بارداری می‌تواند سرعت پیری بیولوژیکی را افزایش دهد

زنانی که در اوایل دهه‌ی ۲۰ سالگی خود باردار می‌شوند از لحاظ بیولوژیکی پیرتر از زنانی هستند که هرگز باردار نشده‌اند و براساس برخی معیارها، این شکاف سنی در افرادی که چند مرتبه بارداری را تجربه‌ کرده‌اند، بیشتر است.

به‌گزارش لایو‌ساینس، پژوهشگرها در فیلیپین از ابزاری برای بررسی اپی‌ژنتیکی‌ها یا تگ‌های شیمیایی متصل به DNA افراد استفاده کردند. این تگ‌ها کد DNA خود را تغییر نمی‌دهند، بلکه تعیین می‌کنند کدام ژن‌ها تا چه اندازه فعال باشند. پژوهش جدید به‌طور خاص به بررسی گروه‌های متیل، نوعی از مولکول‌ها که از مدت‌ها پیش با جنبه‌های مختلف فرآیند پیری مرتبط بوده‌اند، پرداخته است.

دانشمندان با بررسی الگوهای متیلاسیون دیده‌شده در طول عمر انسان، تعدادی ساعت اپی‌ژنتیکی ساختند که می‌توان از آن‌ها برای ارزیابی سن بیولوژیکی اشخاص استفاده کرد. هرچند به نظر می‌رسد سن تقویمی صرفا مدت زمانی را که فرد زنده بوده است، نشان می‌دهد، سن بیولوژیکی وضعیت جسمانی و احتمال ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سن و سال و مرگ را بازتاب می‌دهد. کالن رایان، دانشمند پژوهشی مرکز پیری کلمبیا می‌گوید:

کار اصلی ساعت‌های اپی‌ژنتیکی، این است که به‌جای ارائه‌ی نوعی توضیح علت‌ومعلولی، عملکرد پیشگویانه‌ دارند. در واقع این ساعت‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا بتوانند علائم نشان‌دهنده‌ی پیری را پیش‌بینی کنند.

بنابراین ممکن است یک ساعت برای پیش‌بینی سن تقویمی یک شخص طراحی شده باشد؛ در حالی که ساعتی دیگر احتمال مرگ و یا تخمین طول تلومر‌ها را پیش‌بینی کند. تلومرها پوشش‌های محافظتی انتهای DNA هستند که از زوال آن‌ها پیشگیری می‌کنند.

پژوهش اخیر که ۸ آوریل در مجله‌ی PNAS منتشر شد، از شش ساعت اپی‌ژنتیکی متفاوت برای انجام پیش‌بینی درباره‌ی ۱۷۳۵ زن و مرد جوان در فیلیپین استفاده کرد. پژوهشگرها در سال ۲۰۰۵ از این گروه که افراد بین ۲۰ تا ۲۲ سال را تشکیل می‌دادند، نمونه‌های خون گرفتند. سپس از زیرمجموعه‌ای شامل ۳۳۰ زن که در سال‌های بعد باردار شدند، در بازه‌ی چهار تا ۹ سال بعد دوباره نمونه‌ی خون گرفته شد.

تجزیه‌وتحلیل نشان داد که از میان تمام ساعت‌های به‌کاررفته، زنانی که حداقل یک مرتبه باردار شده بودند، نشانه‌هایی از افزایش سرعت پیری را در مقایسه با زنان بدون سابقه بارداری نشان دادند. بارداری‌ها شامل مواردی مثل سقط جنین، زایمان فرزند مرده و زایمان معمولی بودند. حتی وقتی دانشمندان معیارهای تأثیرگذار دیگر بر نرخ پیری بیولوژیکی مثل وضعیت اقتصادی اجتماعی، سابقه‌ی سیگار کشیدن و دیگر معیارهای ژنتیکی ریسک را کنترل کردند، این الگو باز هم خود را نشان داد.

پژوهشگرها همچنین به بررسی ۳۳۰ زن پرداختند که به مرور زمان آن‌ها را ردیابی کرده بودند تا ببیند تفاوت بین نمونه‌های خون اولیه و ثانویه‌شان چیست. در این تحلیل‌ها، تجربه‌ی بارداری‌های بیشتر رابطه‌ی مستقیمی با پیری سریع‌تر داشت. بااین‌حال این الگو صرفا برای دو عدد از شش ساعت که به‌طور ویژه برای پیش‌بینی سن تقویمی طراحی شده بودند، نشان داده شد.

بر اساس تمام داده‌های فوق، پژوهشگرها تخمین می‌زنند که هر بارداری با ۴ الی ۴٫۵ ماه پیری در زنان در ارتباط است. ممکن است یافته‌های پژوهش تحت تأثیر محل اجرای آن نیز باشند. برای مثال دسترسی افراد به تغذیه‌ی مناسب، بهداشت و درمان و حمایت اجتماعی در طول بارداری در نقاط مختلف فیلیپین متفاوت است و این معیارها می‌توانند بر شدت تأثیر بارداری بر پیری بیفزایند. همچنین واضح است که اغلب ساعت‌های اپی‌ژنتیکی عملکرد خوبی در ردیابی پیری در افراد سفیدپوست ساکن در کشورهای توسعه‌یافته دارند، اما بسیاری از ساعت‌ها هنوز نیاز به اعتبارسنجی در میان جوامع آماری دیگر نقاط جهان دارند.

علاوه بر این، زنان در زمان شروع پژوهش بسیار جوان بودند؛ بنابراین مشخص نیست زنان مسن‌تر در زمان اولین بارداری خود الگوهای یکسانی را نشان دهند یا خیر. در واقع این یافته برای بررسی زنان جوان مفید بود؛ زیرا پژوهشگرها می‌خواستند ارتباط پیری با بارداری را پیش از دخالت دیگر معیارهای سلامتی ناشی از افزایش سن بررسی کنند.

از نظر تئوری درمان‌های آینده می‌توانند به پیشگیری یا معکوس‌سازی روند پیری کمک کنند. گرچه تا لحظه‌ی انجام این پژوهش هنوز درمانی قطعی وجود ندارد.

روند افزایشی مشابه پیری بیولوژیکی در موقعیت‌های دیگر هم دیده شده است، اما برای همه یکسان نیست. برای مثال، این روند در میان زنان فیلیپینی ساکن در ایالات متحده دید شده نه زنان ساکن فنلاند. همچنین بر اساس پژوهشی از دانشگاه ییل، ساعت‌های اپی‌ژنتیکی در طول دوران بارداری شتاب می‌گیرند، اما شدت تأثیر آن‌ها پس از زایمان به‌ویژه در افرادی که به بچه شیر می‌دهند، ناپدید می‌شود.

بنابراین با اینکه شواهدی مبنی بر افزایش سرعت پیری بیولوژیکی ناشی از بارداری داریم، شاید این روند در تمام موقعیت‌ها یکسان نباشد. فعلا این پژوهش به دانشمندان کمک می‌کند تا به تأثیر بارداری بر فرآیند پیری پی ببرند. گرچه روزی می‌تواند راه را برای مداخله‌های پزشکی هموار کند. رایان امید دارد که با استفاده از ابزاری مثل ساعت‌های اپی‌ژنتیکی بتوان افراد در معرض خطر را شناسایی کرد.

در اینجا منظور از افراد در معرض خطر کسانی است که فرآیند پیری در آن‌ها با هر بارداری تسریع می‌شود. اگر بتوان معیارهای تأثیرگذار بر جلوگیری از پیری بیولوژیکی را شناسایی کرد، می‌توان مداخله‌هایی را طراحی کرد که آن معیارها را در افراد آسیب‌پذیرتر شبیه‌سازی کند.