وقتی ملاتونین زیادی مصرف کنید، چه اتفاقی می‌افتد؟

شاید شما هم از افرادی باشید که در رختخواب از گوشی هوشمند خود استفاده می‌کنید و بنابراین در هنگام خواب درمعرض نور آبی گوشی خود قرار می‌گیرید. این در حالی است که مطالعات نشان می‌دهند استفاده از صفحات نمایش در زمان خواب تاثیر منفی بر خواب دارد.

دلیل تاثیر منفی صفحات نمایش بر خواب ما هورمون ملاتونین است. این هورمون که در غده صنوبری مغز تولید می‌شود، نقشی کلیدی در تنظیم چرخه خواب و بیداری بدن دارد. گاهی آن را هورمون تاریکی می‌نامند، زیرا سطح آن در طول روز پایین است، اما با تاریک شدن هوا افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، هر چیزی که نور را در زمان خواب افزایش دهد (مانند درخشش آبی صفحات الکترونیکی)، تولید ملاتونین را مختل می‌کند و ممکن است موجب شود رفتن به خواب سخت‌تر شود.

درحالی‌که در برخی از کشورها برای دسترسی به ملاتونین به نسخه پزشک نیاز است، در ایالات متحده بدون نسخه فروخته می‌شود و در قفسه‌ها در کنار مکمل‌های ویتامین یافت می‌شود. حتی از سنین کم به کودکان پاستیل ملاتونین داده می‌شود تا به آن‌ها کمک کند در طول شب بخوابند. اما برخی از پزشکان نگران هستند که ملاتونین ممکن است آن‌طور که ادعا می‌شود، ایمن نباشد.

در طول دنیاگیری ویروس کرونا، مایکل توس، پزشک اورژانس کودکان در بیمارستان کودکان بوستون متوجه روند هشداردهنده‌ای شد. تعداد کودکانی که به خاطر مصرف مقدار زیاد ملاتونین به بیمارستان آورده می‌شدند، درحال افزایش بود. توس در گفتگو با بی‌بی‌سی فیوچر گفت: «شاهد کودکان خردسالی بودیم که به‌طور تصادفی ملاتونین خورده بودند و نوجوانانی را می‌دیدیم که در تلاش برای آسیب رساندن به خود ملاتونین مصرف کرده بودند.»

مطالعه‌ی سال ۲۰۲۲ توس و همکارانش، نشان داد که بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۱ تعداد تماس‌های سالانه با مراکز کنترل مسمومیت، به خاطر مصرف بیش‌ازحد ملاتونین توسط کودکان ۵۳۰ درصد افزایش پیدا کرده است .

یافته فوق در مطالعه دیگری در ماه ژوئن ۲۰۲۳ تکرار شد. این پژوهش نشان داد که تعداد کودکانی که به دلیل مصرف بیش‌ازحد ملاتونین به اورژانس‌های ایالات متحده مراجعه کرده بودند، در طول یک دهه ۴۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. توس می‌گوید: «افزایش مسمومیت‌ها به احتمال زیاد نتیجه‌ی افزایش مصرف ملاتونین در میان مردم است. فروش ملاتونین در سال‌های اخیر افزایش یافته و مصرف ملاتونین در کودکان نیز زیاد شده است. کودکان به‌وسیله‌ی آنچه در محیط آن‌ها وجود دارد، مسموم می‌شوند، بنابراین افزایش دسترسی به ملاتونین باعث افزایش مسمومیت خواهد شد.»

بیشتر کودکان در هر دو مطالعه اشاره‌شده علائمی نداشتند و چنانچه علائمی نشان می‌دادند، خفیف بود و شامل ناراحتی معده، استفراغ و مقداری خواب آلودگی می‌شد.

در مطالعه جامع‌تر توس که ۲۶۰٬۴۳۵ مورد مصرف ملاتونین را بررسی کرده بود، حدود ۳۰۰ کودک به مراقبت‌های ویژه نیاز داشتند. پنج مورد به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا کردند و دو کودک جان خود را از دست دادند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ دو مورد جداگانه شامل یک کودک نه ماهه و یک کودک ۱۳ ماهه را گزارش کرد که هر دو توانایی واکنش نداشتند. آزمایشات سم‌شناسی خون سطوح بالایی از ملاتونین را در هر دو مورد نشان داد و ملاتونین در فنجان کودک ۱۳ ماهه پیدا شد. با‌این‌حال، در هر دو مورد عوامل دیگری نیز وجود داشتند که ممکن است در مرگ آن‌ها موثر بوده باشند. نوزاد اول درحال خواب با خواهر و برادر بزرگ‌تر خود پیدا شد، درحالی‌که نوزاد دوم در اتاقی گرم رها شده بود که هر دو از عوامل خطر شناخته‌شده برای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد به‌شمار می‌روند.

ممکن است مرگ‌‌ومیرها یا واکنش‌های جانبی جدید گزارش‌شده ناشی از ملاتونین نبوده باشد، بلکه ناشی از مشکلی ناشناخته و غیرمرتبط بوده باشد. ازآن‌جا که ملاتونین به‌عنوان مکمل دسته‌بندی می‌شود، تحت نظارت سازمان غذا و داروی آمریکا قرار ندارد. آزمایش‌های بالینی دقیقی انجام نشده است، بنابراین اثر این هورمون بر بدن را به‌طور کامل درک نکرده‌ایم. همچنین، درمورد تداخل ملاتونین با داروها و مکمل‌های دیگر اطلاعات زیادی نداریم. علاوه‌بر‌این، میزان ملاتونین در محصولات مختلف به شدت متغیر است و بررسی‌ها نشان داده که حتی مقدار واقعی آن با مقدار ذکرشده روی جعبه محصول تفاوت دارد.

هیچ مکانیسم شناخته‌شده‌ای وجود ندارد که از آن طریق ملاتونین بتواند موجب مرگ و واکنش‌های نامطلوب شدید شود. مطالعات انجام‌شده روی موش‌ها نشان می‌دهد ملاتونین در دوزهای بسیار بالا (بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم در کیلوگرم) اثرات سمی دارد، اما این مقدار ده‌ها هزار برابر بیشتر از دوزهای توصیه‌شده برای درمان اختلالات خواب (بین دو تا ۱۰ میلی‌گرم) است.

گیرنده‌های ملاتونین در سراسر بدن ازجمله در سیستم‌های تولیدمثلی، قلبی‌عروقی و ایمنی وجود دارند؛ اما اثرات آن در خارج از مغز به‌خوبی شناسایی نشده است. اگرچه میلیون‌ها نفر هر روز بدون عوارض جانبی شناخته‌شده‌ای ملاتونین مصرف می‌کنند.

برخی از کارشناسان می‌گویند همه داروها دارای عوارض جانبی هستند و ملاتونین نسبت‌به سایر داروهای مورد استفاده برای درمان خواب ایمن‌تر است. اگرچه، نکته مهم، نگرانی در رابطه با ناشناخته‌ها است: نمی‌دانیم اگر ملاتونین را به کودکی که درحال رشد است، بدهیم، چه تاثیرات پایداری خواهد داشت. ما حتی نمی‌دانیم چه مقدار ملاتونین زیاد محسوب می‌شود‌، زیرا مطالعاتی دراین‌باره انجام نشده است.