آیا دوز سوم واکسن کووید ۱۹ به محافظت از بیماران دارای نقص ایمنی کمک میکند؟
افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، حتی پس از واکسیناسیون کامل، همیشه دفاع قدرتمندی در برابر ویروس کرونا ایجاد نمیکنند. شواهد نشان میدهد دوز سوم واکسن کووید ۱۹ ممکن است به محافظت از برخی افراد دارای نقص ایمنی کمک کند.
کارشناسان مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده در تاریخ ۲۲ جولای گفتند در حال حاضر دادههای کافی وجود ندارد که نشان بدهد دوز سوم تا چه حد میتواند مؤثر باشد؛ درنتیجه، آژانس هنوز دوز سوم را توصیه نمیکند و میگوید افراد واکسینهشده در این گروه باید همچنان ماسک بزنند.
با افزایش موارد کووید ۱۹ در سطح جهان، یافتن راههایی برای محافظت از افراد دارای نقص ایمنی که در معرض خطر بالای ابتلا به بیماری شدید هستند، ضروری است. تخمین زده میشود ۲٫۷ درصد از افراد بزرگسال (۶٫۸ میلیون نفر) در ایالات متحده دارای نقص ایمنی هستند.
بر اساس مطالعات، تا زمانی که انتقال ویروس کرونا متوقف نشود، میلیونها فرد دریافتکننده عضو پیوندی، بیماران سرطانی تحت درمان و دیگران، حتی اگر به اندازه کافی خوششانس باشند که به واکسنهای کووید دسترسی پیدا کنند، همچنان در برابر کووید شدید آسیبپذیر هستند.
طبق دادههای ارائهشده در جلسه ۲۲ جولای کمیته مشورتی اقدامات ایمنسازی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، از ۴۵ فرد واکسینهشدهای که از ۱۱ مارس تا ۵ می به علت ابتلا به کووید ۱۹ در بیمارستانهای ایالات متحده بستری شدند، ۲۰ نفر یا ۴۴ درصد از افراد دارای نقص ایمنی بودند.
مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهد که دوز سوم واکسنهای کووید ۱۹ میتواند سطح آنتیبادیهای مبارزهکننده با ویروس کرونا را در خون برخی بیماران دچار نقص ایمنی افزایش بدهد؛ اما هنوز مشخص نیست آیا گروههای خاصی ممکن است بیش از دیگران از مزیت دوز سوم بهرهمند شوند و دوز اضافه در پیشگیری از کووید ۱۹ تا چه حد مؤثر است.
برای مثال، سیستم ایمنی برای حمله به ویروس کرونا و پیشگیری از بیماری شدید بهجز آنتیبادیها، ابزارهای دیگری نیز دارد. مطالعات مربوط به شرایط واقعی تصویر شفافتری از مقدار سودمندی دوزهای اضافه در هریک از گروهها ارائه خواهد کرد. سارا الیور، همهگیرشناس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، در جلسه ۲۲ جولای گفت با توجه به مطالعات انجامشده، به نظر میرسد دوز اضافه برای افراد دارای نقص ایمنی بیخطر باشد. به گفتهی الیور، مطالعهای شامل بیماران کلیوی تحت دیالیز نشان داد علائم گزارششده پس از دوز سوم با آنچه پس از دوز دوم مشاهده شده بود، مطابقت دارد. بیشتر عوارض جانبی واکسن (مانند خستگی، درد در محل تزریق، لرز یا درد عضلانی) خفیف بودند.
مقامات ایالات متحده هنوز در حال بحث در مورد مزیتهای دوز اضافه هستند؛ اما برخی کشورها اقداماتی انجام دادهاند تا دوز اضافهی واکسن کووید را به بیماران دارای نقص ایمنی خود برسانند. برای مثال، مقامات فرانسوی در تاریخ ۱۱ آوریل اعلام کردند افراد دارای نقص ایمنی شدید میتوانند یک ماه پس از دوز دوم، دوز سوم واکسن را دریافت کنند. مقامات بریتانیایی نیز طرح توزیع دوزهای اضافه را پیشنهاد کردهاند.
در ادامه خلاصهای از آنچه مطالعات در مورد مزیتهای دوز اضافه واکسن کووید برای افراد دچار نقص ایمنی نشان دادهاند، آمده است:
پژوهشگران در تاریخ ۱۵ ژوئن در مجلهی Annals of Internal Medicine گزارش کردند دوز سوم واکسن کووید ۱۹ (فایزر، مدرنا یا جانسون اند جانسون) باعث افزایش سطح آنتیبادی در برخی گیرندگان عضو پیوندی شده است که قبلاً واکنش ضعیفی در برابر واکسن نشان داده بودند. از ۳۰ بیمار واکسینهشده، ۶ نفر پیش از دریافت دوز سوم دارای سطوح پایین از آنتیبادیهایی بودند که ویروس کرونا را تشخیص میدهند. ۲۴ نفر دیگر آنتیبادیهای قابل تشخیص نداشتند. دو هفته پس از دوز سوم، تمام ۶ بیماری که ابتدا سطح آنتیبادی پایینی داشتند، دارای مقادیر بالایی بودند. از ۲۴ فرد فاقد آنتیبادی، ۱۶ نفر همچنان آنتیبادی تولید نکردند، ۲ نفر سطوح پایینی از آنتیبادی داشتند و ۶ نفر سطوح بالایی از آنتیبادی تولید کردند.
در مطالعهی دیگری که در تاریخ ۲۳ ژوئن در مجلهی New England Journal of Medicine گزارش شد، ۶۷ نفر از ۹۹ فرد دریافتکننده عضو پیوندی که واکسن فایزر را دریافت کرده بودند، پس از دوز سوم از سطح قابل تشخیص آنتیبادیها برخوردار بودند.
پژوهشگران در تاریخ ۱۳ جولای در مجلهی The Lancet گزارش کردند بیش از ۷۵ درصد از بیماران دریافتکننده پیوند سلولهای بنیادی خونساز پس از دو دوز واکسن کووید فایزر دارای آنتیبادیهای قابل تشخیص بودند. ۵۲ بیمار از میان ۸۸ بیمار مورد مطالعه دارای سطح آنتیبادی بالاتر از حد مطلوب مورد نیاز برای توقف ویروس کرونا بودند. همچنین پژوهشگران دریافتند بیمارانی که طی سه ماه از زمان دریافت واکسن، تحت درمان سرکوبکنندهی سیستم ایمنی قرار گرفته بودند، سطح آنتیبادی پایینی دارند. دوز سوم واکسن ممکن است برای این گروه مفید باشد؛ اما کارشناسان مطمئن نیستند.
طبق مطالعات، دوز سوم ممکن است به برخی بیماران کلیوی تحت دیالیز نیز کمک کند. پژوهشگران در مطالعهی مقدماتی که در تاریخ ۶ جولای به شکل پیشچاپ منتشر شد، گزارش کردند نیمی از ۱۲ بیمار دیالیزی که پس از دریافت دو دوز واکسن آنتیبادی تولید نکرده بودند، در پاسخ به دوز اضافه پاسخ آنتیبادی نشان دادند.
گروه دیگری از پژوهشگران در تاریخ ۳۱ مه در مجلهی Nephrology Dialysis Transplantation گزارش کردند ۴۲ درصد (یا ۵ نفر از ۱۲ نفر) از بیماران آنتیبادی منفی، پس از دوز سوم واکسن آنتیبادی دارند.
مقامات مرکز کنترل و پیشگیری بیماری در جلسهی مذکور گفتند در ایالات متحده توصیه برای دوز اضافه برای افراد دارای نقص ایمنی احتمالا ارائه نمیشود؛ مگر اینکه سازمان غذا و دارو تحت مجوزهای کنونی استفادهی اضطراری آن را صادر یا تا زمانی که آژانس واکسنها را برای استفادهی گسترده بهطور کامل تأیید کند.
درحالیکه کارشناسان همچنان در حال بررسی سودمندی دوز اضافه برای بیماران دارای نقص ایمنی هستند، این افراد باید همچنان ماسک بزنند، از دیگران فاصله بگیرند و از حضور در فضاهای شلوغ خودداری کنند.