شناسایی واریانت جدیدی از ویروس کرونا در بریتانیا
واریانت‌های جدید ویروس کرونا زمانی ظاهر می‌شوند که ویروس نسخه‌هایی از خود می‌سازد و نسخه‌های حاصل دچار جهش‌های ژنتیکی می‌شوند. جهش‌هایی که به یک واریانت می‌رسد، ممکن است روی نحوه‌ی عفونی‌کردن سلول‌ها یا سرعت انتشار ویروس اثرگذار باشد؛ بنابراین، دانشمندان تغییرات ویروس را دنبال می‌کنند تا مشخص کنند کدام‌یک ممکن است خطرناک باشد.
مت هنکاک، وزیر بهداشت بریتانیا، ۱۴ دسامبر گفت پژوهشگران در بریتانیا واریانت جدیدی از ویروس کرونا را پیدا کرده‌اند که درحدود ۶۰ منطقه‌ی محلی موجب عفونت شده است. براساس بیانیه‌ی سازمان سلامت عمومی انگلستان (PHE)، واریانت جدید بیش از ۱،۱۰۰ عفونت ایجاد کرده است. در این بیانیه آمده است: «تعداد زیادی از موارد ناشی از این واریانت ویروس در برخی مناطق دیده شده است که در آنجا شیوع کووید ۱۹ نیز چشمگیر است. هنوز مشخص نیست آیا این واریانت علت افزایش در شمار موارد است یا خیر.»
به‌عبارت‌دیگر، هنوز نمی‌دانیم آیا سرعت انتشار واریانت جدید بیشتر از سرعت انتشار واریانت‌های دیگر ویروس است. درحالی‌که افزایش تعداد عفونت‌ها می‌تواند به جهش ژنتیکی ارتباط داشته باشد و باعث شود آن واریانت به‌راحتی انتشار یابد، ممکن است به‌طور‌تصادفی و به‌علت تعامل افراد عفونی با دیگران و ایجاد زنجیره‌های انتقال گسترش پیدا کرده باشد.
در هفته‌های آینده، PHE و سازمان جهانی بهداشت واریانت جدید را بررسی می‌کنند و انتشار آن را دنبال می‌کنند تا مشخص شود آیا قابلیت انتقال بیشتری دارد یا خیر. دکتر سوزان هاپکینز، مشاور پزشکی برنامه‌ی آزمایش و ردیابی بریتانیا گفت: «ظهور واریانت جدید غیرمنتظره نیست.» درحقیقت، واریانت‌های جدید ویروس طی دنیاگیری ظاهر شده‌اند و برخی از آن‌ها بیش از واریانت‌های دیگر مردم را آلوده کرده‌اند. هاپکینز گفت: «مهم است به‌سرعت متوجه هرگونه تغییری شویم تا خطر احتمالی ناشی از هر واریانتی را درک کنیم.»
هاپکینز گفت درحال‌حاضر نشانه‌ای وجود ندارد که نشان دهد واریانت شناسایی‌شده در بریتانیا درمقایسه‌با سایر واریانت‌های درگردش در جامعه موجب بیماری شدیدتری شود. علاوه‌براین، مدرکی وجود ندارد که نشان دهد عملکرد واکسن‌های کووید ۱۹ دربرابر این واریانت متفاوت خواهد بود. به‌طورکلی، بعید است جهش ژنتیکی واحدی موجب کاهش کارایی واکسن‌های کووید ۱۹ شود. دکتر الکس گرینینگر، از آزمایشگاه ویروس‌شناسی بالینی مرکز پزشکی دانشگاه واشینگتن، اعتقاد دارد: «واکسن‌ها موجب می‌شوند سیستم ایمنی انواع مختلفی از آنتی‌بادی‌ها را بسازد که مکان‌های متفاوتی را روی ویروس کرونا هدف قرار می‌دهند.»
واکسن‌های پیشتاز، ازجمله واکسن فایزر و بیوان‌تک که اکنون تأیید شده است، به‌طورخاص پروتئین اسپایک (ساختار برجسته‌‌ی روی ویروس که برای آغاز عفونت به سلول‌ها متصل می‌شود) را هدف قرار می‌دهند؛ اما آنتی‌بادی‌ها می‌توانند به مکان‌های مختلفی روی اسپایک متصل شوند. اگر اسپایک فقط در یک نقطه جهش پیدا کند، مجموعه‌ی باقی‌مانده از آنتی‌بادی‌ها می‌توانند به مکان‌های دیگر متصل شوند. بنابراین، از‌آنجاکه واکسن موجب تولید انواع مختلفی از آنتی‌بادی‌ها می‌شود، جهش‌های جزئی در ویروس نباید موجب کاهش اثر واکسن‌ها شود. براساس بیانیه‌ی PHE، در واریانت جدید ویروس کرونا که دچار جهشی در پروتئین اسپایک خود شده است، احتمالا چنین وضعیتی وجود دارد.
گرینینگر گفت برای تأیید اینکه آنتی‌بادی‌های کافی هنوزهم ویروس جهش‌یافته را تشخیص می‌دهند، دانشمندان می‌توانند در محیط آزمایشگاه ذرات ویروسی را به‌همراه آنتی‌بادی‌های حاصل از واکسن و سلول‌ها درکنار‌هم قرار دهند و نتیجه را بررسی کنند. دکتر ویلیام شافنر، متخصص بیماری‌های عفونی در مرکز پزشکی دانشگاه وندربیلت آمریکا بیان می‌کند: «اگر پروتئین اسپایک به‌گونه‌ای تغییر کند که بتواند حداقل از آنتی‌بادی‌هایی فرار کند که تلاش می‌کنند به آن متصل شوند، اثربخشی واکسن تضعیف خواهد شد.» بااین‌حال، او معتقد است تغییر جزئی در پروتئین اسپایک احتمالا مشکلی به‌وجود نمی‌آورد؛ اما در‌هر‌صورت، دانشمندان مشغول بررسی آن هستند.
علاوه‌بر بررسی پاسخ‌های آنتی‌بادی، دانشمندان می‌توانند مطالعه کنند آیا جهش‌های جدید روی عملکرد ویروس اثر می‌گذارد یا خیر؛ مثلا اینکه آیا واریانت جدید درمقایسه‌با واریانت‌های دیگر سلول‌ها را کارآمدتر عفونی می‌کند. براساس گزارشی که ماه آگوست در مجله‌ی Cell منتشر شد، در مطالعات آزمایشگاهی برخی از جهش‌های پروتئین اسپایک به ویروس کمک می‌کند تا اتصال محکم‌تری با گیرنده ACE2 (دروازه‌ی ترجیحی ویروس برای ورود به سلول‌های انسانی) برقرار کند.
به‌گفته‌ی شافنر، همیشه روش اتصال ویروس به سلول‌ها در آزمایشگاه با نحوه‌ی عفونی‌بودن آن در حالت طبیعی مطابقت ندارد. وی اعتقاد دارد مطالعات آزمایشگاهی باید با داده‌های حاصل از سناریوهای واقعی همراه شود تا مشخص شود واریانت خاص ویروس به چه راحتی در جامعه منتشر می‌شود. دانشمندان برای مقایسه‌ی دو واریانت به داده‌های میدانی مشابه نیاز دارند. برای مثال، داده‌هایی که بتواند سرعت انتشار را در مراکز مراقبت یا مدرسه یا شهرهای دارای محدویت‌های مشابه مقایسه کند.
شافنر می‌گوید درباره‌ی واریانت جدیدی که در بریتانیا ظاهر شده است، هنوز چیز زیادی نمی‌دانیم. پژوهش‌هایی که PHE و سازمان جهانی بهداشت و گروه‌های علمی دیگر انجام می‌دهند، بینشی در این زمینه به‌دست خواهد داد که آیا این جهش موجب ایجاد تغییرات مهم و اثرگذاری در بیولوژی ویروس شده است یا خیر. براساس بیش از هزار مورد گزارش‌شده ناشی از واریانت جدید، به‌نظر نمی‌رسد این واریانت درمقایسه‌با نسخه‌های دیگر ویروس موجب بیماری شدیدتری شود؛ اگرچه هنوز مشخص نیست آیا قابلیت انتقالش بیشتر است یا خیر.
نظرات