اجرای مصوبه جدید رگولاتوری به‌معنای پایان وس است؟

۲۴ اسفند سال گذشته، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خبر از پایان کلاهبرداری‌های خدمات ارزش افزوده موبایل (VAS) داد.

براساس مصوبه‌ی ۳۰۰ کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، هرگونه جمع‌آوری مبلغ بابت خدمات ارزش افزوده برای مشترکین تلفن ثابت و همراه پس پرداخت (دائمی) و پیش پرداخت (اعتباری) صرفا باید از محل اعتبار خدمات ارزش افزوده انجام شود. بدین‌ترتیب، دارنده‌ی پروانه در صورت عدم وجود اعتبار خدمات ارزش افزوده نمی‌تواند هیچ خدمت ارزش افزوده‌ای را به‌صورت غیررایگان برای مشترک فعال کند.

اجرای مصوبه‌ی رگولاتوری از ۱۹ فروردین آغاز شد و طبق آخرین آمار به‌گفته‌ی رئیس این سازمان، تا ۳۱ خردادماه، حدود ۱۷هزار بسته خدمات ارزش افزوده ازسوی همراه اول به ارزش ۲۱۴میلیون تومان و ۷۰هزار بسته ایرانسل به ارزش ۱۲۵میلیون تومان توسط کاربران فعال شده است. این آمار نشان از کاهش استقبال مردم از خدمات وس می‌دهد و رئیس سازمان تنظیم مقررات می‌گوید به‌دلیل شفاف‌نبودن این فعالیت‌ها و شناخته‌شده‌نبودن شرکت‌هایی که خدمات را ارائه می‌دهند، استقبال زیادی ازسوی مردم صورت نمی‌گیرد.

حسین فلاح جوشقانی، هدف از شفافیت در امور خدمات ارزش افزوده را سوءاستفاده‌نشدن حقوق مردم خواند. سازمان تنظیم مقررات ازابتدا سعی کرد تا بستر قانونی و مقرراتی برچیده‌شدن وس اجباری فراهم شود. بر همین اساس، مصوبه ۳۰۰ برای درنظرگرفته‌شدن اعتباری برای مشتری اجرا شد تا قبضی جداگانه برای خدمات وس صادر کند.

در نشست امروز، یک تیرماه در سازمان تنظیم مقررات با اصحاب رسانه، گفته شد که ۷۰۰ شرکت درحال ارائه‌ی خدمات ارزش افزوده موبایل هستند و تاکنون از یک میلیون و۲۰۰ هزار مشترک کلاهبرداری شده؛ موضوع به دادسرا ارجاع داده شده و حکم دادسرا هنوز طبق روال عادی کاری صادر نشده و شرکت‌های مربوطه نیز شناسایی نشده‌اند اما رگولاتوری از اپراتورها و شرکت‌ها می‌خواهد تا با معرفی خود در این جریان، درمورد فعالیت خود شفافیت بیشتری نشان دهند.

در صورتی که کلاهبرداری محرز شود، خسارت واردشده به مردم بازگردانده می‌شود. فلاح جوشقانی می‌گوید میزان مبلغ کلاهبرداری‌شده مشخص نیست اما از حداقل ۱۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزار تومان شکایت شده است.

شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات ارزش افزوده موبایل از رگولاتوری مجوز نمی‌گیرند اما جوشقانی می‌گوید در صورت اجرای مصوبه‌ی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، فعالیت آن‌هابه‌صورت شناسنامه‌دار و قانونی اجرا خواهد شد.

رئیس رگولاتوری می‌گوید که با وجود داشتن حق‌السهم سازمان از خدمات ارزش افزوده، رگولاتوری قصد ندارد از پول غیرشفاف درآمد داشته باشد.

رگولاتوری درراستای اجرایی‌کردن مصوبه‌ی جدید خود، دسترسی‌ها را از اپراتورها می‌گیرد و از آن‌ها اطلاعات و آمار می‌خواهد (که البته هنوز کامل نیست) تا بر فعالیت شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات ارزش افزوده نظارت کند؛ بااین‌حال گزارش مردمی نیز نقش مهمی را در پایان‌بخشیدن به خدمات وس اجباری بازی می‌کند.

سازمان تنظیم مقررات، اپراتورها را نیز در کلاهبرداری‌های خدمات ارزش افزوده دارای تقصیر می‌داند. رئیس سازمان رگولاتوری می‌گوید اپراتورها فرایندهایی مانند تأیید دومرحله‌ای را فعال کردند اما از بستر آن‌ها نیز سواستفاده شد. بر این اساس، در زمان صدور احکام قضایی، اپراتورها هم باید پاسخگو باشند.

وی البته گفت که اپراتورها خود در فضای مجازی تبلیغات اغواگرانه برای فریب مردم در این زمینه نداشتند اما در سواستفاده از بستر خود توسط دیگر شرکت‌ها کوتاهی کردند و اکنون نیز بیشترین هجمه‌ی مردم متوجه آن‌ها است. بااین‌حال به‌دلیل مخالفت اپراتورها با کلاهبرداری‌ها در بستر وس، آن‌ها از سود خود چشم‌پوشی کرده و در این زمینه با ما همکاری می‌کنند.

به‌این ترتیب، ما شاهد پایان ارائه‌ی خدمات ارزش افزوده نیستیم و مردم می‌توانند همچنان این خدمات را دریافت کنند؛ برای مثال برای شرکت در یک مسابقه یا رأی‌گیری تلویزیونی یا هر مورد دیگری که مایل به دریافت خدمات آن باشند. بااین‌حال، اعتبار جداگانه‌ی مربوط به فعال‌کردن این خدمت توسط کاربر انتخاب می‌شود و پس از پایان‌گرفتن این اعتبار، خط تلفن شخص به‌دلیل هزینه‌ی بالای خدمات اجباری قطع نمی‌شود یا اعتبار سیمکارتش پایان نمی‌یابد.

در همین زمینه، بسترسازی فنی تکنولوژی 5G از سوی اپراتورها انجام می‌شود. پایلوت فنی پروژه اینترنت نسل پنجم در ایران، تا چند ماه دیگر راه‌اندازی می‌شود و به‌گفته‌ی رئیس رگولاتوری، قرار است تا سال ۲۰۲۰ بستر فنی پروژه آماده شده و تا سال ۲۰۲۴ نیز 5G در کشور عملیاتی شود. البته وی به نقش تحریم و میزان سرمایه‌گذاری اپراتورها در زمان عملیاتی‌شدن پروژه نیز اشاره می‌کند.