ممنوعیت شکار و نگه‌داری، باعث تسریع انقراض گونه‌های در معرض خطر می‌شود

مرگ اخیر آخرین کرگدن نر سفید و همچنین انقراض گرازماهی کالیفرنیا نشان‌ از این دارد که ما نمی‌توانیم برنده‌ی هر نبردی برای جلوگیری‌ از انقراض حیوانات در معرض خطر و نجات آن‌ها باشیم. ما تنها می‌توانیم تعدادی‌ از آن‌ها را با کمک باغ‌ وحش‌ها و آکواریوم‌ها نجات دهیم.

جمعیت حیات‌ وحش تحت تأثیر شدید فعالیت‌های انسان و عملکردش در محیط‌ زیست قرار دارد. رشد جمعیت، تخریب زیستگاه‌های حیات‌ وحش و شکار حیوانات (چه برای نگهداری‌ از آن‌ها و چه برای کسب درآمد) جزو بزرگ‌ترین خطرهای تهدید‌کننده‌ی زندگی حیات‌ وحش محسوب می‌شوند.

ما باید در عرصه‌ی جهانی فکری به‌ حال منابع و موجودات حیات‌ وحش کنیم و سعی در حفظ اکوسیستم‌های باقی‌مانده داشته باشیم. اما فرصت برای نجات بسیاری از گونه‌ها تا اتحاد جهانی بسیار کم است و هر آن ممکن است آن‌ها منقرض شوند.

اگر قبول کنیم که نمی‌توانیم در تمامی مبازرات برای حفظ گونه‌های حیات‌ وحش پیروز شویم، چگونه می‌توانیم مطمئن باشیم که خواهیم توانست در طولانی‌مدت از انقراض آن‌ها جلوگیری کنیم؟

یک راه‌ حل معقول برای چنین مشکلی استفاده‌ از باغ‌ وحش‌ها و آکواریوم‌ها است. اگر محل‌های نگهداری و حفاظت به‌خوبی مدیریت شوند، می‌توانند از انقراض حیوانات و گونه‌ها به‌طور چشمگیری جلوگیری کنند. آن‌ها به ما زمان می‌دهند تا بخش انسانی قضیه را اصلاح کنیم.

تنها ۸۰ قلاده پلنگ آمور درسراسر جهان وجود دارد و این حیوان در معرض انقراض است.

گونه‌های تحت حفاظت انسان، می‌توانند جمعیت گونه‌ی خود در حیات‌ وحش را به‌حالت عادی برگردانند و آن‌ها را از خطر انقراض نجات دهند. وزغ پورتوریکویی، رخ‌کرکس کالیفرنیا، تیزشاخ آفریقایی، پلنگ آمور و راسوی پاسیاه اگر تحت حفاظت انسان نبودند، تابه‌حال منقرض می‌شدند. حفاظت انسانی در کانادا باعث نجات مارموت جزیره‌ی ونکوور شده است.

زیست‌شناسان حیات‌ وحش به‌ کارشان درمورد حفاظت‌ از گونه‌های در خطر انقراض ادامه می‌دهند. برخی از این گونه‌ها عبارتند از: وزغ کیهانسی، قورباغه طلایی پانامایی، ماهی‌خورک‌ رودخانه‌ای میکرونزی، و کلاغ هاوایی. ما باید قبل‌ از دوباره وارد کردن گونه‌های درخطر به حیات‌ وحش، منتظر پایان یافتن تهدیداتی مثل تخریب زیستگاه، گونه‌های دشمن و مساعد شدن اوضاع برای آن‌ها باشیم.

تأسیس یک مکان برای حفاظت‌ از گونه‌های درمعرض خطر آسان نیست و نمی‌توانید تنها با قرار دادن جنس نر و ماده در یک محل و منتظر ماندن برای جفتگیری طبیعی، به‌ نتیجه برسید.

تهیه‌ی فضا، تغذیه و نیازهای اجتماعی گونه‌ها زمان می‌برد. اما صبر کردن زیاد از حد برای تأسیس محیط ممکن است به انقراض آن‌ها منجر شود. دلیل انقراض کرگدن‌های سفید شمالی همین مسئله بود. پژوهشگران باغ‌‌وحش سن‌دیگو دهه‌ها روی بررسی رفتار و رژیم غذایی کرگدن‌های سفید کار می‌کردند. ولی باقی ماندن تنها دو نمونه‌ی ماده‌ی مسن از کرگدن سفید شمالی برای تغییر وضعیت آن‌ها مناسب نیست.

امید می‌رود با استفاده‌ از تکنیک‌های ژنتیکی به تولید مثل آن‌ها کمک شود؛ مثلا تکنیک لقاح آزمایشگاهی ممکن است جواب بدهد؛ اما ابزار حفاظتی این‌چنینی به‌طور کامل قابل اتکا نیست. 

یک جفت مارموت‌ تازه‌ رهاشده در جزیره ونکوور در ژوئن ۲۰۱۵

حتی با وجود تعداد کم (کمتر از ۵۰) مارموت‌های جزیره‌ی ونکوور (یکی‌ از درخطرترین گونه‌ها) ما باز هم شروع‌ به تشکیل قرارگاه حفاظتی و دوباره رها کردن آن‌ها در حیات‌ وحش کردیم؛ هر چند این تعداد از نظر تنوع ژنتیکی اصلا زیاد نیست.

به‌ دنیا آمدن اولین مارموت در باغ‌ وحش تورنتو سال‌ها طول کشید. در حال حاضر و با گذشت بیش‌ از دو دهه، هنوز تنها ۵۵ درصداز جفت‌ها، هر ساله تولید مثل می‌کنند. ما حیوانات را بر اساس ژنتیک جفت کردیم تا نازایی را به‌ حداقل برسانیم، اما این امر به‌ معنای جذب شدن صد درصدی جفت‌ها به‌ یکدیگر نیست. ما درصدد یافتن راه‌ حلی برای علاقه‌مند کردن جفت‌ها به‌یکدیگر هستیم.

ما موفق شدیم بیش‌ از ۵۰۰ حیوان را به دامنه‌های سنگی ونکوور بازگردانیم. آن‌ها به‌خوبی تولید مثل کردند؛ ولی نگرانیم که عدم تنوع ژنتیکی باعث عدم توانایی آن‌ها برای خو گرفتن با تغییرات اقلیمی شود. به‌عنوان مثال، بالا رفتن دما ممکن است بیماری‌ها و انگل‌هایی برای آن‌ها به‌ وجود بیاورد. به‌طور کلی، کاهش تنوع ژنتیکی به‌معنای کاهش گزینه‌های یک گونه برای تطابق‌ با تغییرات محیطی است.

گاهی‌ اوقات با وجود تلاش زیاد باز هم شکست می‌خوریم. گرازماهی کالیفرنیا به‌ دلیل ماهی‌گیری در خطر انقراض قرار بود. تا سال ۲۰۱۳ کمتر از ۶۰ گونه گرازماهی کالیفرنیا در طبیعت باقی مانده بود. اما قرارگاه حفاظتی‌ برای نجات گزارماهی به‌ وجود نیامد؛ دلیلش هم احساسات ضد آکواریومیبناشی از فیلم ماهی سیاه و همچنین ناخوشایند بودن این کار از نظر سازمان‌های حقوق حیوانات بود.

در آخرین تلاش‌ها، مرکزی برای حفاظت‌ از گرازماهی‌ تشکیل شد و شروع‌ به جمع‌آوری آن‌ها کرد. این نقشه هم پس‌ از مرگ یکی‌ از دو گرازماهی گرفته‌شده، متوقف شد. 

تا ماه مارس سال جاری میلادی، تنها ۱۲ گرازماهی باقی ماندند. قرارگاه حفاظتی برای آن‌ها وجود ندارد و امید زیادی به نجات و جلوگیری‌ از انقراض آن‌ها نیست.

اگر لایحه Bill S-203 (پایان‌ دادن‌ به حفاظت‌ از وال‌ها و دلفین‌ها توسط انسان در کانادا) تصویب شود، سرنوشت بقیه‌ی آب‌بازسانان هم می‌تواند همین گونه باشد. لایحه‌ی دردست بررسی است و می‌تواند از حفاظت‌ از وال‌ها، دلفین‌ها و گرازماهی‌ها توسط افراد جلوگیری کند و همچنین واردات و صادرات اسپرم، جنین و کشت بافت آب‌بازسانان را ممنوع کند.

سرنوشت مشابهی درانتظار گوزن وال-دور است که تنها ۱۸ رأس از آن‌در کبک وجود دارد. آن‌ها به‌قدری منزوی شده‌اند که نمی‌توانند به‌تنهایی خودشان را نجات دهند. باغ‌ وحشی معتبر پیشنهاد حفاظت‌ از گله‌ی گوزن‌ها را برای بهبود وضعیت آن‌ها مطرح کرده بود. اما اعتراض عموم علیه حفاظت و اسارت مانع‌ کار شد. دولت کبک که نمی‌خواهد هزینه‌ی ۷۶ میلیون دلاری مورد نیاز برای حفاظت را بپردازد، آن‌ها را رها خواهد کرد تا بمیرند. 

اطلاعات و درک منسوخ‌شده‌ و قدیمی عموم درمورد باغ‌ وحش‌ها و آکواریوم‌های حفاظتی، از تلاش ما برای حفظ و نجات گونه‌های در معرض خطر انقراض کره‌ی زمین جلوگیری می‌کند.

قرارگاه‌های حفاظتی علاوه‌ بر جلوگیری‌ از انقراض، برای پژوهش درمورد گونه‌های در خطر ضروری هستند؛ چرا که نمی‌توان به‌راحتی روی حیوانات رها در طبیعت تحقیق کرد. به‌عنوان مثال، زیست‌شناسان روش‌هایی غیرتهاجمی‌ برای نظارت‌ بر سطوح هورمون‌های گونه‌ها با اندازه‌گیری متابولیت‌ها در ادرار و مدفوع توسعه داده‌اند.

جی ۱۹ ساچی، یکی‌ از اعضای جی‌پاد از جامعه‌ی در خطر انقراض نهنگ‌های قاتل که به ساکنان جنوبی معروف هستند. نهنگ قاتلی به تنگه‌ی خوان‌دفوکا دربین واشینگتن و بریتیش کلمبیا وارد شده است.

در آمریکا از چنین تکنیک‌هایی برای بررسی پستانداران دریایی استفاده می‌شود. طبق نتایج‌ به‌دست‌آمده‌ از تکنیک‌ها، نهنگ‌های قاتل دریای سالیش (بین آب‌راه‌های ساحلی در جنوب بریتیش کلمبیا و شمال ایالات واشینگتن) به‌ دلیل سوءتغذیه، امکان بارداری خود را از دست می‌دهند. برگرداندن آزادماهی جویبار به‌عنوان منبع غذایی برای نهنگ‌های قاتل ضروری است.

ما چنین اطلاعاتی را تنها به‌خاطر داشتن پستانداران دریایی حفاظت‌شده برای مطالعه در اختیار داریم. بنابراین می‌توانیم از تکنیک‌های غیر تهاجمی هورمونی استفاده کنیم. 

در پژوهشی برای بررسی خرس‌های قطبی از حیوانات حفاظت‌شده استفاده شد تا مشخص شود که ازنظر خرس‌ها حرارت و گرما تا چه‌اندازه خطرناک محسوب می‌شود. زیست‌شناسان حیات‌ وحش علاوه‌ بر بهینه‌ کردن مکان حفاظتی برای گونه‌ها، خواستار پیش‌بینی تأثیر گرم شدن قطب بر توانایی خرس قطبی برای شکار ماهی درغیاب دریای یخ‌زده هستند.

نتایج به‌دست‌آمده اصلا خوب نیستند. خرس‌های قطبی با بالا رفتن دما اذیت می شوند. خرس‌های حفاظتی تحت کنترل ما برای خنک شدن داخل استخرها می‌پرند، ولی خرس‌های رها در حیات‌ وحش چنین گزینه‌ای را در محل زندگی‌شان ندارند. اگر ما فورا دست‌به‌کار نشویم و تغییرات اقلیمی را به‌ حداقل نرسانیم، خرس‌های قطبی هم با خطر بزرگی مواجه خواهند شد.

اکنون در فصل بهار باید تمرکز دوباره روی مارموت‌های جزیره ونکوور باشد. آن‌ها تنها ۴ هفته‌ی کوتاه برای تولید مثل تلاش می‌کنند؛ بنابراین فرصت برای بررسی چگونگی کمک‌ به آن‌ها برای تولید مثل و داشتن بچه‌های بیشتر کم است.