ویندوز 10 با پردازنده مبتنی بر آرم؛ انتظار چه تجربه‌ای را داشته باشیم؟

یکی از مهم‌ترین رونمایی‌های مایکروسافت در هفته‌ی گذشته، لپ‌تاپ سرفیس پرو ایکس بود. جدیدترین عضو خانواده‌ی موفق سرفیس پرو مایکروسافت، به پردازنده‌ی مبتنی بر آرم مجهز شده است. درنتیجه این دستگاه شارژ بیشتر باتری و اتصال سریع‌تر و آسان‌تر به شبکه‌ی LTE را به کاربر ارائه می‌کند.

کاربران و مصرف‌کننده‌ها در اولین نگاه به سرفیس پرو ایکس، به‌یاد سرفیس RT و ویندوز RT می‌افتند. دستگاه مذکور هم با پردازنده‌ی انویدیا مبتنی بر آرم طراحی و ساخته شده بود. به‌علاوه ویندوز RT نسخه‌ای منحصربه‌فرد از سیستم‌عامل ردموندی‌ها محسوب می‌شد که تنها به‌خاطر همان دستگاه توسعه یافت. درنتیجه کاربران امروز تصور می‌کنند که دستگاه جدید مبتنی بر آرم هم مجهز به ویندوز RT باشد؛ در صورتی‌که چنین تصوری کاملا اشتباه است.

بزرگ‌ترین محدودیتی که فعلا برای ویندوز ۱۰ روی آرم مطرح می‌شود، اجرای اپلیکیشن‌ها در شبیه‌سازی ۳۲ بیتی است. البته پردازنده‌های آرم، ۶۴ بیتی هستند؛ اما درحال حاضر اجرای اپلیکیشن روی سرفیس پرو ایکس، به شبیه‌ساز ۳۲ بیتی نیاز دارد. شاید چنین محدودیتی برای کاربران با چالش یا نگرانی جزئی همراه باشد، اما احتمالا تأثیر آن‌چنان زیادی روی تجربه‌ی آن‌ها نخواهد داشت.

اگر انتظار دارید که تجربه‌ای مشابه با کامپیوترهای شخصی مبتنی بر پردازند‌ه‌ی اینتل را با دستگاه‌های مبتنی بر آرم داشته باشید، احتمالا در اولین برخورد با سرفیس پرو ایکس ناامید خواهید شد. درمقابل اگر دستگاه جدید را یک گجت همراه تصور کنید که با دو برابر عمر باتری بیشتر، تقریبا تمامی وظایف یک لپ‌تاپ را انجام می‌دهد، قطعا ارزش افزوده‌ی آن را درک می‌کنید.

مایکروسافت در سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که قصد بازگرداندن دستگاه‌های ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم را دارد. چنین دستگاه‌هایی به‌نام «کامپیوترهای همیشه متصل» یا Always Connected PCs هم شناخته می‌شوند. اولین نمونه از آن‌ها یک سال بعد و در رویداد Qualcomm Snapdragon Tech Summit رونمایی شدند.

در سال ۲۰۱۷، ویندوز RT یک خاطره‌ی دور محسوب می‌شد. مایکروسافت پس از عرضه‌ی نه‌چندان موفق آن سیستم‌عامل، منابع متعدد توسعه‌ای را فراهم کرده بود تا ویندوز ۱۰ را برای پردازنده‌های آرم بهینه‌سازی کند. بخش زیادی از آن مراحل توسعه‌ای در فرایند ساخت ویندوز ۱۰ موبایل انجام شد. به‌هرحال آن فرایندهای توسعه‌ای هم هسته‌ی مشابه با ویندوز ۱۰ روی کامپیوترهای شخصی داشتند و درنتیجه ارزشمند بودند.

پشتیبانی ویندوز ۱۰ از آرم از نسخه‌ی ۱۷۰۹ سیستم‌عامل ارائه شد. دستگاه‌های مجهز به آن نسخه نیز از میانه‌ی سال ۲۰۱۸ به بازار راه یافتند. دستگاه‌های نسل اول، تجربه‌ای نه‌چندان عالی را برای کاربر به همراه داشتند، اما با به‌روزرسانی‌های سخت‌افزاری در نسل دوم، شاهد بهبود قابل‌توجه کارایی و قدرت خانواده‌ی جدید دستگاه‌های پردازشی بودیم.

برای درک تجربه‌ و خصوصیات ویندوز ۱۰ روی پردازنده‌ی آرم می‌توان سند مایکروسافت را در این بخش مطالعه کرد. ردموندی‌ها سند اطلاع‌رسانی مذکور را با هدف‌گذاری توسعه‌دهنده‌ها منتشر کردند، اما با مطالعه‌ی آن می‌توان دید کلی نسبت به چگونگی کارکرد پلتفرم به‌دست آورد. به‌علاوه جزئیات قابل‌توجهی هم پیرامون شبیه‌سازی x86 در آن وجود دارد. در بخشی از سند مذکور به اپلیکیشن‌ها و تجربه‌ی کاربری اشاره می‌شود که در آن می‌خوانیم:

ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم تمامی اپلیکیشن‌های x86، ARM32 و ARM64 UWP موجود در مایکروسافت استور را اجرا می‌کند. اپلیکیشن‌های ARM32 و ARM64 بدون شبیه‌سازی اجرا می‌شوند، اما برای اپلیکیشن‌های x86 به شبیه‌ساز نیاز خواهد بود.ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم علاوه بر اپلیکیشن‌های UWP، توانایی اجرای اپلیکیشن‌های x86 Win32 (مانند ادوبی ریدر) را بدون نیاز به بهینه‌سازی و تغییرات دارد. اجرای چنین اپلیکیشن‌هایی با کارایی و روانی بالا شبیه به کامپیوترهای شخصی عادی انجام می‌شود. این اپلیکیشن‌های x86 Win32 برای اجرا در پردازنده‌‌های مبتنی بر آرم نیازی به کامپایل مجدد ندارند و حتی اجرا روی آرم تفاوتی برای آن‌ها ندارد. توجه کنید که اپلیکیشن‌های x64 Win32 با ساختار ۶۴ بیتی در پلتفرم جدید پشتیبانی نمی‌شوند. البته امروز اکثر اپلیکیشن‌ها نسخه‌های x86 نیز دارند. درنتیجه از نگاه کاربر تنها کافی است نصب‌کننده‌ی ۳۲ بیتی x86 برای اجرای اپلیکیشن در ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم انتخاب شود.

با توجه به توضیحات بالا باید بدانید که چنین محدودیت‌هایی برای درایورهای دستگاه هم وجود دارند و باید آن‌ها را برای آرم، مجددا کامپایل کرد. برای برخی از اپلیکیشن‌های ۳۲ بیتی که در شبیه‌سازی مشکلات کارایی یا موارد مشابه دارند،‌ می‌توان از ابزار داخلی Program Compatibility Troubleshooter استفاده کرد که در دستگاه‌های ویندوز ۱۰ مبتنی بر آرم، برخی از تنظیمات هماهنگی را بهینه‌سازی می‌کند.

مشخصات سخت‌افزاری Lenovo 630 هیچ تفاونی با یک لپ‌تاپ مبتنی بر پردازنده‌ی اینتل ندارد. البته در دستگاه مذکور یک اسلات سیم‌کارت زیر دومین پورت USB-C تعبیه شده است. به‌علاوه لنوو در دستگاه خود پشتیبانی از سیم‌کارت‌های نرم‌افزاری eSIM را هم ارائه می‌کند که قابلیت‌های بی‌شمار ارتباطی را برای کاربر به‌همراه دارد.

کاربر در استفاده از دستگاه لنوو پس از اجرای اولیه و استفاده از اپلیکیشن‌هایی همچون آفیس ۳۶۵ و اجرای برخی وظایف روزمره، متوجه هیچ تفاوت خاصی نمی‌شود. همه‌ی ابزارهای سیستمی داخلی و تنظیمات آن‌ها برای کاربر عادی ویندوز آشنا هستند. درایو سیستم به‌کمک Bitlocker رمزنگاری می‌شود و دستگاه‌های جانبی به‌راحتی و طبق انتظار کار می‌کنند. به‌علاوه می‌توان به‌راحتی ویندوز موجود را هم به نسخه‌های دیگر همچون Enterprise به‌روزرسانی کرد.

تنها چالشی که پس از مدتی کار با دستگاه مذکور حس می‌کنید، محدودیت پشتیبانی شبیه‌ساز است که تنها از اپلیکیشن‌های دسکتاپی ۳۲ بیتی پشتیبانی می‌کند. اپلیکیشن‌های داخلی ویندوز مانند Explorer.exe از نوع ۶۴ بیتی هستند. به‌علاوه اپلیکیشن‌های UWP کامپایل‌شده برای آرم در مایکروسافت استور هم معماری ۶۴ بیتی دارند؛ اما اپلیکیشن‌های دسکتاپی ویندوز با چنین معماری، در آن سیستم‌عامل نصب نمی‌شوند. حتی اگر پکیج آن‌ها هم بازسازی شده و در مایکروسافت استور عرضه شوند، باز هم نمی‌توان اپلیکیشن‌های ۶۴ بیتی دسکتاپ را نصب و اجرا کرد.

اپلیکیشن‌هایی که تنها در نسخه‌های ۶۴ بیتی ارائه می‌شوند، چالش‌های بزرگ‌تری را برای کاربران ایجاد می‌کنند. به‌عنوان مثال تنها راه برای اجرای اپلیکیشن‌‌های Creative Cloud شرکت ادوبی، ورود به حساب کاربری در وب‌سایت شرکت سازنده و جست‌وجو برای نسخه‌های ۳۲ بیتی ۲۰۱۸ است. البته ادوبی برای نشان دادن افزایش پشتیبانی از سیستم‌عامل روی آرم در مراسم مایکروسافت حضور داشت و از ارائه‌ی Fresco برای سرفیس پرو ایکس خبر داد. این اپلیکیشن طراحی و نقاشی ماه گذشته برای آیپد پرو  منتشر شد.

با وجود همه‌ی پشتیبانی‌ها و همکاری شرکت‌های نرم‌افزاری، مثال‌های متعددی وجود دارند که از دسترس کاربران ویندوز روی آرم خارج خواهند بود. به‌عنوان مثال یک اپلیکیشن پرکاربر برای استفاده از توییتر به‌نام Tweeten تنها در نسخه‌ی ۶۴ بیتی عرضه می‌شود. درنتیجه کاربر در هر حالت دانلود این اپلیکشن (به‌صورت مستقیم از وب‌سایت یا مایکروسافت استور)، توانایی استفاده از آن را در ویندوز روی آرم نخواهد داشت.

از نمونه‌های دیگر دستگاه‌های مبتنی بر آرم می‌توان به گلکسی بوک ۲ اشاره کرد. بررسی اولیه‌ی این دستگاه نشان می‌دهد که نصب بازی‌ها از طریق استیم در آن با عدم قطعیت همراه خواهد بود. برخی اپلیکیشن‌ها به‌راحتی در تبلت سامسونگ اجرا می‌شوند و برخی دیگر چالش‌هایی را به‌همراه دارند. شایان ذکر است، کره‌ای‌ها دستگاه خود با را ۴ گیگابایت رم به قیمت هزار دلار به فروش می‌رسانند؛ درحالی‌که دستگاه لنوو با ۸ گیگابایت رم و قیمت ۶۰۰ دلاری، انتخاب ارزشمندتری محسوب می‌شود.

دستگاه‌های مبتنی بر آرم حتی با منابع رم مناسب هم چالش‌هایی را به‌همراه دارند. شبیه‌سازی فشار افزوده‌ای به سیستم وارد می‌کند. به‌علاوه ظرفیت‌های گرافیکی آن گجت‌ها هم محدود هستند. درنهایت از یک کامپیوتر شخصی مبتنی بر آرم نمی‌توان انتظار کارایی بیش از وظایف روزمره داشت. اگر این محدودیت‌ها را به‌خاطر شارژدهی بالاتر باتری در دستگاه‌های مبتنی بر آرم بپذیرید، از تجربه‌ی کامپیوترهای شخصی مبتنی بر آرم لذت خواهید برد. در غیر این صورت با برخی موارد همچون تأخیرهای گاه‌وبی‌گاه در اجرای اپلیکیشن‌ها، از انتخاب خود دلزده خواهید شد.

دو مزیت اصلی پلتفرم آرم در شارژدهی باتری و اتصال شبکه دیده می‌شود. چنین مزیت‌هایی از معماری آرم کاملا قابل انتظار بود. فراموش نکنید که آرم از ابتدا برای دستگاه‌های موبایل طراحی شد و چنین قابلیت‌هایی در آن‌‌ها الزامی محسوب می‌شود.

همان‌طور که گفته شد، محصول لنوو از لحاظ اتصال به شبکه دو قابلیت هم‌زمان سیم‌کارت معمولی و سیم‌کارت الکترونیکی را ارائه می‌کند. به‌علاوه پشتیبانی از LTE نیز به‌صورت پیش‌فرض در سیستم‌عامل وجود دارد. لینک‌های مستقیمی برای ارائه‌کننده‌های بین‌المللی داده در سیستم‌عامل لحاظ شده است که هماهنگی مناسبی با ویندوز ۱۰ دارد. کاربران با استفاده از ترکیب سیم‌کارت‌های عادی و الکترونیکی می‌توانند استراتژی‌های متنوعی را برای اتصال به شبکه‌ی داده به کار بگیرند؛ به‌عنوان مثال می‌توان از سیم‌کارت عادی برای اتصال به شبکه‌ی داخل کشور و از سیم‌کارت الکترونیکی برای شبکه‌های بین‌المللی استفاده کرد.

اتصال داخلی LTE در دستگاه‌های همراه، مزیت قابل توجهی نسبت به اتصال گوشی‌های موبایل دارد. درواقع آن‌ها چالش‌هایی از جنس خاموش و روشن کردن اتصال را ندارند و تأثیر بر شارژدهی گجت نیز کمتر خواهد بود. به‌علاوه ویندوز ۱۰ می‌تواند به‌صورت پیش‌فرض بر حسب قدرت شبکه بین اتصال‌های LTE و وای‌فای تغییر حالت دهد. کاربران دستگاه‌های موبایلی چنین قابلیتی ندارند و باید به‌صورت دستی اتصال را تغییر دهند.

مایکروسافت تاکنون دو دستگاه سرفیس با پشتیبانی از Advance LTE عرضه کرده است؛ درنتیجه کاربرد فناوری در دستگاه جدیدی آن‌ها دور از انتظار نخواهد بود. البته به‌هرحال باید منتظر باشیم تا کارایی تراشه‌ی اختصاصی Microsoft SQ1 Arm (طراحی و ساخته شده با همکاری کوالکام) و تأثیر آن روی شارژدهی باتری، به‌صورت عملی بررسی و آزمایش شود. ردموندی‌ها ادعا می‌کنند که سرفیس پرو ایکس در کاربردهای عادی روزمره تا ۱۳ ساعت شارژدهی دارد. آن‌ها برای سرفیس پرو ۷، شارژدهی تا ۱۰/۵ ساعت را برای کاربردهای عادی اعلام می‌کنند.

شایان ذکر است، فاکتور «کاربری عادی دستگاه» تغییری بود که ردموندی‌ها نسبت به ادعای شارژدهی در دستگاه‌های سرفیس قبلی ارائه کردند. به‌عنوان مثال، شارژدهی سرفیس پرو ۶ با عبارت «تا ۱۳/۵ ساعت شارژدهی پخش ویدئو از دستگاه» توصیف شد. به‌هرحال فاکتور جدید احتمالا حس واقعی‌تری ایجاد می‌کند و کاربران احساس نزدیکی بیشتری با ادعای مطرح‌شده خواهند داشت.

مایکروسافت سرفیس پرو ایکس به‌زودی وارد بازار می‌شود و شاهد اولین دستگاه جدی مالک ویندوز در بازار کامپیوترهای مبتنی بر آرم خواهیم بود. ارائه‌ی دستگاهی مبتنی بر ویندوز ۱۰ آرم توسط مایکروسافت، می‌تواند برای علاقه‌مندان این اکوسیستم نشانه‌ی رشد احتمالی آن باشد. درصورت رخ‌دادن چنین اتفاقی، احتمالا توسعه‌دهنده‌ها هم تمایل بیشتری به انتشار اپلیکیشن‌های مناسب پیدا می‌کنند و شاید در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد اوج‌گیری استفاده از کامپیوترهای همیشه متصل با شارژدهی بالا باشیم.