درسهایی از معامله آمازون و هول فودز برای کارآفرینان
فرقی ندارد نسبت به خرید هول فودز (Whole Foods) توسط آمازون دید مثبتی داشته باشید یا نه؛ ولی حتماً تصدیق میکنید که ۱۳.۷ میلیارد دلار، رقم بسیار بزرگی است. این حرکت، اولین گام آمازون در عرصهی صنایع غذایی نبود؛ ولی بیشک یکی از بزرگترین حرکتهای تاریخی این شرکت بهحساب میآید. البته قیمت خرید، تنها جنبهی شگفتانگیز این معامله نیست.
آمازون با مالکیت هول فودز، زنجیرهای از فروشگاههای بزرگ مواد غذایی را (بیش از ۴۶۰ فروشگاه در آمریکا، کانادا و انگلیس) سرپرستی خواهد کرد. هول فودز در سال مالی ۲۰۱۶، حدود ۱۶ میلیارد دلار فروش داشته است.
آمازون برخلاف شرکتهای دیگر بهویژه شرکتهای بزرگ، از پافشاری بر یک پارادایم صنعتی خاص، اجتناب میکند. آمازون با مالکیت شرکتهای متفاوت که در بازارهای مختلفی عمل میکنند، قواعد رایجی را که سایر شرکتهای بزرگ آنها را به چشم موانعی سخت میبینند، به مبارزه میطلبد.
مقایسه کردن دو فروشگاه یا دو زنجیرهی مواد غذایی و برآورد برتری آنها در محدودهی یک صنعت، کار سختی نیست. اما در دنیای واقعی، فروشندگان و تولیدکنندگان مختلف برای جذب مشتریان بیشتر در بازار با هم به رقابتی سخت میپردازند که دیگر مشخصهی یک صنعت نیست. حالا ادغام آمازون و هول فودز نماد واقعی نوآوری و رقابتی است که فقط میتوان آن را در قالب کارآفرینی تعریف کرد.
خرید هول فودز توسط آمازون، یک حرکت بسیار جذاب است؛ هرچند آنطور که برخی خیال میکنند، این پروسه ماهیت هیچکدام از این دو شرکت را تغییر نخواهد داد.
بسیاری از مردم، نوآوری را کیفیتی فراواقعی میدانند. جامعه فکر میکند ایدههای نوآورانه یا ابتکاری باید یک مفهوم انقلابی را شامل شوند یا راه حلی جدید برای مشکلات قدیمی باشند. خرید شرکت هول فودز توسط آمازون، گشایش یک راه جدید نیست؛ اما به هر دو شرکت اجازه میدهد تواناییهای خود را در راههایی منحصربهفرد باهم ترکیب کنند.
ما انتظار نداریم که عملکرد هول فودز در بازار، دستخوش تغییر زیادی شود. این فروشگاههای مواد غذایی یکشبه به محل فروش مواد ارگانیک ارزانقیمت تبدیل نخواهند شد. هنگامیکه این قرارداد در طول سال جاری تکمیل شود، هول فودز بهعنوان زیرمجموعهای از شرکت آمازون به فعالیت سابق خود ادامه خواهد داد. برای اثبات این امر میتوانید به صحبتهای جف بزوس در رسانهها توجه کنید که خدمات چهلسالهی هول فودز را مورد تقدیر قرار داده و گفته است: «آنها عملکرد فوقالعادهای دارند و ما میخواهیم این روال ادامه پیدا کند.»
البته آمازون ویژگیهای منحصربهفرد خود را در تحویل محصولات، در اختیار هول فودز قرار خواهد داد تا مواد غذایی این شرکت با کیفیتی بالا در اختیار مصرفکنندگان و متقاضیان بازار قرار بگیرد. آمازون با این سیاست، قدرت تجاری خود را افزایش میدهد؛ حالا درعینحال که مواد غذایی راحتتر از مزارع یا کارخانهها به فروشگاههای زنجیرهای منتقل میشوند، محصولات درخواستی مشتریان هم سریعتر، مطمئنتر و با قیمتی بهتر به دستشان میرسد. وقتی آزمایشها و اقدامات متعدد آمازون را در نظر بگیریم، متوجه می شویم که احتمالات ممکن بی حد و مرز خواهند بود.
بهعنوانمثال، آمازون تلاش زیادی برای راهاندازی Amazon Prime Air کرده است. یک سیستم تحویل که برای ارسال محصولات از پهباد استفاده میکند. حالا سناریویی را تصور کنید که در آن، تخممرغ و سبزیهای تازه مستقیماً از مزارع کشاورزی به میز غذای صبحانهی شما آورده میشود! شاید تا چند هفته پیش تصویری دور از ذهن به نظر میرسید؛ اما تلفیق آمازون و هول فودز، فرصتهای شگفتانگیز را امکانپذیر میکند.
درسهایی از یک ادغام بزرگ
با توجه به پتانسیلهای این نوآوری، جامعهی کارآفرینی باید خود را برای تماشای پیامدهای انقلابی بازار خردهفروشی آماده کند. درست است که اتمام این قرارداد تا پایان سال جاری به طول میانجامد، ولی کارآفرینان میتوانند سه درس بزرگ را از این رویداد بیاموزند:
عدم قطعیت را بهعنوان مهمترین پیشنیاز پیشرفت بپذیرید
در نظرسنجی مؤسسهی آماری M&A Trends، هفتاد و پنج درصد از فعالان عرصهی تکنولوژی معتقد بودند که در سال ۲۰۱۷، فعالیتهای ادغام و خرید شرکتها افزایش خواهد یافت. ۶۴ درصد از پاسخدهندگان هم بر این باور بودند که حجم چنین معاملاتی بیشتر خواهد شد.
مشکل حرکات جسورانهی تجاری این است که آیندهای نامشخص دارند. کارآفرینان از ابتدای تأسیس شرکت، با شرایط غیر قابل پیشبینی بسیاری مواجهاند. آنها باید شرایط آیندهی بازار را پیشبینی و موقعیت کسبوکار خود را بر این اساس تنظیم کنند. پس از جمعآوری سرمایهی اولیهی شرکت، کارآفرینان از سود این سرمایه برای تولید و ارتقاء خدمات استفاده میکنند تا مشتریان را راضی نگهدارند؛ ولی در این مرحله هم نمیتوان به هیچ روندی مطمئن بود. حتی شرکتهایی که پیشازاین از استراتژیهای خود خوب نتیجه گرفتهاند، ممکن است راه را به خطا بروند. حالا ما از جف بزوس صحبت میکنیم؛ او با آمازون دستاوردهای شگفتانگیزی داشته و شرکتهای خردهفروشی برتری مثل والمارت و تارگت را پشت سر گذاشته است. بااینحال، گذشتهی درخشان او کمکی به آیندهی ادغام با شرکت هول فودز نمیکند. ما هنوز نمیدانیم جف بزوس چه در سر دارد و هیچ تضمینی برای موفقیت ایدههای او وجود ندارد.
حتی معاملات فوقالعاده هم میتوانند آسیبپذیر باشند
سازگاری و همسازی تمام شرکتهایی که باهم ادغام میشوند، تنها روی کاغذ تضمینشده است. در این شرایط شرکتها بهجای اینکه بخواهند توانایی جدیدی به قابلیتهای پیشین خود اضافه کنند، باید سعی کنند فرهنگ شرکتی خود را با هم ممزوج کنند، کانالهای ارتباطیشان را با هم شریک شوند و بهطور منظم، پروسههای تصمیمگیری خود را مورد بازنگری قرار دهند و ترجیحات مردم را در کسبوکار خود لحاظ کنند.
همکاری نزدیک شرکتها با یکدیگر غالباً با شکست مواجه میشود؛ چراکه غلبه بر موانع فرهنگی و عملی کار آسانی نیست. رهبران کسبوکار باید بهخوبی از اهمیت نقش فرهنگ در موفقیت خود آگاه باشند. مؤسسهی آماری تحقیقاتی Deloitte میگوید ۸۷ درصد از کارآفرینان بزرگ، فرهنگ سازمانی را مهمترین عنصر روابط بین شرکتی میدانند. هنگامیکه کارآفرینان تصمیم میگیرند قدمهای بزرگ تجاری بردارند، باید این هزینههای ارتباطی و مشارکتی را در طرحهای خود لحاظ کنند.
موانع اداری و مقرراتی را فراموش نکنید
یکی از مشکلاتی که همیشه پیش روی کارآفرینان وجود دارد، قوانین و مقررات دولتی است. هربرت اسمیت فریهیلز، در پژوهشی که برای مؤسسهی Mergermarket انجام میداد، متوجه شد که ۷۱ درصد از کارآفرینان، موانع دولتی را عامل شکست معاملات خود میدانند. اگر دولتها بخواهند برای خردهفروشان تحت وب، مقررات پیچیده یا سنگینی وضع کنند، تضمینی برای سودآوری ادغام آمازون و هول فودز وجود نخواهد داشت.
بعلاوه برخی کشورها در خصوص مواد غذایی خاص، سختگیری یا قوانین بازدارندهی بیشتری دارند. البته با توجه به اینکه فروشگاههای زنجیرهای هول فودز در چندین کشور شعبه دارند، آمازون باید کار خود را با توجه به قوانین بینالمللی و زنجیرههای عرضهی جهانی پیش ببرد. هنوز مشخص نیست کشورهای مختلف چه محدودیتهایی برای این مراسلات جدید آمازون در نظر بگیرند؛ ولی سازگاری با آنها مسلماً کمهزینه نخواهد بود. کارآفرینان در حرکت به سمت سرزمینهای ناشناخته، میتوانند نگاهی به شکستها و موفقیتهای آمازون داشته باشند.
خطر کردن و ریسکپذیری جزئی لاینفک از هر سرمایهگذاری است. زمان به ما نشان خواهد داد که آیا ادغام آمازون و هول فودز یک حرکت درخشان بوده است یا یک اشتباه بزرگ. درهرصورت کارآفرینان باید نتایج این تصمیم را بهخوبی مشاهده کنند. اگر همهچیز بهخوبی به پایان برسد، آنها هم مانند دیگران از مزایای مصرفی آن لذت میبرند و اگر سرانجام بدی در انتظار آمازون باشد، لااقل کارآفرینان و مصرفکنندگان درسهای ارزشمندی در طول راه خواهند آموخت.
نظرات