روش‌هایی برای تقویت تندخوانی

خواندن یکی از اساسی‌ترین مهارت‌ها است و مطالعه& میزان سلامتی، حافظه و بهره‌وری را افزایش می‌دهد. با وجود حجم کاری که همه‌ی ما درگیر آن هستیم به نظر می‌رسد در پایان روز زمان زیادی برای مطالعه‌ی پیغام‌ها، ایمیل‌ها، گزارش‌های پروژه و مقالات جدید باقی نمی‌ماند. گاهی اوقات مقدار اسنادی که باید در طول ساعات کاری مطالعه کنیم به اندازه‌ای زیاد است که وظیفه‌ی دشواری به نظر می‌رسد اما راه‌های زیادی برای افزایش سرعت مطالعه وجود دارد.

درست حدس زدید، تندخوانی یکی از تکنیک‌های کاربردی برای افزایش سرعت مطالعه است. اگرچه این تکنیک به طور سنتی برای مطالعه‌ی کتاب‌های حجیم استفاده می‌شود اما طبق گفته‌ی ابی مارکس‌بیل، نویسنده و متخصص تندخوانی، این تکنیک برای خواندن هر متنی قابل استفاده است. تکنیک تندخوانی برای افراد تازه‌وارد شبیه به حقه‌ی جادویی است. بیل می‌گوید:

تندخوانی، مجموعه‌ای از استراتژی‌های فعال، ذهنی و آگاهانه است که به فرد اجازه می‌دهد در شرایط خاص سرعت مطالعه‌ی خود را بالا برده یا پایین آورد.

این استراتژی‌ها برای هر شخصی قابل استفاده است و مهارت‌های فرد به مرور زمان افزایش پیدا خواهد کرد. این یعنی زمانی که فرد به تندخوانی مسلط شد، سرعت مطالعه را می‌تواند تا دو و سه برابر افزایش دهد و همچنین میزان درک خود را بالا ببرد. در ادامه‌ی این مقاله‌ی زومیت به معرفی بیشتر تکنیک‌های تندخوانی می‌پردازیم.

قبل از خواندن حتی یک کلمه از متن مورد نظر باید محیط خوبی برای تمرکز فراهم کنید. محیطی که هیچ عامل حواس پرتی نداشته باشد. مغز انسان در این شرایط تنها روی یک محرک متمرکز می‌شود و اطلاعات را به راحتی و با سرعت بیشتر جذب می‌کند. فراهم کردن چنین محیطی در دفتر کار با درهای بسته شاید ساده به نظر برسد اما کار برای افرادی که در محیط شلوغ فعالیت می‌کنند دشوار است. البته این به این معنا نیست که تندخوانی در محیط‌های شلوغ امکان‌پذیر نیست، به این معنا است که باید حضور افراد را با گذاشتن هدفون‌های فرضی روی گوش نادیده گرفت.

اگر تا به حال در کتابخانه و در کنار سایر محققان مطالعه کرده باشید، متوجه می‌شوید افراد حرفه‌ای یک کارت سفید رنگ را روی سطرهای کتاب مورد نظر تکان می‌دهند. استفاده از کارت سفید اولین گام برای تقویت مهارت‌های تندخوانی است. بیل می‌گوید:

این متد به چشم‌ها کمک می‌کند راحت‌تر میان لغات یک سطر حرکت کنند، به سطرهای خوانده شده نلغزند و میزان تمرکز را افزایش دهند. سرعت بیشتر، میزان تمرکز مغز را افزایش می‌دهد و درک انسان را بالا می‌برد. البته محل قرارگیری کارت مهم است و بسیاری از مردم آن را در جایگاه اشتباه قرار می‌دهند.من برای یکی از تحقیقات از عده‌ای محققان پرسیدم ترجیح می‌دهند کارت سفید در کدام قسمت متن قرار داشته باشد؟ اکثر آن‌ها پاسخ دادند کارت را در قسمت زیرین سطری که می‌خوانند قرار می‌دهند. این عادت بد رگرسیون نامیده می‌شود و به خواننده اجازه می‌دهد به قسمت‌های خوانده شده بازگردد و مغز خود را به شک وادارد. در صورتی که چشم انسان باید به طرف پایین حرکت کند و قرار دادن کارت در زیر خط مانع از این کار می‌شود. بنابراین بهترین کار قرار دادن کارت بالای سطر مورد نظر یا روی آن است تا از بازخوانی سطرهای مطالعه شده جلوگیری شود. قرار دادن کارت در بالای سطر مورد نظر چشم‌ها را به سمت پایین یعنی مطالب خوانده نشده هدایت می‌کند.

تکنیک استفاده از کارت سفید برای خواندن متون چاپ شده مانند کتاب و خلاصه‌ی پروژه جواب می‌دهد اما برای خواندن از روی مانیتور، تبلت یا سایر صفحات مناسب نیست. زیرا نگه داشتن یک کارت روی صفحه‌ی مانیتور برای خواندن ایمیل یا فایل پی‌دی‌اف باعث خستگی عضلات دست می‌شود. همچنین منظره‌ی خوشایندی ندارد. اما بیل تکنیک جالبی برای شبیه‌سازی کارت سفید روی متون چاپ نشده پیشنهاد داده است. او می‌گوید:

برای استفاده از این تکنیک روی مانیتور تنها کافی است سطر اول متن را در بالا‌ترین حالت ممکن قرار دهید. به طوری که حاشیه‌ی بالایی نرم‌افزاری که متن مورد نظر را باز کرده‌اید در بالای اولین سطر قرار بگیرد. سپس به کمک نوار کنار صفحه، بعد از خواندن هر سطر متن را به سمت پایین حرکت دهید. درست همانند تکنیک کارت سفید روی کاغذ، سطرهای بالایی را بپوشانید. اگر می‌خواهید تنها از یکی از تکنیک‌های تندخوانی استفاده کنید این روش بهترین راه است. زیرا خواندن متن از روی صفحه و بدون استفاده از هیچ استراتژی، حدود ۲۵ درصد کندتر از خواندن از روی کاغذ انجام می‌شود.

خواندن از روی صفحه‌ها به طور طبیعی سرعت مطالعه را پایین می‌آورد پس بهتر است با متدهای تندخوانی همراه باشد.

افراد تندخوان یاد گرفته‌اند در هر لحظه روی یک لغت تمرکز نکنند و در هر نگاه چند لغت را همزمان بخوانند. به‌عنوان مثال در متن زیر به کلمات پررنگ شده دقت کنید:بهترین راه برای تقویت این مهارت، خواندن کلمات و عبارات کلیدی است. لغات کلیدی معمولا در جمله بزرگ‌تر و مهم‌تر هستند. مانند تیترهای روزنامه که خلاصه‌ی متن را بیان می‌کنند. چشم باید روی لغاتی متمرکز شود که سه حرف یا بیشتر هستند و بار معنایی بیشتری به جمله می‌بخشند. حال بار دیگر به اول متن بازگردید و فقط لغات پررنگ را مطالعه کنید. در این تمرین لغاتِ کمرنگ دیده می‌شوند اما خوانده نمی‌شوند. این یعنی مهارت نمای جانبی در حال تقویت است. راه حل دیگر، پیدا کردن گروهی از کلمات در یک جمله است که اندیشه‌ای را شکل می‌دهند. به عنوان مثال به متن زیر توجه کنید:جمله‌ها از گروهی از کلمات تشکیل شده‌اند/ که اندیشه‌ای را شکل می‌دهند./ جستجو کردن این گروه کلمات/ نوار بصری گسترده‌تری را ایجاد می‌کند/ و میزان درک و فهم را افزایش می‌دهد.

متن بالا را ابتدا بدون در نظر گرفتن خطوط مورب مطالعه کنید و سپس گروه لغات بین هر خط را در نظر بگیرید. این تکنیک نیز هنگام مطالعه به خواننده کمک می‌کند تمرکز بیشتری داشته باشد و نحوه‌ی حرکت چشم‌های خود را به بهترین نحو تقویت کند.

شاید احساس کنید به کار بردن این تکنیک‌ها هیچ فایده‌ای ندارد و حتی سرعت را پایین می‌آورد اما بعد از گذشت مدتی استفاده از این تکنیک‌ها وارد ناخودآگاهتان خواهد شد. هر روز زمان زیادی بابت خواندن متون طولانی هدر می‌رود. این زمان با استفاده از متدهای تندخوانی قابل کاهش است و اگر به درستی انجام شود دیگر شخصی بهانه‌ای برای عدم مطالعه‌ی کتاب نخواهد داشت.