چرا انسان‌‌ها زبان‌های متفاوت و متنوعی را توسعه داده‌اند؟

زبان‌هایی که به قدری با یکدیگر متفاوت‌اند که حتی خیلی از آن‌ها تقریباً هیچ اشتراکی با هم ندارند. با زومیت همراه باشید تا با یکی از دلایل احتمالی این گوناگونی که به تازگی از سوی دانشمندان ارائه شده است آشنا شویم.

با ارائه‌ی نتایج یک تحقیق جدید، پژوهشگران ممکن است علت شکل گیری زبان‌های مختلف را یافته باشند. کلید حل این معما احتمالاً در شرایط آب و هوایی‌ای که زبان در آن تکلم می‌شود نهفته است. این نتایج بر اساس تحقیقات دانشگاه نیومکزیکو و آزمایش دینامیک زبان فرانسه به دست آمده‌ و در۱۷۰مین جلسه‌ی انجمن صوت‌شناسی آمریکا (ASA) ارائه شده است.

تیم تحت رهبری یان مدیسون از دانشگاه نیومکزیکو، ۶۲۸ زبان از اقصی نقاط جهان را مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها با نگاه به میزان شیوع حرف‌های صامت و صدا دار، نتایج را با شرایط آب و هوایی که زبان مورد نظر در آن استفاده می‌شد، ارتباط دادند. با این کار آن‌ها ارتباطی بین «نحوه‌ی استفاده از صداها و هجاها» و «متوسط دمای سالانه، بارش، میزان پوشش گیاهی و کوهستانی بودن» منطقه  پیدا کردند.

بر اساس بیانیه‌ی منتشر شده، این یافته‌ها نشان می‌دهند پدیده‌ای به نام «انطباق آکوستیک» می‌تواند بخشی از تکامل زبان‌های مختلف در سرتاسر دنیا را توضیح بدهد. این مفهوم اشاره به نحوه‌ی تغییر ارتباطات صوتی توسط جانداران مختلف برای به حداکثر رساندن میزان انتقال صدا در محیط خاص زندگی‌شان دارد. برای مثال صامت‌ها که فرکانس بالا از ویژگی‌های آن‌ها است، به آسانی در محیط جنگلی منحرف می‌شوند. به صورت مشابه دمای بالا هم با اعوجاج هوا مسیر موج‌های صوتی را منحرف کرده و شنیدن صامت‌ها را دشوار می‌کند.

در نتیجه تیم تحقیقاتی دریافت که زبان‌هایی که منشأ آن‌ها مناطق گرم و انبوه از پوشش گیاهی است، صامت‌های کمتری دارند و در عوض از حروف صدا دار (که فرکانس پایین‌تری دارند) به مراتب بیشتری استفاده می‌کنند. در مجموع نتیجه گرفته شده است که انطباق آکوستیک مسئول حدود یک چهارم تفاوت‌های بین صامت‌ها و مصوت‌ها در بین زبان‌ها باشد.

در حالی که مسلماً فاکتورهای زیاد دیگری هم بر روی شکل گیری زبان‌های متفاوت تاثیرگذارند، این نظریه ممکن است گامی باشد در جهت توضیح اینکه چرا بین زبان‌های دنیا تا این میزان تفاوت‌های فاحش وجود دارد. برای مثال زبان !Xóõ (تلفظ: کو) که در مناطقی از بوتسوانا و نامبیا به آن تکلم می‌شود، تعداد ۳۱ مصوت و ۱۶۴ صامت دارد (که از این تعداد ۱۱۱ صدا شبیه کلیک است!). شاید گوش دادن به نمونه‌ی ضبط شده از صحبت به زبان !Xóõ که توسط دانشگاه کالیفرنیا تهیه شده است برایتان جالب باشد.  در سوی دیگر زبان منقرض شده‌ی Ubyx وجود دارد که ۸۱ صامت و تنها دو مصوت دارد.

در گذشته مفهوم انطباق آکوستیک فقط برای پرنده‌های آوازخوانی که با توجه به محیط زندگی‌شان فرکانس صدای خود را تغییر می‌دادند به کار برده می‌شد. با اعمال این نظریه بر روی زبان‌های انسانی، تیم تحقیقاتی معتقد است که توانسته نشان دهد سیستم ارتباط صوتی پیشرفته‌ی انسان‌ها چگونه از صداهای بی‌معنی و نامفهوم توسعه پیدا کرده‌ است.