آیا هواوی درصورت لغو نشدن تحریم‌ها می‌توانست وعده‌های به‌روزرسانی خود را عملی کند؟

در حاشیه‌ی نشست G20، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پس از دیدار ژی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، مجوز فروش کالاهای آمریکایی به هواوی را صادر کرد و به بخش عظیمی از نگرانی‌ها در رابطه با تحریم‌های هواوی خاتمه داد. اما پیش از این اتفاق، زمانی‌که تحریم‌ها همچنان به‌قوت خود باقی بودند و بسیاری از شرکت‌های آمریکایی از جمله گوگل اعلام کرده بودند که از آن تبعیت خواهند کرد، هواوی وعده داده بود گوشی‌های خود را بدون هیچ مشکلی با پچ‌های امنیتی به‌‌‌روزرسانی خواهد کرد؛ اما این وعده تا چه حد عملی بود؟

اواخر هفته‌ی گذشته، هواوی برای فرار از موج تبلیغات بد ناشی از قرار گرفتن در فهرست سیاه ایالات متحده اقدام به انتشار بیانیه‌هایی در خصوص پشتیبانی از محصولاتش کرد. غول فناوری چین در مینی‌سایت Huawei Answers توضیحات مفصل و مفیدی در این‌خصوص ارائه کرده بوده بود و با اشاره به اینکه گوشی‌های هواوی هنوز قادر به استفاده از فروشگاه گوگل‌پلی خواهند بود، نوشت هیچ بازیابی تنظیمات کارخانه‌ای برای خلاص شدن از سیستم‌عامل اندروید و برنامه‌های آن لازم نیست و سری P30 هواوی از‌میان سایر گوشی‌ها، به‌روز‌‌رسانی نسخه‌ی Q سیستم‌عامل اندروید را دریافت خواهند کرد.

طبق گفته‌های هواوی در این سایت، این شرکت به ارائه‌ی پچ‌های امنیتی و به‌روز‌‌رسانی‌های نرم‌افزاری، حتی بعد از پایان اعتبار مجوز موقت دولت ایالت متحده که قرار بود تا انتهای اوت باشد، ادامه خواهد داد.

قبل از ادامه‌ی هرگونه بحثی در این مورد لازم است بدانید مدت کوتاهی پس از اعلام اولیه‌ی ممنوعیت‌ها در اواسط ماه مه میلادی، هواوی مجوز موقتی از طرف دولت ایالات متحده برای داد‌و‌ستد با برخی شرکت‌های آمریکایی دریافت کرد. اما این مجوز تنها در مورد همکاری برای پشتیبانی از محصولات موجود کاربرد داشت و اعتبار آن در نوزدهم ماه اوت منقضی می‌شد. پس از آن اگر هواوی از فهرست ممنوعیت ایالات متحده خارج نمی‌شد، حتی با هدف به‌روز‌رسانی و پشتیبانی از دستگاه‌های موجود نیز نمی‌توانست با گوگل همکاری کند.

باوجوداین، هواوی وعده ‌داده بود پشتیبانی نرم‌افزاری و به‌روز‌رسانی‌های امنیتی را برای برخی از دستگاه‌های خود مانند گوشی هوشمند P30 حفظ کند؛ حتی اگر بعد از پایان ماه اوت قادر‌ به همکاری قانونی با گوگل نباشد. اما سؤال این است این شرکت چینی چگونه می‌توانست به قول‌هایی که داده عمل کند؟

هواوی به‌طور قطع برنامه‌ی مشخصی برای دور زدن ممنوعیت‌ها داشت؛ در غیر این‌صورت چنین وعده‌هایی در‌ زمینه‌ی پشتیبانی نمی‌داد. اما چگونگی انجام تعهدات وعده‌داده‌شده در هاله‌ای از ابهام قرار داشت.

از آنجایی‌که تمام نسخه‌های اصلی اندروید بر‌آمده از پروژه‌ی «اندروید متن باز» (AOSP) هستند، هر شخصی توانایی دانلود و کامپایل کدهای اندروید را دارد. پچ‌های امنیتی ماهانه نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما براساس گزارش سایت Ars Technica، حتی استفاده از اندروید با کد منبع باز بدون برنامه‌های کاربردی گوگل نیز هواوی را درگیر قوانین صادراتی ایالات متحده می‌کرد و عواقب بی‌شماری را برای کسانی که اقدام به فروش این گوشی‌ها می‌کردند، به‌همراه داشت.

مسئله دیگر در این بین، مجموعه تست‌های سازگاری (CTS) اندروید است که بخش کلیدی از به‌روز‌رسانی سیستم‌عامل گوشی‌های دارای برنامه‌های گوگل و سرویس‌های آن محسوب می‌شود.

CTS مجموعه‌ای از تست‌های نرم‌افزاری برای اطمینان از این است که هر سفت‌افزار (فرم‌ور، firmware) جدیدی در اندروید به حد کافی امن باشد و باگ در برنامه‌ها ایجاد نکند. به‌طور کلی CTS برای آسوده‌خاطر شدن از عملکرد مناسب همه‌چیز طراحی شده‌است.

در حالی‌که تست‌های CTS خود متن باز هستند و به تولید‌کنندگان این اجازه را می‌دهند که به‌صورت داخلی نسبت به قبول شدن کدهایشان از این تست‌ها اطمینان حاصل کنند، انتشار هر فرم‌ور جدیدی نیاز به تأیید گوگل دارد. CTS برای به‌روزرسانی هر دستگاهی که با بسته‌ی GMS (سرویس‌های موبایلی گوگل) همراه است، به کار می‌رود و طراحی آن به‌گونه‌ای نیست که سازندگان قادر به گریز از آن باشند.

حتی اگر هواوی بدون موافقت گوگل اقدام به به‌روز‌‌‌‌رسانی می‌کرد، برنامه‌های دارای ویژگی‌های امنیتی مانند گوگل پلی و برنامه‌های بانکی، همچنین برخی از خدمات فعال DRM عملکرد خود را از دست می‌دادند. دلیل این اتفاق، سیستم محافظتی داخلی اندروید (SaftyNet) است که به برنامه‌ها درمورد دستکاری شدن فرم‌ور یا نداشتن گواهی گوگل هشدار می‌دهد. این همان ویژگی است که از کار کردن گوگل پلی در رام‌های سفارشی‌شده و بعضی از نسخه‌های بتای فرم‌ور جلوگیری می‌کند.

پس اگر هواوی نمی‌خواست بدون موافقت گوگل به‌روز‌رسانی عرضه کند و هم‌زمان نمی‌توانست با گوگل برای گرفتن گواهی به‌روز‌رسانی بعد از ۱۹ اوت کار کند، چه گزینه‌های دیگری پیش رو داشت؟

یکی از راهکارهای هواوی برای دورزدن تحریم‌ها، استفاده از سازوکاری ویژه در تأیید فنی گوگل بود. گوگل می‌تواند فرایند تأیید فنی خود را به برخی از پیمانکاران ثالث خارج از ایالات متحده اعطا کند؛ به این معنی که به‌طور مستقیم با هواوی وارد معامله نشده و از پیمان‌کار ثالث به‌عنوان میانجی استفاده کند. اما این موضوع هم مسئله را کامل حل نمی‌کرد؛ زیرا شرکت ثالث نیز سریعا گرفتار قوانین آمریکا می‌شد. همان‌گونه که مقاله‌ی Ars Technica توضیح می‌دهد، استفاده از نماینده نیز اجازه‌ی کنار گذاشتن قوانین صادرات را به شما نمی‌دهد. این همان مشکلی است که شرکت انگلیسی ARM را که IP (مالکیت فکری) تعدادی از تکنولوژی‌هایش متعلق به آمریکا بود، در تله‌ی ممنوعیت هواوی گیر انداخت.

علاوه‌بر این، امضاهای دیجیتال برای فرم‌ورهای تأیید‌‌شده در سرورهای خود گوگل ذخیره می‌شود. به این ترتیب هرگونه تلاش برای جلوگیری از دخالت مستقیم گوگل، به‌شدت غلط و برای همه‌ی طرف‌های درگیر به‌صورت بالقوه‌ای خطرناک بود. نمی‌توان گوگل را از فناوری ذاتی خود و مراحل تأیید این شرکت جدا کرد. زمانی‌که می‌خواهید با گوگل وارد معامله شوید، اجتناب از محدودیت‌های اعمال‌شده بر هواوی به‌دلیل قرار داشتن این شرکت در فهرست ممنوعه غیرممکن است.

احتمال دیگر این بود که هواوی پچ خود را توسط مکانیزم جایگزینی برای به‌روز‌رسانی که برای این شرکت قابل دسترس‌تر است، مانند فروشگاه AppGallery ارائه کند، که این کار می‌توانست کارکرد مشابهی با ویژگی Play Protect گوگل پلی یا اسکنر ویروس کامیوترهای رومیزی داشته باشد. این ویژگی می‌توانست باعث ایجاد لایه‌ی امنیتی شود، اما به‌هیچ وجه جایگزینی برای پچ‌های امنیتی ماهانه‌ی اندروید نبود.

یکی دیگر از گزینه‌ها که غیر‌محتمل به نظر می‌رسد، ارائه‌ی به‌روز‌رسانی سیستم‌عامل نوظهور هواوی، هانگ‌منگ (HongMeng)، برای گوشی‌های موجود به محض قرارگرفتن در دسترس بود. اگرچه به‌عنوان یک پلتفرم متعلق به هواوی، توسعه‌دهندگانی مانند فیسبوک، توییتر و حتی گوگل قادر نبودند به‌صورت قانونی اقدام به ساختن برنامه برای هانگ‌منگ کنند؛ که این موضوع، خود می‌توانست تغییر ناخوشایندی برای مصرف‌کنندگان باشد.

پیش از نشست G20 پیش‌بینی می‌شد که بهترین نتیجه برای هواوی از برآیند نوعی مذاکره بین دولت آمریکا و چین حاصل شود. آن‌طور که کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند، چنین مذاکراتی می‌توانست بر سر مجوزهایی باشد که هواوی را قادر به معامله با شرکت‌های ضروری آمریکایی جهت ادامه تولید گوشی‌های هوشمند می‌کند. در‌عوض هواوی با پا پس کشیدن از زیر‌ساخت‌های حیاتی آمریکا می‌تواند در طرف دیگر معامله قرار بگیرد. باتوجه به اخبار این چند روز، به‌نظر می‌رسد که پیش‌بینی‌های یادشده تاحدودی درست از آب درآمده باشند، چراکه ترامپ پس از دیدار با رئیس‌جمهور چین گفت:

شرکت‌های آمریکایی می‌توانند به هواوی تجهیزات بفروشند. البته تجهیزاتی که ارتباط مستقیمی با امنیت ملی آمریکا نداشته باشند.