیگر را به وب‌سایت اضافه کنند. شما به‌عنوان آزادکار نمی‌توانید از این مسئله به‌راحتی چشم‌پوشی کنید؛ زیرا اگر یک‌بار به دامنه‌ی افزوده‌ی پروژه تن دهید، دیگر نمی‌توانید این درخواست‌ها را متوقف کنید.  بهترین راهکار این است که در قرارداد مشتری ذکر کنید هر درخواست اضافه، چقدر هزینه دارد. پیشنهاد می‌کنیم موضوع تنظیم قرارداد را جدی بگیرید.

«پرداخت‌ها» جدی‌ترین و ناراحت‌کننده‌ترین مشکل آزادکاران محسوب می‌شوند. تصور کنید ساعت‌ها برای پروژه‌ای وقت گذاشته‌اید و محصول یا خدمتی ارائه و سپس، فاکتور هزینه را برای مشتری ارسال کرده‌اید؛ اما هرچه می‌گذرد، از مشتری یا سفارش‌دهنده خبری نمی‌شود. به‌همین‌دلیل، تأکید می‌کنیم بدون تنظیم قرارداد، پروژه‌ی سنگینی را آغاز نکنید. در قراردادها تدابیری برای تأخیر در پرداخت لحاظ کنید. مهم‌تر از همه، تا وقتی حق‌الزحمه‌ی نهایی را دریافت نکرده‌اید، کل نتایج یا خروجی را به مشتری تحویل ندهید. با همه‌ی این تدابیر، بازهم در بسیاری از مواقع مجبور می‌شوید گوشی تلفن را بردارید و با سفارش‌دهنده تماس بگیرید. به‌یاد داشته باشید دریافت هزینه‌ی خدمات ساده‌ترین حق شما است.

برای آزادکاران جریان همیشگی سفارش‌های کاری بیشتر به رؤیا شبیه است؛ مخصوصا در چند سال اولیه‌ی راه‌اندازی کسب‌وکار شخصی. برای حل این مشکل می‌توانید علاوه‌بر اجرای پروژه‌های آزاد، با آژانس آزادکاری یا شرکت نیز قرارداد بلندمدت (مثلا یک‌ساله) ببندید و خدمات خود را با پیشنهادهای ویژه، به آن‌ها ارائه کنید. البته، نباید این استراتژی را دائمی بدانید. اغلب شرکت‌ها حقوق و دستمزد کمی برای آزادکاران در نظر می‌گیرند و قرار نیست برای همیشه به این وضعیت تن بدهید. این راهکار تا زمانی‌که تلاش‌های بازاریابی شما به سودآوری برسد، می‌تواند استرس شما را درزمینه‌ی متغیربودن حجم کاری کاهش دهد.

بسیاری از آزادکاران در مراحل اولیه فکر می‌کنند از ساعات کار اداری خلاص شده‌اند؛ اما پس از مدتی متوجه می‌شوند بیشتر از قبل کار می‌کنند و گاهی تا نیمه‌شب نیز مشغول تکمیل سفارش هستند. بدون برنامه‌ریزی شغل رؤیایی شما به جهنم شبانه‌روزی تبدیل می‌شود.

• از نرم‌افزارها یا سرویس‌های مجازی مدیریت زمان و مدیریت پروژه استفاده کنید.
• برخی از کارها را به سایر آزادکاران و ارائه‌دهندگان خدمات محلی برون‌سپاری کنید.
• بیش از توان خود پروژه‌ای را نپذیرید.
• انتظارات مشتری را از ابتدا مدیریت کنید.
• برای خودتان استانداردهایی برای ساعات کاری وضع کنید.

اگر اعضای خانواده‌ی شما در مشاغل سازمانی‌شرکتی کار کنند و به سبک زندگی کارمندی عادت داشته باشند، به‌احتمال‌زیاد سبک زندگی آزادکاری شما را به‌درستی درک نمی‌کنند. گرچه این مسئله ساده به‌نظر می‌رسد، در طول زمان، استرس زیادی به شما تحمیل می‌کند. بسیاری از کارمندان سنّتی ساعات کاری انعطاف‌پذیر را به‌خوبی تعبیر نمی‌کنند؛ به‌همین‌دلیل زمینه برای انواع سوءتفاهم‌ها مهیا می‌شود.

نه‌تنها بانک‌ها، بلکه بسیاری از وام‌دهندگان نهادی و مؤسسه‌ای نیز هنوز شغلی را با عنوان آزادکاری یا فریلنسری یا خودفرما به‌رسمیت نمی‌شناسند. طبیعتا شما از برخی از تسهیلات مالی کارمندان هم‌رده‌ی خود محروم می‌شوید. البته، این موضوع در کشورها و سازمان‌های بانک‌داری مختلف با واکنش‌های یکسانی همراه نیست.

ازآنجاکه آزادکاران به‌تنهایی کار می‌کنند، بیشتر از کارمندان سنّتی درمعرض انواع حواس‌پرتی‌های مختلف قرار دارند. این مشکل در محیط کار اشتراکی نیز از بین نمی‌رود و بی‌شک رسانه‌های اجتماعی را باید یکی از متهمان اصلی ماجرا قلمداد کنیم. در‌این‌باره نمی‌توانیم راه‌حل یکسانی برای همه‌ی آزادکاران پیشنهاد دهیم؛ زیرا هر فردی عادات خاص خودش را دارد. بااین‌حال توصیه می‌کنیم اعلان‌های گوشی خود را خاموش‌کنید. شرایطی را فراهم کنید که کودکان یا سایر اعضای خانواده به اتاق کار شما وارد نشوند. اگر این امکان وجود ندارد، بهتر است به اجاره‌کردن اتاق کار فکر کنید. در دفاتر کار اشتراکی، مرزها و حریم‌های خود را با دیگران مشخص کنید و اجازه ندهید سایر افراد از خطوط تعیین‌شده عبور کنند.

زمانی‌که کارکردن در محیط خانه را تجربه می‌کنید، متوجه می‌شوید تنهایی فراتر از هر مشکل دیگری است. شما از تعاملات سازنده و الهام‌بخش محروم هستید و در برخی مواقع، حس می‌کنید از دنیای کار حذف‌ شده‌اید؛ اما دوری کلارک، مشاور بازاریابی، به آزادکاران توصیه می‌کند با به‌کارگیری سه استراتژی، از دام انزوا رهایی یابند و بهره‌وری خود را افزایش دهند و با سایر همکاران ارتباط برقرار کنند:

۱. شما به‌طور فیزیکی با همکاران و آزادکاران دیگر معاشرت نمی‌کنید؛ اما می‌توانید به انجمن آنلاینی از متخصصان هم‌فکر خود ملحق شوید. در این گروه‌ها، فرصت پیدا می‌کنید درباره‌ی موفقیت‌ها و مسئله‌های فعلی خود صحبت کنید یا سؤالات مهمتان را با دیگران مطرح کنید. هرچه پراکندگی جغرافیایی اعضای گروه بیشتر باشد، آن‌ها بدون احساس رقابت و با صداقت بیشتری به شما کمک می‌کنند.

۲. از فناوری‌های ویدئویی استفاده کنید. ترجیحا به‌جای تماس تلفنی، از اسکایپ یا ابزارهای مشابه استفاده کنید تا مخاطب خود را ببینید. در‌این‌صورت، زبان بدن طرف مقابل را می‌بینید و او را بهتر درک می‌کنید و تعاملات شما رنگ عینی‌تری به‌خود می‌گیرد.

نکته: روی یکی از پلتفرم‌های اجتماعی، اتاق کنفرانس مجازی طراحی و جلسات هماهنگی و تعامل با مشتریان را در آن برگزار کنید. با آن‌ها تماس تصویری برقرار کنید و مراحل کار را به‌اشتراک بگذارید و بازخورد بگیرید. دراین‌صورت، طی روز احساس تنهایی کمتری خواهید کرد.

شما کسب‌وکار و وب‌سایت خود را راه‌اندازی کرده و با سازمان‌های محلی تماس گرفته‌اید تا خدماتتان را ارائه دهید. در این زمان، متوجه می‌شوید بازار هدف از آزادکاران زیادی اشباع‌ شده که دقیقا همان خدمات را عرضه می‌کنند. تلاش می‌کنید نفوذ خود را افزایش دهید؛ ولی هیچ‌کس پروژه‌ای به شما نمی‌سپارد؛ زیرا در‌حال‌حاضر، آن‌ها پشتیبانی موردنیاز خود را تأمین کرده‌اند. این جریان یکی از مشکلات رایج آزادکارانی است که به‌تازگی راه خود را انتخاب کرده‌اند.  

زمانی‌که بازار هدف شما از آزادکاران اشباع‌ شده، بهترین کار تجزیه‌وتحلیل رقابتی است. باید ببینید چه‌ کاری می‌توانید انجام بدهید که سایر رقبا هنوز پیشنهاد نداده‌اند. خدمات خاصی را بیابید و روی آن کار و به‌شدت برای کسب‌وکارتان تبلیغ کنید. درغیر این‌صورت، می‌توانید قیمت متفاوت و ارزان‌تری به مخاطبان بالقوه پیشنهاد کنید؛ به‌طوری‌که آن‌ها ترغیب شوند سرویس شما را امتحان کنند.

حتما در رویدادهای شبکه‌سازی محلی نیز شرکت کنید. با دیگران دوستانه و بدون انتظار معاشرت کنید و کارت کسب‌وکار خود را به آن‌ها بدهید. فقط به این دلیل که مردم «فعلا» با آزادکاران دیگری همکاری می‌کنند، به این معنی نیست که برای همیشه مشتری آن‌ها باقی می‌مانند.

اگر هیچ‌کدام از این ایده‌ها را مؤثر نیافتید، بهتر است موقعیت جغرافیایی خدمات خود را گسترش دهید؛ مثلا درباره‌ی بازار هدف شهرهای مجاور تحقیق کنید.

حالا که با برخی از مشکلات رایج آزادکاری آشنا شدید، می‌دانید برای موفقیت به خلاقیت بیشتری نیاز دارید. به‌عنوان‌ مثال، محصول یا سرویس شما باید از ویژگی‌های انحصاری جدیدی برخوردار باشد. به‌علاوه، به استراتژی بازاریابی تأثیرگذاری نیاز دارید و باید بسیاری از مسائل دیگر را نیز حل کنید. افرادی در این رقابت برنده می‌شوند که خلاق‌تر هستند. بنابراین، هرگاه احساس بی‌انگیزگی و ایستایی کردید، تمرین‌های زیر را امتحان کنید:

روزمرگی‌هایتان را عوض کنید: عادات روزمره لزوما بد نیستند؛ مگر اینکه باعث شوند ذهنیت روشن خود را فراموش کنیم. با تغییر عادات روزمره، فعالیت‌های جدیدی آغاز می‌کنید و اطلاعات تازه‌ای به‌دست می‌آورید. هرچه‌بیشتر کارهای جدید را امتحان کنید، توانایی خلاقانه فکرکردن خود را افزایش می‌دهید؛ مثلا می‌توانید چند روز، برنامه‌ی بهره‌وری جدید آغاز کنید. اگر همیشه در اتاق خانه کار می‌کردید، حالا از خانه بیرون بروید و در فضای آزاد کار کنید یا مشکلات جدیدی را درزمینه‌ی کاری خود امتحان کنید.

بازی‌های ویدئویی: تحقیقات نشان می‌دهند گیمرها از توجه و دقت و ادراک بیشتری درمقایسه‌با دیگران برخوردار هستند؛ یعنی ویژگی‌هایی که سنگ بنای مهارت‌های تفکر خلاق به‌شمار می‌روند. البته، توجه به رویکردهای صحیح بازی‌کردن نکته‌ای مهم محسوب می‌شود. از این منظر، بازهای ویدئویی به‌معنای دستیابی به راه‌حل مشکلات و تعامل با افراد دیگر و حتی شاخ‌و‌برگ‌دادن به داستان‌های موجود هستند.

برای وظایف اصلی خود، محدودیت‌های خاصی قائل شوید: استفاده از تمامی منابع دردسترس مانع از بُروز خلاقیت می‌شود؛ زیرا همیشه به‌دنبال ساده‌ترین و آشناترین راه‌حل‌ها خواهید بود. درعوض عامدانه، خودتان را در موقعیت‌های خاص بیازمایید؛ مثلا عملیات محاسباتی را بدون ماشین‌حساب و برنامه‌ریزی‌ها را بدون اپلیکیشن انجام دهید.

طراحی: تحقیقات نشان می‌دهند نقاشی و طراحی تأثیر مستقیم و مثبتی بر خلاقیت و حافظه و ادراک انسان می‌گذارند. می‌توانید هرروز چند دقیقه از وقتتان را به طراحی اختصاص دهید و حتی ایده‌های جدیدی را تصویرسازی کنید که به ذهنتان می‌رسد. پس از مدتی، متوجه می‌شوید این کار به شما کمک می‌کند مشکلات و مسائل را از زوایای مختلف ببینید.

امروزه، در‌حال‌ورود به مرحله‌ی جدیدی از آینده‌ی کاری هستیم. در این مرحله‌ی جدید، شرکت‌ها می‌توانند به‌جای استخدام کارمندان ثابت، از تخصص و مهارت افرادی بهره بگیرند که محل زندگی آن‌ها در فاصله‌ی زیادی از دفتر مرکزی شرکت واقع‌ شده است. علاوه‌براین، اکثر مردم هم ترجیح می‌دهند خودشان محل کارشان را تعیین کنند. شاید هنوز در کشور ما، کارفرمایان کارهای مهم شرکت را به‌دست کارمندان مهم و تمام‌وقت بسپارند؛ اما این روند در جهان تغییر کرده و انتظار می‌رود تحولات بازار کار جهانی خیلی زود فراگیر شود.