هر آنچه که باید در مورد منازعه‌ی پتنتی گوگل و اوراکل بر سر اندروید بدانیم
برای بررسی تاریخ درگیری این دو کمپانی باید به چهار سال گذشته برگردیم. پس از چهار سال کشمکش بر سر این مساله، گوگل در هفته‌ی جاری دادخواستی را تقدیم دادگاه عالی ایالات متحده کرد تا یکبار برای همیشه رای خود را در مورد این پرونده صادر کند.
شاید از خود بپرسید که این نزاع پتنتی از چه زمانی و به چه دلایلی آغاز شده است؟ کمپانی اوراکل با خرید سانمایکروسیستمز، گوهری گران بها را از آن خود کرد و آن جاوا بود. زبان برنامه‌نویسی شی‌گرایی که این روزها بسیاری از سیستم‌ها بر مبنای این زبان برنامه‌نویسی توسعه یافته‌اند و بزرگ‌ترین نشانه‌ی آن نیز سیستم‌عامل اندروید است که این روزها لقب محبوب‌ترین سیستم‌عامل مورد استفاده در ابزار‌های موبایل روی کره‌ی خاکی را به خود اختصاص داده است.
اما بد نیست نگاهی کوتاه به آنچه که در ۴ سال گذشته بین این دو کمپانی بر سر نزاع پتنتی رخ داده، داشته باشیم:
- در آگوست سال ۲۰۱۰ میلادی اوراکل دادخواستی را با ادعای کپی کردن بخشی از کدهای جاوا برای توسعه‌ی اندروید تسلیم دادگاه کرد
- در مارس ۲۰۱۱، جیمز گاسلینگ خالق زبان برنامه‌نویسی جاوا که این زبان را در کمپانی سانمایکروسیستمز خلق کرده بود، به گوگل پیوست. گاسلینگ علاقه‌ای به کار زیر پرچم اوراکل نداشت و حتی لری الیسون، مدیرعامل وقت اوراکل را با نام فرمانروای تاریکی خطاب قرار داد.
- در ماه می ۲۱۰۲ براساس رای اولیه دادگاه گوگل هیچ‌یک از پتنت‌های اورکل را زیر پا نگذاشته و فقط در برخی موارد قانون کپی‌رایت را رعایت نکرده است.
- پس از رای دادگاه مبنی بر تخطی از قوانین کپی‌رایت توسط گوگل، قاضی ویلیام آلسوپ با صدور رای دیگری اعلام کرد که قانون کپی‌رایت در مورد APIها صادق نیست.
- اوراکل با بردن پرونده به دادگاه تجدیدنظر خواستار تجدیدنظر در مورد پیروی از قوانین کپی‌رایت در مورد API شد.
- در می ۲۰۱۴ دادگاه اعلام کرد که APIها نیز شامل قوانین کپی‌رایت می‌شوند.
- در اکتبر ۲۰۱۴ گوگل پرونده را به دیوان عالی آمریکا برده تا این نهاد قضایی در این خصوص اظهار نظر نماید.
قضیه دقیقا چیست؟
تا اینجا فهمیدیم که کمپانی اوراکل، گوگل را تحت تعقیب قرار داده است و علت این شکایت مرتبط به جاوا و سیستم‌عامل اندروید است. برنامه‌نویسی برای اندروید و جاوا بسیار شبیه است و این شباهت نیز عمدا صورت گرفته است، چراکه گوگل دنبال راهی بوده تا توسعه‌ی اپلیکیشن‌ها برای اندروید بسیار ساده باشد و از این‌رو از جاوا برای اینکار استفاده کرده است. گوگل برای سهولت کار توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها، از جاوا استفاده کرده و در عین‌حال تمایلی نیز به دریافت گواهی از اوراکل نداشته است.
گوگل برای اینکه مبلغی را برای دریافت اجازه‌ی استفاده از جوا به اوراکل پرداخت نکند، خود دست به کار شده و نمونه‌ی مشابهی از بستر مورد نیاز را از روی جاوا و با استفاده از زبان برنامه‌نویسی برای خود توسعه داد. مساله اینجا است که گوگل با بکارگیری جاوا برخی از قوانین کپی‌رایت را زیر پا گذاشته است. اما آیا کدها نیز شامل قوانین کپی‌رایت هستند؟
آیا قانون کپی‌رایت شامل کدهای برنامه‌نویسی می‌شود یا خیر؟
در می ۲۰۱۲ قاضی ویلیام آلسوپ، رای خود را مبنی بر اینکه کدها و APIهای جاوا شامل قوانین کپی‌رایت نمی‌شود، اعلام کرد. آلسوپ اعلام کرد که در صورتی که کدها شامل قوانین کپی‌رایت باشند، در اینصورت هر شخصی می‌تواند قطعه‌ی کد خود را که مجموعه‌ای از دستورات برای انجام وظیفه‌‌ای مشخص توسعه یافته را با تکیه بر قانون کپی‌رایت محفوظ نگه داشته و دیگران را از بکارگیری کل یا بخشی از آن منع کند.
نکته‌ی جالب توجه یادگیری برنامه‌نویسی به زبان جاوا توسط این قاضی در جریان بررسی این پرونده است.
اوراکل با عدم قبول رای و درخواست بررسی دوباره در دادگاه تجدیدنظر، رای را به نفع خود بازگرداند که این بار گوگل با شکایت به دیوان عالی کشور درخواست بررسی مجدد پرونده را در این مرجع عالی‌تر در دستور کار قرار داده است. سه تن از قضات با نام‌های کاثلین او.مالی، جی پلیجر و ریچیارد تارانتو که در دادگاه تجدیدنظر به بررسی این پرونده پرداختند، در پایان رای به حقانیت اوراکل دادند. این دادگاه هرگونه تعریف، ترتیب، سازمان‌دهی کد در APIهای توسعه یافته را جزوی از مواردی خواند که قوانین کپی‌رایت شامل آن‌ها می‌شود و از این‌رو گوگل متهم به سواستفاده از ۳۸ API جاوا برای توسعه اندروید شد.
نکته‌ی جالب توجه نظرات کاملا متضاد دو دادگاه در مورد پوشش قوانین کپی‌رایت روی کد و API است.
نتیجه‌ی این نزاع برای طرفین چیست؟
در صورتی که هر یک از طرفین در این نزاع پیروز نشوند، بسیار متضرر خواهند شد و این ضرر تنها محدود به موارد مالی نبوده و حال، اعتبار کمپانی‌ها نیز زیر سوال خواهد رفت. در صورتی که اوراکل پیروز این نبرد باشد، در اینصورت سهم این کمپانی بزرگ در دنیای فناوری بیشتر شده و حضور پررنگ‌تری خواهد داشت، چراکه بخشی از APIهای مورد استفاده در محبوب‌ترین سیستم‌عامل موبایل جهان متعلق به این کمپانی است. همچنین پیروزی اوراکل را باید به منزله‌ی آغاز دور جدیدی از منازعات بین کمپانی‌ها برای دریافت حق کپی‌رایت عنوان کرد.
در طرف مقابل، گوگل در صورت باخت، باید مبلغ بزرگی را به اوراکل پرداخت کند، هرچند به‌نظر نمی‌رسد این مبلغ برای گوگل چندان بزرگ باشد.پیش‌تر اوراکل درخواست دریافت مبلغی ۲.۶ میلیارد دلاری را تسلیم دادگاه کرده بود که به‌نظر برای گوگل چندان زیاد نیست. شایعاتی نیز در مورد احتمال درخواست مبلغی به ازای فروش هر تلفن‌هوشمند اندروید توسط اوراکل مطرح شده که در اینصورت شرایط بسیار تغییر خواهد کرد.
هر کدام از طرفین در دفاع از ادعای خود به مواردی اشاره کردند تا ادعای خود را اثبات کنند. گوگل مطرح کردن چنین ادعاهایی را از سوی کمپانی‌ها منجر به ایجاد موانع برای پیشرفت فناوری پیشرفته‌ی کامپیوتری خوانده است. براساس گفته‌های گوگل، در صورتی که اولین کمپانی‌های تولید کننده‌ی کامپیوتر فناوری‌ها و یافته‌های خود را تحت قانون کپی‌رایت محفوظ نگه داشته و سایرین را از استفاده از این قوانین منع کنند، در اینصورت چه سرنوشتی در انتظار دنیای فناوری خواهد بود؟ هرچند پیشرفت‌های زیادی در مورد سخت‌افزار و فناوری‌های مرتبط با ساخت سخت‌افزار رخ داده، اما کمپانی‌ها می‌توانند به موجب سابقه‌ی ۹۵ ساله‌ی قانون کپی‌رایت، دانش و تکنولوژی مربوط به دهه‌های ۷۰ و ۸۰ میلادی را بنیان صنعت فناوری در آن شکل داده، انحصاری کنند.
در مقابل اوراکل به گونه‌ای دیگر به این مساله نگاه کرده است. براساس اطلاعات منتشر شده، اوراکل ساز و کار توسعه‌ی اندروید براساس جاوا را همچون نگارش کتابی از روی کتاب دیگر عنوان کرده است. اوراکل کتاب پنجم جی.کی. رولینگ از سری داستان هری‌پاتر را مثال زده است. براساس دفاعیات اوراکل، گوگل فهرست و سرفصل‌های کتاب را به‌همراه جملات اول هر پاراگراف کلمه به کلمه کپی کرده و سپس جملات دیگری را با مفاهیمی مشابه در ادامه‌ی هر پاراگراف نوشته است. این موضوع نحوه‌ی توسعه‌ی اندروید و استفاده از APIهای جاوا برای توسعه‌ی سیستم‌عامل اندروید توسط گوگل از دیدگاه اوراکل است.
سخن پایانی
هنوز مشخص نیست که آیا دیوان عالی ایالات متحده این پرونده را بررسی خواهد کرد یا خیر، اما بسیاری از متخصصان و فعالین حوزه‌ی فناوری امیدوارند تا دیوان عالی با بررسی این پرونده به بسیاری از شبهات مطرح شده پاسخ دهد. این پرونده یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند سرنوشت دنیای فناوری و اندروید را تغییر دهد.
نظر شما در این خصوص چیست؟