معامله هول فودز نشان از ریسک پذیری بالای آمازون دارد
ریسک ۱۳.۴ میلیارد دلاری آمازون روی کسبوکار ۸۰۰ میلیارد دلاری مواد غذایی در ایالات متحده که با خرید کمپانی هول فودز میسر میشود، کاملا با مدل کسبوکار این خردهفروش هماهنگی دارد.
جف بزوس، بنیانگذار آمازون، برخلاف دیگر مدیرهای اجرایی، کمپانی خود را با ریسکپذیری، نادیده گرفتن راههای معمول و تصور آنچه مشتریان –حتی پیش از آنکه خودشان بفهمند- میخواهند ساخته است.
کلید چنین سباستی، رویکرد بزوس به شکست است. دیگر شرکتها نگران اشتباهات بزرگ هستند؛ اما به نظر میرسد بزوس به این قضیه چندان اهمیتی نمیدهد. از دست دادن میلیونها دلار مهم نیست. این موفقیت است که اهمیت دارد. چنین امری، فرهنگ تجربی بیرحمانهای اشاعه میدهد که سرگرمی، فناوری و مخصوصا خردهفروشی را مختل میکند.
بزوس یکی از معدود مدیران اجرایی است که با موضوع پولهای ازدسترفته به شوخی برخورد میکند. او در کنفرانسی در سال ۲۰۱۴ گفت:
من باعث میلیونها دلار ضرر و زیان مالی شدهام. اگر بخواهم آنها را لیست کنم، مانند پر کردن دندان بدون بیحسی خواهد بود.
بهعنوان مثال پروژهی فایر فون، نخستین گوشی هوشمند آمازون، یکی از این پروژههای شکستخورده است که گفته میشد برای آیندهی آمازون حیاتی است. آمازون بهجایی رسید که قیمت آن را ۹۹ سنت اعلام کرد؛ اما باز هم استقبالی صورت نگرفت.
این اتفاق برای هر شرکت دیگری، تجربهای تحقیرآمیز با پیامدهای سنگین محسوب میشد. وال استریت حتی وقتی آمازون به سبب همین دستگاه، ۱۷۰ میلیون دلار رایت آف (کاهش ارزش دارایی بهمنظور حذف وامهای پرخطر از صورتهای مالی بانک یا شرکت) کرد، خم به ابرو نیاورد.
بزوس اینگونه توضیح میدهد:
شرطبندیهای بزرگ شما در واقع آزمایش هستند. شما نمیدانید که نتیجهی آزمایشها چه خواهد شد. آزمایشها در ذات خود با شکست تنیده هستند. اما چند موفقیت بزرگ، چیزهای بسیاری را که با شکست مواجه شدهاند، جبران میکند.
این رویکرد از همان ابتدا به شرکت آورده شد و در آن وجود دارد. رقابت با چنین رویکردی، اگر نگوییم غیر ممکن، دشوار است. فقط در نظر بگیرید که چگونه سرویسهای وب آمازون بهعنوان یک پروژهی محاسباتی ابری داخلی کوچک شروع به کار کردند و به کسبوکار مرکزی آمازون کمک کردند. پس از آن آمازون شروع به فروش ظرفیت ابری اضافه خود به دیگر شرکتها کرد.
پیش از آنکه گوگل و مایکروسافت دریابند، آمازون کسبوکاری چند میلیون دلاری و با حاشیهی سود بالا ساخته بود که در حال نفوذ در حوزهی کاری آنها بود. آنها هنوز هم درگیر رقابت هستند.
گرچه کسبوکار محاسبات ابری رشد کرد؛ اما آمازون پرایم از همان ابتدا قماری بزرگ بود. در این پروژه، مشتریان سالانه مبلغی میپرداختند و دیگر نیازی به پرداخت هزینههای حمل و نقل خرید نداشتند. گرچه هزینههای حمل و نقل برای آمازون بیشتر شد؛ اما درآمد آنها هم به طرز چشمگیری افزایش یافت.
کالین سباستین، تحلیلگر مؤسسهی سرمایهگذاری دبلیو برد و شرکا، میگوید:
وقتی دیدی بلندمدت به مسائل دارید و بهجای در نظر گرفتن مدتهای سهماهه، به دههها فکر میکنید؛ آنگاه کارهایی میکنید و ریسکهایی میپذیرید که شرکتهای دیگر حتی فکر آن را هم به ذهنشان راه نمیدهند.
آمازون کار خود را بهعنوان یک کتابفروشی اینترنتی ارزانقیمت آغاز کرد. این کتابفروشی آنلاین در رونق اواخر دههی ۹۰ اینترنت، تبدیل به سمبلی شد که نشان میداد شبکهی جهانی وب چگونه همه چیز را تغییر خواهد داد. سپس مانند بسیاری دیگر از شرکتهای پیشروی اینترنتی، کسب و کارش با موفقیت پیش نرفت و تا مرز نابودی پیش رفت؛ چرا که جهان برای آمازون آماده نبود.
بزوس توجه خود به مشتری را دو برابر کرد. شرکت را از جلوی چشم رسانهها دور کرد و چند آزمایش خیلی مهم انجام داد. آمازون به پیشرفت خود ادامه داد. بهعنوان مثال کتابخوانهای کیندل را در نظر بگیرید. تا مدتها به نظر میرسید که با ورود این گجت، دنیای کتابهای فیزیکی به آخر رسیده است.
یکی از کارهایی که شرکت آمازون انجام نداده به دست آوردن پول زیاد است. سود تجمعی آمازون، ۵.۷ میلیارد دلار است که برای شرکتی با ارزش بازار نزدیک به ۵۰۰ میلیارد دلار، ناچیز است. والمارت با ارزش بازار نصف آمازون، فقط در سال ۲۰۱۶، ۱۴ میلیارد دلار سود به دست آورده است.
سودهای زیادی که در آمازون به دست میآمد، کنار گذاشته میشد تا شرکت بتواند بیشتر سرمایهگذاری کند. این موضوع شکاکان به کسبوکار آمازون و رقبای آنها را دیوانه میکند.
اما برای دهها میلیون مشتری مهم نیست که آمازون سود بسیاری زیادی کسب میکند یا نه. آنها به این نکته توجه میکنند که این کسبوکار زندگی آنها را راحتتر و بهتر کرده است یا خیر.
کریس کوبیکا، مشاور کتابهای الکترونیک و توسعهدهندهی نرمافزار که آمازون را با دقت دنبال میکند، میگوید:
جف بزوس خرید کردن را به امری فوقالعاده تبدیل کرده است. او باعث شده است که هر روز انتظار چیزهای تازهای داشته باشم. من میتوانم کل کارت خرید خود در خواروبار را تنها در یک مراجعه و بدون حتی یک توقف اسکن کنم.
آمازون میتوانست پس از شکست فاجعهبار فایر فون، همان کاری را بکند که سایر بازندهها انجام میدهند؛ عرضهی دستگاههایی که مردم آنها را به دلیل دستگاههای سامسونگ و اپل نادیده میگیرند. اما بهجای آن، آمازون در سال ۲۰۱۴ اکو را عرضه کرد؛ اسپیکری که شبیه به یک لولهی پوستر کوچک بود. دستیار هوشمند الکسا که روی آن اجرا میشود، میتواند موسیقی پخش کند و برای شما لطیفه تعریف کند. اکنون میبینیم که گوگل، اپل و مایکروسافت این ایده را کپی میکنند.
ساندر ککر، استاد دانشگاه دانشکدهی تیپ در دانشگاه کارنگی ملون، میگوید:
از پهپادها گرفته تا سرویس آمازون گو (تجربهی خرید بدون مراجعه به صندوقداران)، بزوس میتواند استراتژیهای کسبوکار هوشمندانهای ایجاد کند و آمازون را در جایگاهی متمایز از رقبا قرار دهد.
آمازون با آزمایشهای دائمی خود، بهپیش میرود و ریسکها برای این برند بیش از آنکه تهدید باشند، یک نابسامانی کوچک به شمار میروند. آمازون کارمندان زیادی در انبارهای خود به کار گرفته است و در عین حال، روی اتوماسیون شرطبندیهای سنگینی انجام میدهد. در نهایت، آمازون گو تلاشی برای راحتتر کردن فرایند خرید کردن است.
ککر میگوید آمازون با خطر خیلی بزرگ شدن مواجه است.
برخی از منتقدان آمازون میخواهند معاملهی هول فودز، آغاز افول شرکت باشد. انستیتوی اعتماد محلی، از منتقدان همیشگی آمازون، گفته است شرکت آمازون خردهفروشی آنلاین را در انحصار خود گرفته است. آنها معتقدند سرویس پرایم و بلندگوی اکو استراتژیهایی برای گیر انداختن مصرفکنندگان و اطمینان از وفاداری آنها به آمازون هستند. آمازون اظهار نظری در مورد این مقاله نکرد.
اما نهایت این استراتژیها چیست؟ کوبیکا به این مورد فکر کرده است. آمازون میتواند تلاشی چند دههای برای کم کردن زمان بین «من چنین چیزی را میخواهم» و «من چنین چیزی را دارم» باشد. پایان منطقی چنین هدفی، چیزی است که کوبیکا آمازون ایمپ میخواند؛ ایمپلنت آمازون؛ چیپی که در زیر پوست قرار میگیرد.
کوبیکا میگوید:
این ایمپلنت احساسات و خواستههای شما را درک میکند. سپس خواستهی شما را با تحریک مغزتان (با پرداختی کم به آمازون) برطرف میکند یا جعبهای از کالاهای مورد نظر شما در پشت در قرار خواهد گرفت (با پرداخت هزینهای بیشتر).و اینگونه به همهی امیال شما پاسخ داده خواهد شد. من مطمئن هستم که آمازون همین حالا هم در حال ساخت آن است.
نظرات