مصرف بیش از اندازه‌ی نمک، عملکرد سلول‌های ایمنی را مختل می‌کند

مصرف بیش از اندازه‌ی نمک می‌تواند مقدار انرژی سلول‌های سیستم ایمنی را کاهش بدهد و مانع از عملکرد عادی آن‌ها شود. مصرف مقادیر زیاد سدیم در حالت کلی رابطه‌ی مستقیمی با بروز مشکلات مختلف در بدن دارد که می‌توان به بالا رفتن فشار خون یا افزایش خطر سکته‌، نارسایی قلبی، پوکی استخوان، سرطان شکم یا بیماری‌های کلیوی اشاره کرد. به گفته‌ی مارکوس کلینویتفلد، استادیار دانشگاه هسلت بلژیک:

البته اولین چیزی که در مصرف نمک باید به آن توجه کرد، خطر قلبی عروقی است؛ اما بر اساس پژوهش‌های مختلف، نمک می‌تواند به شیوه‌های مختلف بر سلول‌های ایمنی هم تأثیر بگذارد.

اگر نمک برای مدتی طولانی باعث ایجاد اختلال در عملکرد ایمنی شود، می‌تواند عامل بیماری‌های خودایمنی و التهابی هم باشد. چند سال قبل، گروهی از پژوهشگران آلمانی متوجه شدند تراکم بالای نمک در خون تأثیر مستقیمی بر عملکرد گروهی از سیستم‌های ایمنی موسوم به مونوسیت‌ها دارد که در واقع پیش‌ماده‌ی سلول‌هایی به نام فاگوسیت‌ هستند. وظیفه‌ی فاگوسیت‌ها شناسایی و بلعیدن پاتوژن‌ها یا سلول‌های عفونی و مرده در بدن است.

کلینویتفلد و همکاران او در پژوهشی جدید به اجرای مجموعه‌ای از آزمایش‌ها پرداختند. آن‌ها در ابتدا با استفاده از مونوسیت‌های موش و انسان در آزمایشگاه بر رابطه‌ی نمک و سلول‌های ایمنی تمرکز کردند. آن‌ها همچنین متوجه شدند که در طول سه ساعت از قرار گرفتن در معرض تراکم‌ بالای نمک، سلول‌های ایمنی، آدنوسین تریفسفات (ATP) یا انرژی کمتری تولید می‌کنند.

میتوکندری، مرکز انرژی سلول است و در طی مجموعه‌ای از واکنش‌های زیست‌شیمیایی به تولید ATP از انرژی موجود در غذا می‌پردازد. سپس ATP سوخت بسیاری از فرآیندهای مختلف سلولی مثل تقویت ماهیچه‌ها یا تنظیم سوخت و ساز را فراهم می‌کند. به عقیده‌ی پژوهشگرها تراکم بالای نمک عملکرد آنزیم‌های complex II یا سوکینتات دی‌هیدروژناز را در زنجیره‌ی واکنش مختلف می‌کند. در این زنجیره ATP تولید می‌شود؛ اما این اختلال باعث تولید کمتر ATP در میتوکندری می‌شود. با وجود ATP (انرژی) کمتر، مونوسیت‌ها در فاگوسیت‌های ناهنجار رشد می‌کنند.

پژوهشگرها همچنین متوجه شدند، این فاگوسیت‌های غیر معمول در مبارزه با عفونت‌ها عملکرد بهینه‌تری دارند. البته این لزوما مزیت نیست؛ زیرا افزایش واکنش ایمنی می‌تواند به التهاب بیشتر در بدن بینجامد که خود ریسک بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد.

بر اساس یافته‌ها، میتوکندری شرکت‌کنندگان با خوردن پیتزایی که حاوی ده هزار میلی‌گرم نمک است، انرژی کمتری تولید کرد؛ اما این اثر پایدار نبود و هشت ساعت پس از خوردن پیتزا، تست‌های خون عملکرد عادی میتوکندری را نشان دادند. البته هنوز تأثیر رژیم پرنمک بر میتوکندری در طولانی‌مدت مشخص نیست. پژوهشگرها امیدوار هستند تأثیر نمک بر سلول‌های دیگر را هم درک کنند؛ زیرا میتوکندری‌‌ها تقریبا در تمام سلول‌های بدن وجود دارند.

یافته‌های این پژوهش در تاریخ ۲۸ آوریل در Circulation و این مقاله در Live Science منتشر شده است.