کامپیوترهای کوانتومی؛ محصولاتی که هنوز برای آن‌ها آماده نیستیم

IBM اخیراً بنابر آنچه ادعا کرده است، دست به رونمایی اولین کامپیوتر کوانتومی جهان زد. هرچند معرفی کیو سیستم وان (Q System One) از نظر علمی اقدامی نوآورانه محسوب نمی‌شود؛ اما عرضه‌ی آن پیشرفتی مهم به‌شمار می‌رود؛‌ زیرا IBM این دستگاه را به‌عنوان یک محصول تجاری می‌بیند که سازمان‌ها (نه اشخاص) خواهان استفاده از خواهند بود.

IBM فناوری آزمایشی و اولیه‌ای را که برای بیش از ۲۰ سال در آزمایشگاه‌ها حضور داشت، به دنیای واقعی وارد کرده، با انجام این کار، گام مهمی به سوی فراگیرسازی نسل بعدی فناوری رایانشی برداشته شده است؛ درحالی‌که جهان هنوز برای چنین محصولی آماده نیست. درواقع، کوانتوم می‌تواند به خوبی ثابت کند که برهم‌زننده‌ترین فناوری عصر اطلاعات به‌حساب می‌آید.

کامپیوترهای کوانتومی با بهره‌برداری از پدیده‌ی مرموزی کار می‌کنند که توسط فیزیک کوانتوم توصیف شده است؛ همچون توانایی یک شیء به معنای بسیار واقعی، برای بودن در آنِ واحد در چندین مکان. داشتن چنین قدرتی به آن‌ها امکان می‌دهد تا در عرض چند ثانیه مسائلی را حل کنند که حلشان حتی به وسیله‌ی قدرتمندترین ابرکامپیوترهای امروزی به اندازه‌ی عمر جهان زمان خواهد برد.

یک انتقاد که معمولاً به فناوری‌های کوانتومی وارد می‌شود، این است که کامپیوترهای مبتنی بر کوانتوم «بهای بسیار بالایی» دارند و همان‌طور که دسترسی به آن‌ها راحت‌تر می‌شود، این قیمت بالا همچنان پابرجا باقی می‌ماند. چنین مسئله امروز در مورد کیو سیستم وان نیز صدق می‌کند. IBM کامپیوتر کوانتومی‌اش را برای خرید در دسترس قرار نمی‌دهد؛ بلکه دسترسی به آن ازطریق اینترنت امکان‌پذیر می‌شود؛ بنابراین فناوری کوانتومی به‌زودی در آینده‌ی نزدیک مقرون‌به‌صرفه خواهد شد.

کامپیوترهای کوانتومی به‌راحتی با تغییرات در محیط دچار اختلال می‌شوند و زمان زیادی را برای راه‌اندازی مجدد صرف می‌کنند؛ بنابراین IBM سیستمی حفاظتی را برای کیو سیستم توسعه داده است تا برای انجام وظایف مشتریان تجاری پایداری کافی وجود داشته باشد؛ مصرف‌کنندگانی که احتمالاً شامل شرکت‌های بزرگ، دانشگاه‌ها و سازمان‌های پژوهشی هستند که قصد اجرای شبیه‌سازی‌های پیچیده را روی آن دارند. در نتیجه، IBM باور دارد که کیو سیستم یک محصول بادوام تجاری است و برای اثبات آن، در حال صرف سرمایه‌ی خود در این زمینه است.

تاریخ به ما نشان داده است که فناوری‌ها به‌محض آنکه به محصولات تجاری بادوامی تبدیل شوند، می‌توانند رشد سریعی را در میزان استفاده و توانایی‌ها تجربه کنند. پس از آنکه کامپیوترهای دیجیتالی مرسوم از نظر تجاری محصولاتی بادوام و قابل اعتماد شدند، انفجار نمایی را تجربه کردند که معمولاً با عنوان قانون مور به آن اشاره می‌شود. تقریباً هر دو سال یک‌بار، قدرت کامپیوترها دو برابر شد، درحالی‌که اندازه و بهای آن‌ها به نصف کاهش می‌یافت. این «قانون» درحقیقت صرفا روندی را نشان می‌دهد که بخشی از آن به‌واسطه‌ی تأثیر نیروهای بازار (عوامل اقتصادی تأثیرگذار بر قیمت و تقاضا) امکان‌پذیر شده است.

دستگاه‌های اندازه‌گیری کوانتومی دقیق‌تر هستند. دستگاه‌های تصویربرداری کوانتومی می‌توانند تصاویر بهتری خلق کنند. باتری‌های کوانتومی می‌توانند سریع‌تر شارژ شوند. امنیت سایبری کوانتومی حفاظت و ایمنی بهتری را ارائه می‌دهد و کامپیوترهای کوانتومی می‌توانند مسائلی را حل کنند که هیچ امیدی نسبت به حل آن‌ها در کامپیوترهای کلاسیک امروزی وجود ندارد.

چشم‌انداز یادشده تنها نوک کوه‌یخ محسوب می‌شود؛ اما این بدان معنی است که در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت، چیزی همچون یک بحران به ما نزدیک می‌شود.

فناوری‌های کوانتومی بیش از هر حوزه‌ی دیگری در امنیت سایبری ازهم‌گسیختگی ایجاد می‌کنند. زمانی‌که کامپیوترهای کوانتومی در مقیاس بزرگ در دسترس قرار بگیرند (که با نرخ رشد فعلی می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ سال طول بکشد)، می‌توان از آن‌ها برای دستیابی به هر رازی در اینترنت استفاده کرد. بانکداری اینترنتی، ایمیل‌های خصوصی، گذرواژه‌ها، چت‌های ایمن همگی گشوده خواهد شد. شما می‌توانید دست به‌ جعل هویت هر فرد یا هر صفحه‌ی آنلاینی در وب بزنید.

درواقع علت چنین چیزی آن است که گشودن قفل‌هایی که به‌صورت آنلاین از آن‌ها برای حفظ حریم شخصی و احراز هویت استفاده می‌کنیم،‌ برای کامپیوترهای کوانتومی به بریدن کره با چاقو شباهت دارد. فناوری کوانتومی، در بسیاری از عرصه‌های دیگر نیز آشفتگی ایجاد می‌کند. اگر کسب‌وکار شما تصمیم بگیرد که روند استفاده از رایانش کلاسیک کنونی را حفظ کند؛ اما رقیب‌ یا دشمنتان به استفاده از کوانتوم روی بیاورد، احتمالا دربرابر آن‌ها به نقطه‌ضعفی شدید دچار خواهید شد.

همان‌طور که چشم‌انداز فناوری کوانتومی، خود را اصلاح می‌کند، به‌خوبی احتمال دارد که بسیاری از متخصصان فنی شاهد منسوخ شدن سریع مهارت‌هایشان باشند. هم‌زمان، شرکت‌ها ممکن است به‌دنبال استخدام متخصصانی بروند که به‌آسانی پیدا نخواهند شد.

زمانی‌که نیروهای ژئوپولیتیکی و بازار مجددا به‌صف شوند، برای افراد حاضر در کسب‌و‌کار، ضرورت یادگیری یک زبان جدید به امری معمول تبدیل خواهد شد. برای مثال، با افزایش قدرت و نفوذ چین، شنیدن این جمله از کسب‌وکارها که «ما اکنون همگی باید زبان ماندارین را فرابگیریم» دیگر غیرمعمول به‌نظر نمی‌آید. شاید اکنون زمان آن رسیده است که همه‌ی ما صحبت به زبان کوانتوم را آغاز کنیم.