برند اندروید و رفتارهای ضد و نقیض گوگل

در ابتدای ماه جاری میلادی، گوگل نام سیستم‌عامل دستگاه‌های پوشیدنی خود را از اندروید ور به Wear OS by Google تغییر داد. این تغییر نام و برخی اتفاقات اخیر دیگر، کارشناسان را به یک پیش‌بینی رساند. رسانه‌های همچون گیزمودو و ورج در مقالاتی جداگانه از تصمیم گوگل برای کم‌رنگ کردن برند اندروید گفتند. آن‌ها معتقدند تغییر نام سرویس اندروید پی به گوگل پی نیز با هدف کاهش استفاده از برند اندروید در محصولات گوگل انجام شده است.

می‌توان گفت این پیش‌بینی‌ها و اظهارنظرهای کارشناسانه تا حدودی درست هستند. گوگل در یک دهه‌ی اخیر درگیری زیادی در تصمیم‌گیری پیرامون برند اندروید داشته است. آن‌ها این برند را از استارتاپی به ارث بردند که به‌منظور ورود به دنیای گوشی‌ هوشمند، آن را خریداری کرده‌اند. گوگل در سال‌های اخیر بین تقویت این برند به‌عنوان نامی دوست‌داشتنی در صنعت گوشی‌ هوشمند و محدود کردن آن به برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان این صنعت، سردرگم بوده است. در سال‌های پیش نیز به دفعات شاهد پیش‌بینی‌ مرگ برند اندروید بوده‌ایم که به‌طور کامل محقق نشده است.

رابطه‌ی پیچیده‌ی گوگل با برند اندروید به اولین گوشی هوشمند مجهز به این سیستم‌عامل بازمی‌گردد. گوشی هوشمندی که با نام T-mobile G1 به بازار عرضه شد، اولین محصول مجهز به اندروید بود. رسانه‌ها از این گوشی هوشمند به‌عنوان تولد سیستم‌عامل اندروید یاد می‌کردند؛ ولی گوگل در تبلیغات خود اشاره‌ای به سیستم‌عامل اندروید نمی‌کرد و تنها روی کیبورد فیزیکی و قابلیت‌های گوگل سرویس آن تمرکز داشت.

گسترش برند اندروید و آگاهی عمومی از آن، با عرضه‌ی محصولات برند دروید از طرف شرکت ورایزن شروع شد. این اپراتور خدمات ارتباطی، از برند Droid برای برخی گوشی‌های شرکت‌های موتورولا، اچ‌تی‌سی و در نهایت سامسونگ استفاده می‌کرد. هدف آن‌ها شروع کمپین تبلیغاتی علیه آیفون بود که با تمرکز روی نقط ضعف سیستم‌عامل اختصاصی اپل برای گوشی‌های هوشمندش، برند اندروید را مشهورتر می‌کرد. گوشی‌های آن برند موفق بودند و توانستند نبرد اندروید-آیفون را به‌خوبی شروع کنند؛ نبردی که تا به امروز نیز با شدت زیادی ادامه دارد. موفقیت کمپین دروید به اندازه‌ای بود که مردم عادی در آن زمان، گوشی‌های برند دروید از اپراتور ورایزن را با پلتفرم اندروید یکی می‌دانستند.

با گسترش برند دروید، گوگل به‌جای مقابله با آن تصمیم گرفت برندسازی خود با نام اندروید را شروع کند. آن‌ها در سال ۲۰۱۱ به شرکت‌های تولیدکننده‌ی گوشی تلفن همراه اجازه دادند که از ربات سبزرنگ این برند در تبلیغات محصولات خود استفاده کنند. علاوه بر آن تأسیس یک فروشگاه به نام اندرویدلند در استرالیا با تم سبز و استفاده از نمادهای آن ربات، به گسترش روزافزون این برند کمک می‌کرد. در نهایت معرفی گوشی مشترک گوگل و سامسونگ با نام نکسوس، با شعار «اولین گوشی هوشمند مجهز به اندروید ۴.۰»، نشان داد که گوگل قصد ندارد برند اندروید را به سایه ببرد و با افتخار از سیستم‌عامل خود صحبت می‌کند.

مدتی طول نکشید که گوگل از تصمیم خود برای کمتر کردن تأثیر نام اندروید پرده برداشت. آن‌ها در سال ۲۰۱۲ نام فروشگاه اپلیکیشن این سیستم‌عامل را از اندروید مارکت به گوگل پلی استور تغییر دادند. علاوه بر آن، نام دیگر سرویس ها مانند فروشگاه‌های موسیقی، فیلم و کتاب‌های الکترونیکی نیز تغییر کرد. کارشناسان معتقدند این اقدام گوگل برای مبارزه با کیندل آمازون بود که در آن زمان، نسخه‌ای تغییریافته از اندروید را استفاده می‌کردند. گوگل معتقد بود آمازون در حال تصاحب بازار تبلت است و اندی رابین نیز بر این عقیده بود که مشتریان باید تفاوت پلتفرم‌های مورد استفاده را متوجه شوند. به بیان دیگر می‌توان گفت گسترش اندرویدبین شرکت‌های رقیب گوگل، به چالشی بزرگ برای این شرکت بدل شده بود.

البته گوگل در سال بعد بار دیگر متوجه شد که آگاهی از برند اندروید بیش از اندازه به سمت ابهام پیش رفته است. در همان زمان این شرکت تلاش کرد با عرضه‌ی نسخه‌ای بازطراحی شده از این سیستم‌عامل (به کمک طراحی متریال) و سری گوشی‌های نکسوس ۶، خاص بودن خود را در بازار نشان دهد. علاوه بر آن پروژه‌ی اندروید وان نیز در هند کلید خورد. هدف از این پروژه، نزدیک کردن مشتریان بازارهای در حال توسعه به تجربه‌ی اندروید خالص بود.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، رفتار گوگل در قبال اندروید ضد و نقیض بود. این رفتار باز هم ادامه داشت و در سال ۲۰۱۴، این شرکت به تولیدکنندگان گوشی هوشمند اجازه داد که از عبارت Powered by Android در صفحه‌ی بوت محصولات خود استفاده کنند. علاوه بر آن گوگل از شعار تبلیغاتی Be together. Not the same در کمپین‌های تبلیغاتی آن سال استفاده کرد. این کمپین‌ها با تمرکز روی قابلیت‌های شخصی‌سازی اندروید و تنوع سخت‌افزاری این پلتفرم اجرا شدند. در اقدامی دیگر، گوگل نام سرویس گوگل والت را به اندروید پی تغییر داد.

تغییر نام‌های ور او‌اس و گوگل پی که در ابتدای مقاله به آن‌ها اشاره شد، آخرین اقدامات گوگل در قبال اندروید به‌عنوان یک برند بوده‌اند. این رفتارها نشان می‌دهد که گوگل تصمیمی جدی برای به حاشیه بردن برند اندروید دارد. هر دوی این سرویس‌ها بر پایه‌ی اندروید توسعه یافته‌اند؛ اما تنها برای کاربران این پلتفرم طراحی نشده‌اند. ور او‌اس با دستگاه‌های آیفون نیز جفت می‌شود و سرویس گوگل پی علاوه بر اجرا در اندروید، اجازه‌ی نقل و انتقال پول به دیگر افراد را به کاربران می‌دهد.

نشانه‌ی دیگر به حاشیه رفتن اندروید، استفاده نکردن از نام آن در کمپین‌های تبلیغاتی پیکسل ۲ و پیکسل ۲ ایکس‌ ال است. گوگل مانند دیگر تولیدکنندگان به این نتیجه که اندروید، دیگر ویژگی قابل تبلیغی نیست. به همین دلیل این شرکت در کمپین‌های خود بیشتر روی فضای نامحدود ذخیره‌سازی تصاویر و همچنین دسترسی به دستیار گوگل تمرکز کرده است.

نکته‌ی نهایی این که باز هم شرکت‌های تولید‌کننده‌ی گوشی در پی به حاشیه بردن اندروید و سرویس‌های گوگل هستند. به‌عنوان مقال سامسونگ در گلکسی اس ۹ دکمه‌ی مخصوص دستیار هوشمند بیکسبی را تعبیه کرده است که قابل تغییر به دستیار گوگل نیست. مایکروسافت نیز نسخه‌ای شخصی‌سازی شده از این گوشی را عرضه می‌کند که تنها از سرویس‌های این غول نرم‌افزاری در آن استفاده شده است. پس دور از انتظار نخواهد بود که گوگل بار دیگر تمرکز روی اندروید را شروع کند؛ همان‌طور که در چند وقت اخیر تمرکز تبلیغاتی زیادی روی اندروید وان و اندروید گو داشته است. در نهایت اگر به تاریخ نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که برند اندروید نمرده و در حال استراحت است!