آغاز کارآزمایی واکسن مدرنا علیه ویروس عامل بیماری ام اس

مدرنا اخیرا کارآزمایی‌های بالینی اولیه را برای آزمایش واکسن mRNA علیه ویروس اپشتین بار (EBV) آغاز کرد. EBV پاتوژنی است که تقریباً همه‌ی افراد را در مقطعی از زندگی آلوده می‌کند و علت اصلی مونونوکلئوز است.

طبق مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله‌ی ساینس منتشر شد، ویروس اپشتین بار احتمالاً موجب بیماری ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس یا اسکلروز چندگانه) می‌شود. بدین‌ترتیب، می‌توان امیدوار بود که بتوان به‌کمک واکسنی علیه EBV، از این بیماری عصبی ویرانگر پیشگیری کرد.

طبق گزارش مدرنا، اولین شرکت‌کنندگان در مطالعه‌ای که برای آزمایش واکسن EBV طراحی شده بود، اوایل ژانویه واکسن را دریافت کردند و ایمنی و مقدار واکسن درحدود ۲۷۰ نفر ارزیابی خواهد شد.

کارآزمایی مدرنا زمانی آغاز می‌شود که پژوهشگران هاروارد پس از مطالعه‌ی‌ داده‌های بیش از ۱۰ میلیون نفر که در ارتش ایالات متحده‌ی آمریکا خدمت می‌کنند، عفونت ناشی از این ویروس شایع را به بیماری ام‌اس ارتباط داده‌اند. ام‌اس بیماری عصبی است که حدود یک‌میلیون نفر آمریکایی را تحت‌تأثیر قرار داده است. در کل جهان نیز، ۲/۸ میلیون نفر دچار ام‌اس هستند.

پژوهشگران دریافتند که خطر ابتلا به ام‌اس پس از عفونت با اپشتین بار ۳۲ برابر افزایش پیدا کرد؛ اما پس از عفونت با ویروس‌های دیگر بدون تغییر ماند. این یافته‌ها با هیچ عامل خطر شناخته‌شده‌ی دیگری برای ام‌اس توضیح‌دادنی نیست و به‌گفته‌ی آلبرتو اشریو، استاد همه‌گیرشناسی و تغذیه در دانشکده‌ی بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد و نویسنده‌ی ارشد مطالعه، اولین مطالعه‌ای است که شواهد قانع‌کننده‌ای را در حمایت از این رابطه سببی ارائه می‌دهد. اشریو گفت این یافته‌ها گام بزرگی بود و نشان می‌دهد که با مهار عفونت EBV می‌توان از بیشتر موارد ام‌اس پیشگیری کرد و نیز راه را برای یافتن درمانی برای ام‌اس ازطریق هدف قراردادن EBV باز می‌کند.

ویروس EBV برای مدت طولانی به‌عنوان عامل مؤثر در ام‌اس نقش مشکوک بوده است، اما با‌‌توجه‌‌به تعداد زیاد افرادی که دچار این بیماری می‌شوند (حدود ۹۵ درصد از بزرگ‌سالان در سراسر جهان)، اثبات این ارتباط دشوار بوده است.

برای بیشتر افراد عفونت EBV بی‌خطر است. در مواردی که ویروس موجب مشکلاتی می‌شود، بیشتر به‌دلیل ایجاد مونونوکلئوز یا مونو معروف است. همچنین، ویروس یادشده با برخی از سرطان‌های نادر مرتبط بوده است و در بدن برخی افراد می‌تواند برای تمام عمر باقی بماند.

چگونه EBV موجب ام‌اس می‌شود. نقشی که EBV ممکن است در ایجاد ام‌اس ایفا کند، هنوز مشخص نیست و برای تأیید یافته‌ها به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

مطالعه‌ی پژوهشگران هاروارد توضیح نمی‌دهد چرا تعداد کمی از افراد آلوده به EBV سرانجام به ام‌اس مبتلا می‌شوند و سؤالات زیادی درباره‌ی نحوه‌ی ایجاد این بیماری باقی می‌ماند. برای مثال، ام‌اس می‌تواند نتیجه‌ی پاسخ‌های بدن به عفونت EBV و نه خود ویروس باشد. علاوه‌براین، برای تعیین این مسئله که آیا پیشگیری از عفونت می‌تواند از همه موارد یا بیشتر موارد ام‌اس پیشگیری کند، به پژوهش‌های بلندمدتی نیاز است.