چرا گوگل به فعالیت بسیاری از سرویسهای خود خاتمه میدهد؟
فعالیت گوگل از گاراژ خانهای در کالیفرنیا آغاز شد و رشدش بهاندازهای زیاد بود که اکنون یکی از شرکتهای بزرگ و باارزش دنیا محسوب میشود. موتور جستوجو اولین سرویس گوگل محسوب میشود که با کسب موفقیت در این حوزه، اهالی مانتینویو فعالیتهایشان را در زمینههای مختلف، ازجمله تبلیغات آنلاین و نرمافزار و سختافزار توسعه دادند. تاکنون گوگل سرویسهای گوناگونی برای کاربرانش عرضه کرده و بعد از مدتی به فعالیت آنها پایان داده است؛ ازجمله سرویس موسیقی محبوب گوگل پلی موزیک که اخیرا از دسترس خارج شده است.
خبر توقف سرویس و خدمات گوگل مکررا در رسانههای خبری شنیده میشود. احتمالا قبلا از محصولی از گوگل استفاده میکردید که برایتان جذابیت داشته و گوگل آن را متوقف کرده است. حال، با وجود محبوبیت و کاربردیبودن سرویسهای متوقفشدهی گوگل، این سؤال پیش میآید: «چرا گوگل به پروژهی آنها خاتمه داده است؟»
شرکتهای بزرگی مانند گوگل و مایکروسافت و اپل میکوشند شرکت محبوب مشتریانشان باشند و قطعا بدون دلیل منطقی، سرویسهای خود را متوقف نمیکنند. واضح است گوگل قبل از اینکه محصولاتش ضرر مالی برای شرکت بهوجود آورد، تصمیم میگیرد آنها را متوقف کند یا ممکن است برای ارتقای تجربهی کاربری، تغییراتی در محصولاتش اعمال کند و آنها را به شکل دیگری ارائه دهد.
البته اهالی مانتینویو دلایل مختلفی برای توقف ارائهی محصولاتشان دارند؛ اما در میان همهی آنها، ملاحظات مالی مهمتر است. درواقع، گوگل با ارائهی محصولات و خدمات سعی میکند تاحدممکن درآمدزایی کند. تیم گوگل همچنان تلاش میکند جایگاه این شرکت را بهعنوان یکی از شرکتهای بزرگ و باارزش دنیا حفظ کند.
نگاهی به برخی از سرویسهای متوقفشدهی گوگل
گوگل بهقدری بزرگ است که هماهنگی افراد سازمانی برای کارهای مختلف دشوار است؛ بدینترتیب، کارمندان به تیمهای کوچکتر تقسیم شدهاند تا بهتر مدیریت شوند. هرکدام از این گروهها روی محصول خاصی تمرکز میکنند که گاهی تغییراتی در آن اِعمال میشود. برایم مثال، Inbox را در نظر بگیرید. آوریل سال گذشته (فروردین ۱۳۹۸)، گوگل به فعالیت سرویس ایمیل Inbox خاتمه داد؛ درنتیجه، کاربران Inbox باید اپلیکیشن ایمیل دیگری جایگزین آن کنند. با اینکه سرویسدهی اپلیکیشن مستقل Inbox متوقف شد، بخشهایی از اپلیکیشنهای جیمیل اندروید و iOS و وب ادغام شده است.
از دیگر تغییرات دیگر سرویسهای گوگل، یکپارچهشدن سرویسهای اخبار و وضعیت آبوهوای گوگل با Google Reader در Google News است. سرویس Google Reader بهعنوان فیدخوان در سال ۲۰۰۵ عرضه شد و پس از حدود هشت سال فعالیتش پایان یافت؛ اما پس از خاتمهی سرویس Google Reader، کاربران در Google News میتوانند در سرویسی متفاوت، به اخبار محلی و فهرست اخبار ملی و فناوری دسترسی داشته باشند. درواقع، گوگل زمان زیادی برای تحقیق و آزمایشهای مختلف صرف کرده تا راهکار بهتر و مؤثرتری دراختیار کاربرانش قرار دهد.
از محصولات قدیمی گوگل احتمالا گوگل پلاس را بهخاطر میآورید. درواقع، گوگل پلاس دچار مشکل امنیتی شده بود و احتمال میرفت ۵۲٫۵ میلیون کاربر را تحتتأثیر قرار دهد؛ بههمیندلیل، گوگل آن سرویس را متوقف کرد. درکنار توقف برخی از سرویسهای گوگل، سرویسهایی هم هستند مانند گوگل فای و گوگل اسیستنت، فقط نامشان تغییر میکند. نامهای قبلی گوگل فای و گوگل اسیستنت بهترتیب Project Fi و Google Now بودند. درهرصورت، در نگاه اول شاید تغییرات را دوست نداشته باشیم؛ بهویژه اگر سرویس محبوبمان متوقف شود. این در حالی است که استراتژیهایی درپس هر تغییر سرویس وجود دارد و گوگل با هدف ارتقای تجربهی کاربری به چنین تغییراتی دست میزند.
گوگل در ایجاد نوآوری چه روندی در پیش میگیرد؟
تداوم و کنارهگیری سرویسها نتیجهی نوآوریهای گوگل و ارائهی محصولات جدیدتر است. این غول فناوری در بازار رقابتی تمایل دارد زودتر از رقبا محصول جدید ارائه دهد و بعد، زمانی را برای ارتقا و اصلاح آن صرف کند. اهالی مانتینویو برای هر محصول و سرویس درآمدزای گوگل، رقابت تنگاتنگی با اپل، آمازون، فیسبوک و مایکروسافت دارند. بنابراین، تیمهای گوگل برای ارائهی محصول جدید نمیتوانند کارها را آهسته پیش ببرند و زمان کافی را برای گرفتن تصمیم نهایی و پایبندی به آن در نظر میگیرند. گوگل ایدههایش را عملی میکند و منتظر نتیجه میماند.
از سرویسهای جدید گوگل میتوان به گوگل پی اشاره کرد. اپل و آمازون در سرویسهای پرداختی رقیب سرسخت یکدیگر هستند و بهدلیل اینکه گوگل بهاندازهی کافی سریع عمل نکرده، از این رقابت جامانده است. حدود سه سال پیش، گوگل سیستم پرداختی موبایلی موسوم به Tez را بهطوراختصاصی برای هند معرفی کرد. با اینکه Google Tez محبوبیت زیادی میان کاربران هندی بهدست آورده و ۵۵ میلیونبار دانلود شده بود، گوگل به فعالیت این سرویس خاتمه داد و در سال ۲۰۱۸، سرویسهای پرداختیاش را در گوگل پی ادغام کرد.
باتوجهبه توقف زودهنگام سرویس موفق Tez با ۲۲ میلیون کاربر فعال ماهانه، میتوان گفت گوگل سرویسهایی را زودتر از دسترس خارج میکند که احتمال میدهد موفق نباشند. البته حالا گوگل پی میتواند دردسترس مردمان سراسر جهان قرار گیرد که این تصمیم گوگل منطقی بهنظر میرسد. از دیگر سرویسهای متوقفشده میتوان به سرویس وب Google Fusion Tables برای مدیریت دیتا و سرورهای rack بهعنوان موتورهای جستوجوی درونسازمانی اشاره کرد.
پیامرسانهای Hangouts و Allo و Google Talk نیز بهپایان رسیدند یا حداقل در آستانهی پایان فعالیت خود هستند. نوآوری و توقف سرویسها درکنار یکدیگر در استراتژی گوگل برای محصولاتش بهچشم میخورد. بههرحال، گوگل به فعالیت هر محصولی خاتمه میدهد که درآمدزایی نداشته باشد.
واکنش کاربران گوگل به توقف سرویسهای محبوبشان چیست؟
کاربران گوگل دربارهی توقف سرویس محبوبشان احساس نگرانی میکنند؛ بهویژه کسانی که در حاشیهی سود قرار دارند یا برای آزمایش عرضه شدهاند. حدود پنج سال از پروژهی پیکسل میگذرد و با اینکه گوشیهای اندرویدی خوبی عرضه کرده است، ظاهرا درآمدزایی درخورتوجهی ندارد. درحالحاضر، بهنظر میرسد گوگل قصد ندارد تولید گوشیهای پیکسل را متوقف کند؛ اما آینده را نیز نمیتوان پیشبینی کرد.
اواخر سال ۲۰۱۹، گوگل سرویس استریم بازی استادیا را عرضه کرد. استادیا در آغاز به کار چندان مدنظر طرفداران بازیهای ویدئویی قرار نگرفته بود؛ ولی با شیوع ویروس کرونا و تشویق به خانهنشینی مردم، گوگل دو ماه این سرویس بازی را رایگان کرد. پسازآن، تعداد دانلودهای اپلیکیشن گوگل استادیا به بیش از یکمیلیون بار رسید.
برخی از توسعهدهندگان اعلام کردهاند از سرمایهگذاری در استادیا چندان مطمئن نیستند؛ چراکه باتوجهبه تاریخچهی گوگل مبنیبر توقف سرویسهای ناموفق، احتمالا گوگل استادیا نیز متوقف خواهد شد و آنها متضرر خواهند شد. همچنین، این احتمال وجود دارد که مخاطبان از تداوم سرویس بازی استادیا مطمئن نباشند و به این پلتفرم ملحق نشوند.
توقف برخی از محصولات و سرویسهای گوگل ممکن است با اعتراض کاربران نیز مواجه شود. برای مثال، مدتی پیش گوگل بدون اعلام قبلی از توقف سیستم نست سکیور (Nest Secure) خبر داد. دلیل توقف سرویسدهی نست سکیور مشخص نیست؛ اما بهدنبال این خبر، دارندگان نست سکیور معترض شدند که پشتیبانی این سیستم قیمتی بدون اعلام قبلی متوقف میشود و دیگر کاربردی برایشان نخواهد داشت.
گوگل پلی موزیک نیز از دیگر سرویسهای محبوب گوگل بود که هفتهی جاری برای همیشه از دسترس خارج شد. گوگل یوتیوب موزیک را جایگزین پلی موزیک اعلام کرد؛ درحالیکه همهی ویژگیهای جذاب پلی موزیک را ندارد. ظاهرا گوگل به توقف محصولاتش ادامه میدهد و مشخص نیست بهغیر از محصولات اصلی مانند موتور جستوجو و سرویس تبلیغاتی گوگل و جیمیل، کدام محصول بعدی گوگل به چنین سرنوشتی دچار میشود.
محصولات براساس اولویتهای کسبوکارها و حتی نیازها و تقاضای مخاطبان از بازار خارج میشوند. برخی از محصولات نیز درنتیجهی ورود و رشد کسبوکارها در بازارهای جدید از رده خارج میشوند. البته این موضوع را نباید نادیده گرفت که کاربران گوگل با متوقفشدن مداوم محصولات محبوبشان، حس اعتماد به برند را از دست میدهند و پذیرش محصول بعدی این شرکت دشوارتر میشود.