بخشی از مغز به رشد خود در بزرگسالی ادامه می‌دهد

دانشمندان تاکنون تصور می‌کردند رشد مغزی انسان در سال‌های اول زندگی و در دوران کودکی او صورت می‌گیرد. اما محققان دانشگاه استنفورد کشف کرده‌اند که بعد از دوران کودکی، قسمتی از مغز انسان همچنان این توانایی را دارد که به رشد خود ادامه دهد. با استفاده از روش‌های جدید MRI این محققان دریافتند قسمتی از مغز که Fusiform gyrus نامیده می‌شود، مسئول شناسایی چهره‌ی افراد است. بر اساس مطالعات جدید، این قسمت از مغز بعد از دوران کودکی همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد؛ درحالی‌که رشد سایر قسمت‌های مغز متوقف می‌شود. این تحقیقات می‌تواند تجزیه‌وتحلیل‌های پیچیده‌تری درباره‌ی مغز به دنبال داشته باشد و در نهایت، نتایج این تحقیقات می‌تواند به افرادی که از یک نوع اختلال شناختی به نام Facial blindness رنج می‌برند، کمک کند. افراد مبتلا به این اختلال، توانایی تشخیص چهره‌ی افراد را ندارند، در نتیجه چهره‌ی اشخاصی را که می‌بینند، از هم تشخیص نمی‌دهند. در موارد شدید این اختلال، فرد حتی چهره‌ی خود را  نیز نمی‌تواند در آینه تشخیص بدهد. این اختلال که ادراک‌پریشی چهره‌ای نیز نامیده می‌شود، باعث می‌شود افراد مبتلا به این عارضه به جای استفاده از ویژگی‌های چهره‌ی افراد، از ویژگی‌های غیرمرتبط با چهره، مانند مدل مو، نوع لباس و ویژگی‌های صدا، برای شناسایی آن‌ها استفاده کنند. برخی از افراد مبتلا تصور می‌کنند به دلیل اینکه از حافظه‌ی خوبی برخوردار نیستند، نمی‌توانند چهره‌ی افراد را تشخیص بدهند؛ اما در حقیقت این اختلال ارتباطی با قدرت حافظه‌ی افراد ندارد.

به‌طور طبیعی مغز انسان بین دوران کودکی و نوجوانی طی فرآیندی به نام Pruning تعدادی از سیناپس‌های خود را از دست می‌دهد، این فرآیند در قسمت‌هایی از مغز که مسئول درک بصری هستند، اتفاق می‌افتد. به عبارت دیگر، در قسمتی از مغز که مسئول شناخت مسیرها و را‌ه‌ها و مناطق مختلف در شهر است، تعدادی از سلول‌ها و سیناپس‌ها از بین می‌روند؛ اما فرآیند Pruning به قسمتی از مغز که مسئول تشخیص چهره‌ها است، مربوط نمی‌شود.

محققان از دو دستگاه MRI متفاوت استفاده کردند تا فعالیت مغزی و تعداد نورون‌ها را در دو قسمت متفاوت از مغز مورد بررسی قرار دهند‍. یکی از این قسمت‌ها، منطقه‌ای در مغز بود که به‌عنوان مسئول تشخیص چهره‌ی افراد شناخته می‌شود و قسمت دیگر، منطقه‌ای در مغز بود که با سایر ادراک‌های بصری ما مرتبط است. سپس محققان این دو ساختار مغزی را در کودکان ( ۵ تا ۱۲ سال) و بزرگسالان (۲۲ تا ۲۸ سال) مورد مقایسه قرار دادند. نتایج بررسی‌ها نشان دادند که در مغز افراد بزرگسال منطقه‌ی Fusiform gyrus نسبت به مغز کودکان، ضخامت و همچنین فعالیت بیشتری دارد. در ادامه‌ی بررسی‌ها مشاهده شد که در دو گروه مورد آزمایش، میزان پروتئین‌ها و نورون‌ها نیز متفاوت است. نکته‌ی جالب توجه در تحقیقات این بود که برخلاف منطقه‌ی Fusiform gyrus، در منطقه‌ای از مغز که به سایر ادراک‌های بصری انسان مربوط می‌شود، رشد چندانی مشاهده نشد.

یکی از محققان در این زمینه می‌گوید:

در حقیقت ما مشاهده کردیم که بافت مغز در این قسمت (Fusiform gyrus) در حال رشد و تکثیر است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند در طی زمان که سن فرد افزایش پیدا می‌کند، این قسمت از مغز به‌تدریج تحلیل می‌رود؛ اما نتایج این آزمایش‌ها به ما نشان داد که برعکس این قضیه درست است و سلول‌های عصبی در این قسمت از مغز بعد از ورود به دوران بزرگسالی همچنان می‌توانند به رشد خود ادامه دهند.

منطقه‌ی Fusiform gyrus مغز انسان در دوران بزرگسالی رشد می‌کند و گسترش می‌یابد؛ زیرا در دوران کودکی توانایی تشخیص چهره در انسان بسیار ضعیف‌تر است، اما زمانی که فرد وارد دوران بزرگسالی می‌شود، به علت افزایش تعاملات اجتماعی و آشنایی با افراد بیشتر و برخورد با چهر‌ه‌های جدید، منطقه‌ی Fusiform gyrus در مغز انسان باید رشد پیدا کند تا با این نیاز دوره‌ی بزرگسالی همگام باشد و بتواند چهره‌های جدید را از یکدیگر تشخیص بدهد.

این اولین تکنیکی است که در این زمینه به کار رفته است تا به ما نشان دهد چنین سلول‌هایی در مغز انسان می‌توانند تغییر پیدا کنند و از این تکنیک‌ها می‌توان برای سایر تحقیقات و تشخیص اختلالات مغزی استفاده کرد. گام بعدی این گروه تحقیقاتی این است که دریابند آیا سایر قسمت‌های مغز نیز در بزرگسالی همچنان رشد دارند یا خیر.

دو درصد از جمعیت افراد بزرگسال از اختلال Facial blindness رنج می‌برند و تشخیص چهره‌ی دیگران برای آن‌ها بسیار دشوار است، شاید محققان با استفاده از نتایج این بررسی‌ها بتوانند به افراد مبتلا به این اختلال کمک کنند.