آیا Red Hat می‌تواند ناجی IBM باشد؟
اگر بخواهیم از اوضاع مالی کنونی IBM صحبت کنیم، در بهترین حالت می‌توان از کلمه‌ی «عادی» استفاده کرد. درآمد کسب‌شده توسط این شرکت تقریبا در سطحی ثابت باقی مانده؛ چنین مسئله‌ای نشان می‌دهد که در رقابت با دیگر شرکت‌ها، IBM در حال از دست دادن موقعیت خود در بازار است.
بنابر اعلام IBM، سود سالانه‌ی این شرکت در سال مالی ۲۰۱۸ معادل ۷۹.۵۹ میلیارد دلار بوده؛ این رقم تقریبا برابر با درآمد ۸۹.۱۴ میلیارد دلاری آن‌ها در سال ۲۰۱۷ و درآمد ۷۹.۹۲ میلیارد دلاری این شرکت در سال ۲۰۱۶ است. در حقیقت، درآمد IBM در سال ۲۰۱۸ با درآمد ۸۱.۷۴ میلیارد دلاری آن‌ها در سال ۲۰۱۵ هم تفاوت چندانی ندارد.
هرچند ثبات درآمد سال‌های اخیر IBM بهتر از افت درآمد این شرکت در سال‌های دورتر است؛ اما در عین حال، این شرکت کهنه‌کار هنوز مسیر پیشرفت را پیدا نکرده است. جالب است بدانیم که در سال ۱۹۹۸ هم درآمد IBM تنها ۸۱.۶۷ میلیارد دلار بوده است.
در دو دهه‌ی اخیر شاهد تحولاتی انقلابی نظیر گسترش نفوذ اینترنت، پیدایش گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها و حرکت به‌سوی رایانش ابری بوده‌ایم. اما آیا به‌جز IBM، شرکت بزرگ دیگری وجود دارد که در مقایسه با دو دهه پیش، فروش کمتری را تجربه کند؟
IBM کهنه کار هنوز مسیر پیشرفت را پیدا نکرده است
برای مثال، در همان بازه‌ی ۲۰ ساله، درآمد گوگل از صفر به ۱۱۰ میلیارد دلار رسیده است. مایکروسافت هم درآمد خود را از رقم ۱۵ میلیارد دلار به ۱۱۰ میلیارد دلار رسانده است و اپل هم در درآمد ۶ میلیارد دلاری خود را به ۲۲۹ میلیارد دلار افزایش داده است. حتی دل هم در این مدت درآمد خود را سه برابر کرده و از رقم ۱۸.۲۴ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۸ به ۶۱.۶۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسیده است.
یکی از دلائلی که باعث افزایش انتظارات از IBM می‌شود، فعالیت گسترده‌ی این شرکت در زمینه‌ی فناوری‌های ابری است. این شرکت خرید مجموعه‌های فعال در زمینه‌ی پردازش و ذخیره‌سازی ابری نظیر SoftLayer را در کارنامه‌ی خود دارد و در عین حال بازار کسب‌وکارهای ابری هم رشد بسیار سریعی داشته است.
با این وجود، درآمد بخش خدمات ابری IBM در سه‌ماهه‌ی پایانی ۲۰۱۸ معادل ۸.۹۳ میلیارد دلار بوده است. بخش خدمات ابری IBM نه‌تنها نتوانسته انتظارات مالی را برآورده کند؛ بلکه از نظر میزان درآمد دچار نوعی درجا زدن شده است. جالب اینجا است که IBM درآمد حاصل از فروش رایانه‌های بزرگ خود را هم به‌عنوان بخشی از درآمد بخش خدمات ابری قلمداد می‌کند؛ اما فروش همین رایانه‌ها هم با افت ۲۰ درصدی همراه شده است.
خرید Red Hat
از مدت‌ها پیش منتظر اتمام فرایند تصاحب Red Hat توسط IBM هستیم. این شرکت در زمینه‌ی نرم‌افزارهای آزاد فعالیت می‌کند و فرایند تصاحب آن توسط IBM در نیمه‌ی دوم سال جاری میلادی تکمیل می‌شود. افرادی که از این خرید پشتیبانی می‌کنند، معتقد هستند که در اختیار داشتن Red Hat می‌تواند IBM را به پرچم‌دار بازار خدمات ابری ترکیبی تبدیل کند؛ باید منتظر بمانیم و ببینیم این پیش‌بینی به حقیقت تبدیل می‌شود یا خیر.
واضح است که IBM برای خرید Red Hat هزینه‌ی بالایی پرداخت می‌کند. IBM برای خرید این شرکت مبلغ ۳۴ میلیارد دلار پرداخت می‌کند که به‌معنی پرداخت ۱۹۰ دلار برای هر سهم است. با وجود ارزش ۱۱۶ دلاری هر سهم Red Hat در بازار، مبلغ پرداخت‌شده توسط IBM حدودا ۶۲ درصد بالاتر از ارزش این شرکت است.
نمی‌توان کتمان کرد که IBM بهای زیادی برای تصاحب این شرکت نرم‌افزاری پرداخت می‌کند. جالب اینجا است که درآمد Red Hat در سال ۲۰۱۸ تنها ۲.۹ میلیارد بوده است و همین مسئله باعث می‌شود تا مبلغ ۳۴ میلیارد دلار برای تصاحب این شرکت رقم بالایی باشد؛ اما اگر همین بهای گزاف باعث رشد درآمد IBM شود، می‌توان آن را توجیه‌پذیر قلمداد کرد.
تصاحب Red Hat می‌تواند یک پیروزی بزرگ برای IBM باشد
مشکل دیگر این است که برخلاف شرکت‌هایی همچون اپل، گوگل و مایکروسافت، IBM پول نقد زیادی در اختیار ندارد. در حال حاضر تنها ۱۲ میلیارد دلار پول نقد در اختیار IBM قرار دارد و میزان بدهی این شرکت هم به ۴۶ میلیارد دلار می‌رسد (البته همین از همین بدهی‌ها برای پشتیبانی از فعالیت‌های مالی IBM در سطح جهانی استفاده می‌شود). به‌جای جمع‌آوری پول نقد، IBM حدودا ۱۰۰ میلیارد دلار را برای بازخرید سهام خود هزینه کرده و به سهام‌داران خود هم سود خوبی پرداخت کرده است. این شرکت طی دو دهه‌ی گذشته هرساله سود پرداختی به سهام‌داران را افزایش داده است و اکنون ۴ درصد سود به هر سهم پرداخت می‌کند.
بنابر اعلام IBM، این شرکت جهت خرید Red Hat در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ بازخرید سهام را متوقف می‌کند؛ اما با این وجود باز هم باید بدهی بزرگی را بر خود تحمیل کند، کاری که احتمالا ازطریق عرضه‌ی اوراق قرضه‌ی شرکتی انجام خواهد شد.
همه‌ی این گفته‌ها به این معنی نیست که IBM از خرید Red Hat عاجز است؛ اما همین بدهکار شدن هم باعث می‌شود تا انتخاب‌های آتی این شرکت محدودتر شوند. بدهی‌های بیشتر به‌معنی آسیب‌پذیری بالاتر IBM در تنگناهای اقتصادی و حوادث غیرقابل پیش‌بینی همچون رکود اقتصادی یا افزایش نرخ سودها است.
برنامه‌ی فعلی این است که پس از تصاحب توسط IBM، فعالیت مستقل Red Hat همچنان ادامه یابد. اما باتوجه‌به سابقه‌ی این شرکت کهنه‌کار، نمی‌توان به عملی شدن این برنامه خوش‌بین بود؛ هرچند که از دیدگاهی راهبردی نیز این کار چندان منطقی نیست.
در بهترین حالت، مسئولیت مدیریت تمام کسب‌وکار نرم‌افزار IBM به مدیرعامل کنونی Red Hat، جیم وایتهرست واگذار خواهد شد. در بدترین حالت هم ممکن است شاهد گیرافتادن Red Hat در میان سیل تشریفات اداری IBM باشیم.
تصاحب Red Hat ممکن است به‌منزله‌ی یک پیروزی بزرگ برای IBM باشد؛ پیروزی که منجر به تحولی عظیم در این شرکت خواهد شد. اما با وجود پیشینه‌ی IBM در بیست سال گذشته، نمی‌توانیم در این رابطه خوش‌بین باشیم.
نظرات