وب‌سایت‌های ترویج تئوری توطئه چگونه غول‌های بزرگ فناوری را فریب می‌دهند

چندی پیش، الیور دارسی، خبرنگار سی‌ان‌ان طی یک نشست خبری در نیویورک از مدیران ارشد فیسبوک پرسید:

چگونه فیسبوک مدعی است که در قبال نشر اکاذیب و اخبار جعلی موضعی سرسختانه اتخاذ کرده است؛ در حالی سایت‌های بدنامی همچون اینفو وارز (Infowars) که به ترویج تئوری توطئه می‌پردازند، آزادانه در این شبکه‌ی اجتماعی فعال هستند و دنبال‌کننده‌های میلیونی برای خود دست‌وپا کرده‌اند؟

نگرانی دارسی، اتفاق جدیدی نیست؛ اما دست روی نقطه‌ای گذاشته که آشکارا رفتار دوگانه و ضدونقیض فیسبوک را در قبال انتشار محتوای جعلی در پلتفرمش برملا می‌کند.

این اقدام فیسبوک، یک روز پس از آن اجرایی شد که یوتیوب پس از حذف چهار ویدئو از کانال جونز، به وی در مورد نقض خطوط قرمز خود هشدار داد. فیسبوک تاکنون نگفته که ویدئوهای یادشده را بر مبنای چه دلایلی حذف کرده است؛ اما می‌توان حدس زد که قوانینی که با استناد به آن‌ها اقدام به حذف این ویدئوها کرده، بی‌شباهت به قوانین کاربری یوتیوب نباشد. مطابق این قوانین، هر محتوایی که وابستگی مذهبی یا هویت جنسی افراد را تخطئه کند یا خشونت‌های فیزیکی را به‌نمایش بگذارد، بدون هشدار قبلی حذف خواهد شد.

احتمالا علت حذف ویدئوهای جونز توسط Facebook، نفرت‌پراکنی و ترویج خشونت بوده است و نه انتشار اخبار جعلی. همچنین گمان می‌رود که این شبکه اجتماعی حتی بدون توجه به محتوای صفحه اینفو وارز دست به حذف ویدئوهای صفحه شخصی جونز زده است. آنچه در میان قابل توجه است، این که چگونه متخلفانی همچون جونز می‌توانند قوانینی را دور بزنند که با پیش‌فرض پایبندی اکثریت کاربران به آن‌ها وضع شده است.

دلیل این امر، رویه‌های انضباطی است که Youtube برای متنبه کردن کاربرانی اتخاذ کرده که برای بار اول به‌طور سهوی یا عمدی قوانین را زیر پا می‌گذارند. برای مثال، فردی که اقدام به ارسال سه ویدئوی ناقض قوانین کپی‌رایت می‌کند، ممکن است ناخواسته و به‌طور غیرعمدی این کار را کرده باشد و پیش از دریافت اخطار یوتیوب متوجه تخلف خود نشود. بنابراین یوتیوب فوراً حساب کاربری این دست از افراد را تعلیق نمی‌کند و به آن‌ها فرصت می‌دهد که همچنان در این پلتفرم حضور داشته باشند.

علاوه‌بر این، یوتیوب این امکان را فراهم کرده که هشدارها پس از گذشت سه ماه از تاریخ صدور منقضی شوند. دلیل این امر هم اعطای فرصت مجدد به خاطیان برای جبران اشتباهاتشان است. اما همین سیاست مداراگری با متخلفان، راه را برای سوءاستفاده‌ی وب‌سایت‌های مخربی همچون اینفو وارز باز گذاشته تا بتوانند هر ۹۰ روز یک‌بار، ارسال ویدئوهای نفرت‌پراکنانه خود را از سر بگیرند.

الکس جونز به‌خوبی اثبات کرده است که می‌تواند به‌راحتی  از پس دور زدن سیاست‌های همراه با تساهل پلتفرم‌هایی همچون یوتیوب بربیاید. برای نمونه، یوتیوب کاربر متخلف را به‌مدت سه ماه از دسترسی به قابلیت پخش زنده محروم می‌کند؛‌ اما جونز به‌سادگی هر چه تمام‌تر از حساب‌های کاربری هم‌قطارانش از جمله ران گیبسون برای پخش زنده استفاده می‌کرده است. سین هالیستر، خبرنگار سی‌نت می‌گوید:

اگرچه یوتیوب همواره دسترسی کانال‌های متخلف را به پخش زنده مسدود می‌کند؛ اما این امر نتوانسته مانع از فعالیت‌های اینفووارز شود؛ چرا که گردانندگان کانال‌های مسدودشده به‌راحتی می‌توانند یک کانال دیگر بسازند و از آن به قابلیت پخش زنده دسترسی داشته باشند.

فیسبوک هم به‌طور مشابه، توانایی جونز را برای استفاده از صفحات و حساب‌های کاربری دیگر نادیده گرفته است. این شبکه اجتماعی اگرچه جونز را از دسترسی به نمایه‌ی شخصی خود محروم کرده؛‌ اما او کماکان می‌تواند در شوی زنده‌ی روزانه‌ی خود که از وب‌سایت اینفووارز و کانال الکس جونز پخش می‌شود، ظاهر شود. بنابراین روش‌های زیادی وجود دارد که یک کاربر متخلف می‌تواند از آن‌ها برای حضور در شبکه‌های اجتماعی استفاده کند.

درپیش‌گرفتن رویه‌های انضباطی و تنبیهی مداراگرایانه توسط پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی شاید قابل‌توجیه به‌نظر بیاید؛ اما از آنجا که دور زدن این قوانین بسیار ساده است، جایی برای تردید باقی نمی‌ماند که مدیران این پلتفرم‌ها برای جلوگیری از انتشار محتوای مخرب، نفرت پراکنی و اخبار جعلی باید به‌طور جدی بازنگری در سیاست‌هایشان را در دستورکار خود قرار دهند.