علت افزایش دمای هوا در اروپا چیست؟
موج گرمای اروپا باعث شده است، دولت‌ها با اعلام هشدارهای سلامتی، از مردم بخواهند با اتکا به روش‌های مختلفی خود را خنک نگه‌دارند؛ دراین‌میان کشور فرانسه گرم‌ترین دمای هوا را به‌ثبت رسانده است. درواقع، موج گرما باعث بروز سیل‌های برق‌آسا، آتش‌سوزی جنگل‌ها، توقف پرواز هواپیماها، خمیدگی خطوط راه‌آهن، تعطیلی مدارس و هشدار کیفیت هوا شده است. چندین نفر نیز به‌دلیل افزایش دمای بی‌سابقه جان خود را از دست داده‌اند.
روز جمعه دمای هوای فرانسه رکورد ۴۵٫۹ درجه‌ی سانتی‌گراد را زد، هرچند وضعیت سایر کشورهای اروپایی هم دست‌کمی از فرانسه نداشت. در آلمان مردم بطری‌ها را با آب داغ پر می‌کنند و در فریزر می‌گذارند تا با خود به رخت‌خواب ببرند. فرانسه نیز فواره‌های آب را به‌صورت موقت در مناطق شلوغ نصب کرده و همچنین به استخرهای عمومی برای فعالیت تا اواخر شب مجوز داده است.
موج گرما زمانی در سراسر اروپای شمالی رخ می‌دهد که فشار بالای هوا در این منطقه، هوای گرم شمال آفریقا، پرتغال و اسپانیا را به‌سمت خود می‌کشد و باعث افزایش دما و رطوبت می‌شود. درحال‌حاضر، این هوای فوق‌العاده گرم از سمت صحرای بزرگ آفریقا آمده است.
تیموتی هیوسون، سرپرست تیم پیش‌بینی در مرکز اروپایی پیش‌بینی میان‌مدت وضع هوا (ECMWF) می‌گوید که آسمان بدون ابر در ماه ژوئن نشان می‌دهد که نور شدید خورشید، دمای هوا را بسیار بیشتر بالا می‌برد. علاوه‌براین، وضعیت خشکی خاک باعث می‌شود که تبخیر کمتری صورت بگیرد؛ فرآیندی که درحالت عادی زمین را خنک می‌کند.
موج گرما، پدیده‌ی شایعی است، اما طبق نظر کارشناسان هواشناسی، باافزایش دمای جهانی تشدید می‌شود و احتمال وقوع آن افزایش می‌یابد که یکی از تأثیرات مورد انتظار تغییرات اقلیمی است.
موج گرما در اروپا
گراهام مدج، کارشناس آبوهوایی از سازمان هواشناسی بریتانیا، می‌گوید:
بااینکه تغییرات آبوهوایی به‌صورت طبیعی اتفاق می‌افتند، اما جهان حدوداً یک درجه گرم‌تر از سطوح پیش از انقلاب صنعتی شده و درنتیجه، احتمال وقوع شرایط سخت آبوهوایی افزایش یافته است. به‌همین دلیل اکنون که دچار موج گرما می‌شویم، نه‌تنها شدت آن احتمالاً یک یا چند درجه افزایش می‌یابد، بلکه تعداد دفعات وقوع آن نیز بیشتر خواهد شد.
بالاترین دمای ثبت‌شده در اروپا، ۴۸ درجه‌ی سانتی‌گراد بود که در ژوئیه‌ی ۱۹۷۷ در شهر آتن ثبت شد؛ اما به‌طور متوسط ۲۰ سال گرم اروپا از زمان ثبت رکوردها، در طول همین ۲۲ سال اخیر اتفاق افتاده است. طبق اعلام سازمان جهانی هواشناسی، سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، گرم‌ترین سال‌های صدر این فهرست بوده‌اند.
علت این گرمایش، عامل انسانی است؟
سال گذشته گروه تخصیص آب‌وهوای جهانی (World Weather Attribution) پژوهشی علمی درباره‌ی موج گرمای گسترده در اروپا انجام داد و دریافت که دمای بالای این منطقه به‌احتمال زیاد دراثر همان فعالیت‌های انسانی است که به تشدید تغییرات اقلیمی دامن‌زده است.
درصورت تداوم روند کنونی، موج گرما در سراسر اروپا تا دهه‌ی ۲۰۴۰، هر یک سال در میان اتفاق خواهد افتاد و این احتمال وجود دارد که دمای هوا تا سال ۲۱۰۰ به‌اندازه‌ی ۳ تا ۵ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یابد.
موج گرما دقیقاً چیست؟
تصویر ماهواره‌ای از دمای زیاد سطح زمین در اروپا
به‌علت تغییر وضعیت آبوهوایی در نقاط مختلف دنیا، هیچ تعریف پذیرفته‌شده‌ای در سطح جهان از موج گرمایی وجود ندارد؛ هرچند به‌طورکلی آن را دوره‌ای با گرمای غیرمعمول می‌دانند که دمای هوا معمولاً پنج درجه یا بیشتر از میانگین حداکثر روزانه بالاتر می‌رود و این ماجرا حداقل سه روز طول می‌کشد.
هیوسون، مواردی نظیر دمای هوا در طول شب، رطوبت و سرعت باد را از دیگر عوامل دخیل در موج گرما می‌داند. درواقع، رطوبت و سرعت پایین باد می‌تواند موج گرما را تشدید کند و این تأثیرات به‌خصوص در شهرهای بزرگ می‌تواند شدیدتر باشد، چراکه فعالیت انسان‌ها، حجم ساختمان‌ها، بتن‌ها و جاده‌ها بسیار بیشتر است. او می‌گوید:
ازلحاظ زمان وقوع در سال و الگوی فضایی گرما، رویداد جاری در اروپا کاملاً به موج گرمای این قاره در سال ۲۰۱۵ شباهت دارد.
مناطق اروپای مرکزی و جنوبی بیشتر از سایر نقاط تحت‌تأثیر موج گرما بوده‌اند، هرچند که در آلمان و سوئیس نیز رکورد دمای بالای هوا ثبت شده است.
چرا موج گرما خطرناک است؟
دمای بالای هوا هر کسی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اما کم‌آبی بدن، خستگی گرمایی و گرمازدگی می‌تواند پیامدهای مرگباری برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، کلیوی و تنفسی و همچنین افراد سالخورده و کودکان به‌دنبال داشته باشد. هیوسون می‌گوید:
موج گرما باعث می‌شود، قابلیت بدن انسان برای تنظیم دمای خود و نگه‌داشتن آن در سطحی مناسب کاهش یابد و به‌همین دلیل می‌تواند برای انسان‌ها خطرناک باشد.
درصورتی‌که دمای هوا در طول شب به زیر ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد نرسد، احتمال دارد که مردم به‌خصوص افراد آسیب‌پذیر دچار مشکل شوند. کارشناسان سلامتی توصیه می‌کنند، افرادی که دچار سردرد، سرگیجه، ازدست‌دادن اشتها، حالت‌تهوع، تعریق بیش از حد، گرفتگی عضلات، تنفس سریع یا تشنگی شدید می‌شوند، باید به‌دنبال راهی برای خنک‌کردن خود باشند.
اگر دمای بدن به بالای ۴۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برسد، احتمال گرمازدگی وجود دارد که در این حالت، فرد باید به‌سرعت تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرد. توقف تعریق و مشکلات تنفسی از نشانه‌های خطرناک گرمازدگی هستند که می‌تواند به عدم‌هوشیاری و مشکلات جدی نظیر آسیب دائمی به اندام‌های حیاتی یا حتی مرگ بینجامد.
طبق نتایج پژوهشی علمی و پزشکی، پس از موج گرمایی سال ۲۰۰۳، تعداد مرگ‌ومیرها درمقایسه با سال گذشته‌ی آن حدود ۷۰ هزار نفر بیشتر شد. افزایش مرگ‌ومیر در جدیدترین موج گرما نیز ثبت شده است. دو نفر در اسپانیا جان خود را از دست دادند که مشکوک به گرمازدگی بودند و در بریتانیا پس از غرق‌شدن دختربچه‌ای ۱۲ ساله، پلیس به مردم درباره‌ی خطر ورود به دریاچه‌ها و رودها برای خنک‌شدن هشدار داد.
در کشورهای گرم‌تر چه اتفاقی می‌افتد؟
کشورهای دارای آب‌وهوای گرم‌تر نظیر استرالیا و کشورهای شمال آفریقا و خاورمیانه که دمای هوای آن‌ها در تابستان اغلب به ۵۰ درجه می‌رسد، احتمالاً همچنان با معضل آب‌وهوای شدید دست‌وپنجه نرم خواهند کرد. گراهام مدج می‌گوید:
باوجودی که شاید زیرساخت‌های آن‌ها بتواند دمای هوای گرم‌تر را تحمل کند، اما وقتی مسئله‌ای از حالت عادی خارج می‌شود، همه دچار مشکل می‌شوند.
افراد ساکن در کشورهای گرم نظیر نیجریه، تانزانیا، یمن و برزیل، به مردم کشورهایی با آب‌وهوای متغیر توصیه می‌کنند که خود را به این روش‌ها خنک نگه‌دارند:
نظرات