چین در مأموریتی محرمانه، فضاپیمای چندبارمصرف به مدار زمین پرتاب کرد

پنج‌شنبه‌ی گذشته، چینی‌ها در مأموریتی محرمانه، یک فضاپیمای آزمایشی چندبارمصرف را به مدار زمین پرتاب کردند. چین دو سال پیش مأموریت محرمانه‌ی مشابهی را انجام داده بود. براساس آنچه خبرگزاری اسپیس‌نیوز می‌نویسد، در تاریخ ۴ آگوست ۲۰۲۲ (۱۳ مرداد ۱۴۰۱) موشک لانگ مارچ ۲ اف از مرکز پرتاب ماهواره‌ی جیوکوآن در بیابان گبی یک «فضاپیمای آزمایشی چندبارمصرف» را به مدار پایینی زمین ارسال کرد.

خبرگزاری دولتی شین‌هوآ در چین می‌گوید پرتاب فضاپیمای موردبحث مأموریتی موفقیت‌آمیز بوده است. چین از چند روز قبل از پرتاب فضاپیما اطلاعیه‌ی بسته شدن حریم هوایی را صادر کرده بود.

گزارش کوتاهی که شین‌هوآ منتشر کرده است اعلام می‌کند فضاپیمای آزمایشی چین «مدتی در مدار زمین فعالیت می‌کند» و سپس به محل فرود مدنظر در داخل چین برمی‌گردد. براساس ترجمه‌ی ماشینی گزارش شین‌هوآ، اعتبارسنجی خدمات فنی چندبارمصرف مداری طبق برنامه به‌منظور ارائه ‌ی پشتیبانی فنی برای استفاده‌ی صلح‌آمیز از فضا انجام خواهد شد.

اسکادران هجدهم دفاع فضایی نیروی فضایی ایالات متحده‌ی آمریکا می‌گوید که توانسته است فضاپیمای چینی را در مدار ۳۴۶ در ۵۹۳ کیلومتری و با شیب ۵۰ درجه‌ای رهگیری کند.

مقامات فضایی چین هیچ تصویری از پرتاب فضاپیمای چندبارمصرف منتشر نکرده‌اند و جزئیاتی درباره‌ی مأموریت‌های مرتبط نیز ارائه نداده‌اند. در سال ۲۰۲۰ نیز هیچ تصویری از مأموریت مشابهی که ظاهراً چنین فضاپیمایی به مدار زمین ارسال می‌کرد منتشر نشد. مشخص نشده که مأموریت روز پنج‌شنبه دومین مأموریت فضاپیمای سال ۲۰۲۰ بوده یا چین فضاپیمای کاملاً جدیدی به مدار زمین ارسال کرده است.

موشک لانگ مارچ ۲ اف معمولاً مأموریت‌های سرنشین‌دار مربوط به برنامه‌ی فضایی شنژو را انجام می‌دهد. این موشک می‌تواند باری با وزن کمی بیشتر از هشت تن را به مدار پایینی زمین حمل کند. این یعنی احتمالاً فضاپیمایی که چین به‌تازگی به مدار زمین فرستاده از لحاظ ابعاد و عملکرد مشابه هواپیمای فضایی X-37B نیروی هوایی ایالات متحده‌ی آمریکا است. گزارش‌های اخیر می‌گویند چین لانگ مارچ ۲ اف را دستخوش تغییراتی کرده تا این موشک بتواند فضاپیمای چندبارمصرف را با خود به مدار زمین حمل کند.

چین آخرین بار در سپتامبر ۲۰۲۰ (شهریور و مهر ۱۳۹۹) فضاپیمای چندبارمصرف آزمایشی را به مدار زمین پرتاب کرده بود. این فضاپیما در سال ۲۰۲۰ کمتر از دو روز در مدار حضور داشت و سپس قبل از فرود آمدن در چین، محموله‌ی کوچکی را در فضا مستقر کرد.

هرچند جزئیات مربوط به مأموریت فضایی جدید چین بسیار اندک است،‌ به‌نظر می‌رسد این مأموریت بخشی از برنامه‌ی توسعه‌ی حمل‌و‌نقل فضاییِ شرکت علوم فضایی و فناوری چین (CASC) و شرکت‌های تابعه‌ی آن است. CASC پیمانکار اصلی دولت چین برای مأموریت‌های فضایی محسوب می‌شود. این شرکت قبلاً به برنامه‌های خود برای فراهم‌سازی امکان دسترسی به فضا با هزینه‌ی کم و به‌شکل قابل‌اتکا اشاره کرده و گفته بود یکی از اهدافش تولید وسایل نقلیه‌ی فضایی چندبارمصرف و هواپیمای فضایی است.

چین هر پنج سال یک‌بار گزارش رسمی جامع دولتی با محوریت مأموریت‌های فضایی منتشر می‌کند. جدیدترین گزارش که اوایل سال جاری میلادی منتشر شد اعلام کرد چین قصد دارد به تقویت تحقیقات درباره‌ی فناوری‌های کلیدی مربوط به «سیستم‌های حمل‌و‌نقل فضایی چندبارمصرف ادامه و در همین راستا پرواز آزمایشی انجام دهد.»

چن هونگبو، از اعضای آکادمی فناوری وسایل نقلیه‌ی پرتابی چین در شرکت CASC، در سال ۲۰۱۷ در مصاحبه‌ای با رسانه‌ی چینی Science and Technology Daily گفت فضاپیمای چندبارمصرفی که مراحل تولید را می‌گذراند و توانایی حمل انسان و محموله‌های مختلف را دارد، در سال ۲۰۲۰ آزمایش می‌شود.

لانگ لهائو، طراح ارشد باتجربه‌ی موشک‌های سری لانگ مارچ، ماه گذشته‌ی میلادی در جریان انجام سخنرانی عمومی، مجموعه‌ای از طرح‌های مفهومی چین برای سیستم‌های حمل‌و‌نقل فضایی را به نمایش گذاشت که در بین آن‌ها رندر یک هواپیمای فضایی هم دیده می‌شد.

بلدین بوون، از اعضای دانشگاه لستر انگلستان، می‌گوید پروژه‌های این چنینی با چالش‌های بزرگ تکنولوژیکی و چالش‌هایی دیگر مواجه هستند: «هواپیماهای فضایی و وسایل نقلیه‌ی مداری چندبارمصرف ایده‌ی جدیدی نیستند و پیش‌تر چند بار از آن‌ها استفاده شده و سپس پروژه کنار گذاشته شده است. این نوع وسایل ممکن است برخی کاربردهای حاشیه‌ای برای چین داشته باشند، اما آن‌ها در مقایسه‌ با موشک‌های مرسوم بسیار پرهزینه‌ترند، چون فشار ناشی از ورود مجدد به جو مواد اولیه و ساختار موشک را تخریب می‌کند.»

بوون در ادامه‌ی سخنانش می‌گوید اگر چین بتواند مشکلاتی را که فضاپیمای بوئینگ ایکس ۲۰ و شاتل فضایی آمریکا با آن‌ها مواجه شدند از بین ببرد، برنامه‌ی فضایی چین بسیار قابل‌توجه خواهد بود. او می‌گوید استارشیپ شرکت اسپیس ایکس نیز اکنون با چالش‌های زیادی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. بوون می‌گوید باید به تولید هواپیمای فضایی چین به‌عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری گسترده‌تر و عظیم این کشور برای دستیابی به فناوری‌های فضایی و نظامی نگاه کنیم.

از طرفی شرکت تجاری Space Transportation در چین سال گذشته بیش از ۴۶٫۳ میلیون دلار بودجه جمع‌آوری کرد تا پروژه‌های خود با محوریت هواپیمای فضایی مافوق صوت را پیش ببرد.

در همین حین هواپیمای فضایی X-37B آمریکا در حال انجام ششمین مأموریت خود است و تاکنون توانسته بیش از ۸۰۰ روز در مدار زمین حضور داشته باشد. آکادمی فناوری پرتابگر چین اخیراً گفته است که قصد دارد در دهه‌ی پیش رو وسیله‌ای فوق سنگین و کاملاً چندبارمصرف برای پرتاب ماهواره به فضا تولید کند. احتمالاً این پروژه الهام‌گرفته از استارشیپ اسپیس ایکس است.

*تصویر اصلی مقاله موشک لانگ مارچ ۲ اف را نشان می‌دهد و ارتباطی به مأموریت اخیر چین ندارد.