چرا بدن نوزاد پستانداران عجیب و با والدینشان متفاوت است؟

دوشنبه ۲۶ دی ۱۴۰۱ - ۲۲:۳۰
مطالعه 4 دقیقه
اندام‌های عجیب و نامتناسب نوزادان پستانداران
نوزاد برخی حیوانات پستاندار مانند کانگوروها یا خفاش‌ها به‌طرز عجیبی با والدین خود متفاوت است و نسبت‌های بدنی عجیبی دارد.
تبلیغات

برای خفاش‌های بالغ بال‌ها بسیار مهم هستند. خفاش، تنها پستاندار در جهان است که می‌تواند پرواز کند‌. پهنای بال‌ خفاش‌ها گاه به ۱۶۸ سانتی‌متر می‌رسد. بال‌ها به خفاش‌ها کمک می‌کنند تا حشرات را به‌دام بیندازند، از درختان بالا بروند، جفت جذب کنند و حتی در تابستان بدن خود را به کمک آن‌ها خنک کنند. بااین‌حال، در مرحله‌ی نوزادی همه‌چیز به پاهای بزرگ و دلقکی آن‌ها بستگی دارد.

مجله‌ی آتلانتیک می‌نویسد بیشتر پستانداران با اندام‌های حرکتی عقبی از رحم مادر بیرون می‌آیند که حدود ۲۰ تا ۶۰ درصد حداکثر اندازه‌ی خود را دارند؛ اما دایسوکه کویابو، جنین‌شناس تکاملی در دانشگاه تسوکوبا در ژاپن، می‌گوید درحالی‌که بال‌های نوزاد ضعیف و کوچک است، اگر پاهای خفاش نعل‌اسبی ژاپنی کوچک تازه‌متولد‌شده را با پاهای مادرش مقایسه کنید، می‌بینید تقریباً یک اندازه هستند.

نسبت‌های غیرعادی و عجیب‌و‌غریب نوزادان و بزرگ‌سالان فراتر از خفاش‌ها است. موجودات دیگر نیز با عبور از بلوغ تغییرات عمده‌ی آناتومیکی را پشت‌سر می‌گذارند. همه‌ی این‌ها نشان می‌دهد حیوانات جوان گاهی زندگی کاملاً متفاوتی با بزرگ‌سالان گونه‌ی خود دارند. اعضای بدنی که برای مراحل بزرگ‌سالی حیوانات مهم هستند، لزوماً آن‌هایی نیستند که در دوران ابتدایی پس از تولد به بقای آن‌ها کمک می‌کنند.

در دنیایی از نوزادان عجیب‌و‌غریب، خفاش‌های نوزاد ممکن است از همه غیرعادی‌تر باشند. کویابو و همکارانش دریافته‌اند که طول اندام‌های حرکتی عقبی خفاش تازه‌متولدشده ۷۰ تا ۹۵ درصد طول بالغشان است. این پاهای عجیب فقط برای لگد‌زدن نیست. در طول روزهای زیادی پس از تولد، خفاش مادر باید توله‌ی در حال رشد خود را تقریباً به‌‌طور‌دائم با خود حمل کند.

نیکول گرونسترا، انسان‌شناس تکاملی از دانشگاه وین، می‌گوید خفاش‌های مادر نمی‌توانند نوزادان خود را به‌شکل مرسوم حمل کنند؛ زیرا اندام‌های حرکتی جلویی آن‌ها بال‌هایی است که همیشه در حال تکان‌خوردن و اوج‌گرفتن است. بنابراین، نوزادان از پاهای بزرگ خود برای چسبیدن به خز مادرشان استفاده می‌کنند. با‌توجه‌به اینکه وزن خفاش تازه‌متولدشده می‌تواند ۴۵ درصد وزن مادرش باشد، این عمل مهمی برای هر دو طرف است (مثل اینکه انسانی ۶۳ کیلوگرمی نوزاد ۲۸ کیلوگرمی را به‌دنیا بیاورد که پاهایش حدود ۲/۵ متر باشد).

آناتومی گونه‌های دیگر در مراحل اولیه‌ی زندگی نیز به همین ترتیب کاربردی است. نوزادان نهنگ‌ها و دلفین‌ها و پستانداران دریایی دیگر دم‌های بسیار رشدیافته‌ای دارند؛ بنابراین، در اقیانوس‌ غرق نمی‌شوند. گاوها و کَل‌های یالدار و سایر موجودات سُم‌دار با پاهای بسیار توسعه‌یافته متولد می‌شوند تا بتوانند در مدت کوتاهی پس از تولد حرکت کنند تا از گله عقب نمانند.

بسیاری از نخستی‌سان‌های غیرانسان در بدو تولد اندام‌های جلویی چابک و محکمی دارند که بتوانند بر شکم یا پشت مادر سوار شوند. ناگفته نماند نوزادان چند گونه از میمون‌ها بازوها و دستانشان چنان قوی است که می‌توانند به‌تنهایی خود را از مجرای تولد مادرشان بیرون بکشند و برای شیر خوردن از شکم مادر بالا بروند.

سپس آناتومی بزرگ‌تر از حد معمولی وجود دارد که نوزادان را چندان مستقل‌تر نمی‌کند؛ اما به آن‌ها کمک می‌کند تا زمانی‌که بتوانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند، در امنیت بمانند. بزرگ‌سالان بسیاری از گونه‌ها ازجمله انسان‌ها جذب چشم‌های درشت و پیشانی‌های بزرگ و گونه‌های گوشتالو و بوسیدنی نوزادانشان می‌شوند. این واکنش موجب می‌شود افراد برای مراقبت از نوزادان ضعیف و شکننده ترغیب شوند. این ویژگی‌ها برای انسان‌ها آن‌قدر جذب‌کننده بوده است که برخی از آن‌ها را در حیوانات همراه خود مانند سگ‌ها پرورش داده‌اند.

ناگفته نماند ابعاد نامتناسب می‌تواند هزینه‌هایی داشته باشد. پس از بارداری که فقط حدود یک ماه طول می‌کشد، کانگوروهای قرمز درحالی‌که اندازه‌ی آن‌ها کمی بزرگ‌تر از آب‌نبات ژله‌ای، صورتی‌رنگ، بدون مو و کور است، از مجرای تولد بیرون می‌آیند. در این مرحله، آن‌ها به‌اندازه‌ی جنین ۸ تا ۱۲ هفته‌ای انسان رشد کرده‌اند. مغز و جمجمه حالت جمع‌شده دارد و به‌گفته‌ی کاتلین اسمیت، زیست‌شناس تکاملی دانشگاه دوک، پاهای پایینی که در کانگوری بزرگ‌سال بسیار مهم است، در کانگوروی نوزاد کوتاه و غیرعملکردی هستند. این ساختارها که هنوز حالت جنینی خود را دارند، نوزاد را در وضعیت بسیار خطرناکی قرار می‌دهند. اینگمار ورنبورگ، مورفولوژیست تکاملی در دانشگاه توبینگن در آلمان و همکار کویابو در مطالعه‌ی خفاش‌ها می‌گوید: «شرایط آن‌ها خیلی افراطی است، آن‌ها ممکن است ناگهان بمیرند.»

این شکنندگی و ضعف هزینه‌ای است که موجود کوچک باید بپردازد تا مطمئن شود در دوره‌ی کوتاهی که درون رحم قرار دارد، رشد نیمه‌ی جلویی بدنش در اولویت قرار می‌گیرد: دهانی قوی و مکنده‌ی همراه با پنجه‌های جلویی قوی که بخش‌هایی از آناتومی است و برای خروج از واژن مادر و ورود به کیسه‌ی او و رسیدن به شیر موردنیاز است.

بخشی از مشکل کانگورو مدت بسیار کوتاهی است که در رحم مادر می‌گذراند؛ اما حتی خفاش‌ها که به‌طور‌متوسط ۳ تا ۴ ماه را درون رحم سپری می‌کنند، به‌دلیل داشتن پاهایی به‌اندازه‌ی خفاش بالغ هزینه می‌پردازند.

خفاش

تارو نوجیری، زیست‌شناس دانشگاه جونتندو ژاپن و همکار کویابو در مطالعه‌ی خفاش‌ها، می‌گوید آن‌ها بدون مو به‌دنیا می‌آیند و بال‌های بسیار شکننده‌ای دارند که حدود یک‌سوم بال‌های بزرگ‌سالان است. آن‌ها نیز وقتی به‌طور‌کامل وارد دنیا شدند، باید استراتژی‌های رشد خود را تغییر دهند.

سرانجام، افراط‌های سبک پیکاسو دوران نوزادی جای خود را به مجموعه‌ی متفاوتی از نسبت‌ها و گاهی شیوه بسیار متفاوتی از زندگی می‌دهد. وقتی خفاش‌ها دوران نوزادی خود را به‌پایان رساندند، پاهای آن‌ها ازنظر عملکردی اهمیت قبل را از دست می‌دهد و جای خود را به دهان‌های پژواک‌یاب و گوش‌های حساس و بال‌های قدرتمند می‌دهد. بچه‌ی کانگوروها نیز تغییراتی را پشت‌سر می‌گذارند و پاها و دم آن‌ها در جریان دورانی که در کیسه‌ی مادرشان شیر می‌خورند، رشد زیادی می‌کند.

کویابو گفت معماری حیوان تقریباً برعکس می‌شود و این موضوع نشان می‌دهد که ازنظر ریخت‌شناسی، نوزاد حالت کوچک‌شده بزرگ‌سال گونه‌ی خود نیست. نوزاد حیوانات مقدمه‌ی نسخه‌ی بزرگ‌ترشان نیستند؛ بلکه موجوداتی با هویت، نیازها، آسیب‌پذیری‌ها و تجربیات خاص خودشان هستند.

شاید اگر خفاش‌ها با بال‌های آماده برای پرواز به‌دنیا می‌آمدند، روزهای اول آن‌ها راحت‌تر بود. شاید اگر بچه‌ی کانگورو می‌توانست از پاهای عقبی خود استفاده کند، راحت‌تر می‌توانست به کیسه‌ی مادرش راه پیدا کند. باوجوداین، بارداری تلاشی برای هدایت منابع به‌سمت اعضایی است که نوزاد بیشتر به آن نیاز دارد و بارداری هرچه زودتر تمام شود، برای مادر بهتر است.

اسمیت گفت: «بارداری در پستانداران بسیار خطرناک است. هرچه بارداری بیشتر طول بکشد، خطر بیشتری برای مادر وجود خواهد داشت و زمان بیشتری را با بدنی می‌گذارند که به‌طور‌کامل به خودش تعلق ندارد.» به‌‌باور اسمیت، مسئله‌ی مهم این است که در طول بارداری بخش‌هایی از بدن نوزاد ساخته شوند که بهترین شروع را به او بدهند و مهم نیست این اعضا چقدر عجیب به‌نظر برسند.

تبلیغات
داغ‌ترین مطالب روز

نظرات

تبلیغات