آینده ویروس کرونا چه خواهد بود؟

همان‌طورکه میلیون‌ها نفر علیه ویروس کرونا واکسینه می‌شوند و به‌نظر می‌رسد سرانجام به پایان دنیاگیری خواهیم رسید، دانشمندان در حال تجسم دنیای پس از واکسن هستند و آنچه پیش‌بینی می‌کنند، تسلی‌بخش است.

ویروس کرونا احتمالا برای مدت طولانی همچنان حضور خواهد داشت؛ اما براساس مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله‌ی Science منتشر و در روزنامه نیویورک تایمز به آن اشاره شده است، وقتی بیشتر افراد بزرگ‌سال ازطریق عفونت طبیعی یا واکسیناسیون دربرابر آن مصون شوند، تهدید ناشی ‌از ویروس چیزی بیش از سرماخوردگی نخواهد بود.

ویروس عامل کووید ۱۹ اکنون تهدید خطرناکی محسوب می‌شود؛ زیرا پاتوژن ناآشنایی است که می‌تواند سیستم ایمنی فرد را از پای درآورد؛ سیستمی که برای مبارزه دربرابر آن آموزش ندیده است. وقتی همه‌ی افراد درمعرض ویروس قرار بگیرند یا واکسن را دریافت کنند، دیگر این وضعیت وجود نخواهد داشت. افزون‌براین، پاتوژن‌هایی که برای بدن جدید است، کودکان را به‌طور‌مداوم به‌چالش می‌کشد و این یکی از دلایلی است که آن‌ها در دفع ویروس کرونا بهتر از افراد بزرگ‌سال عمل می‌کنند.

سرانجام، مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد ویروس فقط در کودکان کوچک‌تر از پنج سال عامل نگرانی نخواهد بود و حتی در آن‌ها هم موجب مشکلات آن‌چنانی نخواهد شد. به‌عبارت‌دیگر، ویروس کرونا بومی خواهد شد؛ یعنی پاتوژنی که در سطوح پایینی در جامعه در گردش است، به‌ندرت موجب بیماری جدی می‌شود. جنی لاوین، از پژوهشگران این مطالعه می‌گوید:

زمان رسیدن به حالت بومی به این بستگی دارد که بیماری با چه سرعتی منتشر می‌شود و سرعت واکسیناسیون چقدر است. بنابراین، مهم‌ترین مسئله‌ این است که همه‌ی افراد با بیشترین سرعت ممکن برای اولین‌بار درمعرض واکسن قرار گیرند.

دکتر لاوین و همکارانش به‌دنبال یافتن سرنخ‌هایی از سرنوشت پاتوژن جدید، شش ویروس کرونای انسانی دیگر (چهار ویروس کرونای عامل سرماخوردگی و ویروس‌های سارس و مرس) را بررسی کردند. چهار ویروس کرونای سرماخوردگی بومی‌اند و تنها علائم خفیفی را ایجاد می‌کنند. سارس و مرس که به‌ترتیب در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۲ ظاهر شدند، موجب بیماری شدیدی می‌شدند؛ اما به‌طور گسترده‌ای انتشار پیدا نکردند. دکتر لاوین و همکارانش چنین فرض کردند با‌توجه‌به اینکه تمامی این ویروس‌های کرونا پاسخ ایمنی مشابهی ایجاد می‌کنند، ویروس جدید بیشترین شباهت را با ویروس‌های کرونای عامل سرماخوردگی دارد.

سلول آلوده به ویروس کرونای جدید 

پژوهشگران با تجزیه‌و‌تحلیل مجدد داده‌های مطالعه‌ای پیشین دریافتند اولین عفونت با ویروس‌های کرونای سرماخوردگی به‌طور‌متوسط در سه تا پنج‌سالگی رخ می‌دهد. پس از این سن، افراد ممکن است بارها‌و‌بارها عفونی شوند و ایمنی آن‌ها تقویت شود و ویروس در بدن آن‌ها در گردش باشد؛ اما آن‌ها بیمار نمی‌شوند.

پژوهشگران آینده‌ی مشابهی برای ویروس کرونای جدید پیش‌بینی می‌کنند. دکتر لاوین بیان می‌کند بسته به سرعت انتشار ویروس و قدرت و دوام پاسخ ایمنی، چند سال یا چند دهه طول می‌کشد تا عفونت‌های طبیعی ویروس کرونا بومی شوند.

بدون واکسن سریع‌ترین راه برای رسیدن به حالت بومی بدترین راه است و هزینه‌ی ایمنی جامعه از این راه بیماری و مرگ‌و‌میر گسترده خواهد بود. باوجوداین، واکسن‌ها این محاسبه را تغییر می‌دهند و هرچه افراد سریع‌تر ایمنی کسب کنند، بهتر است. برنامه‌ی واکسیناسیون کارآمد می‌تواند زمان مورد‌نیاز برای تبدیل‌شدن ویروس کرونا به عفونت بومی را به یک سال یا حتی فقط شش ماه کاهش دهد. با‌این‌حال، دکتر لاوین پیش‌بینی می‌کند بعید است که واکسن‌ها ویروس کرونا را ریشه‌کن کنند؛ چراکه ویروس به ساکن دائمی، ولی بی‌خطرتری در محیط ما تبدیل خواهد شد.

کارشناسان دیگر سناریو مطرح‌شده را پذیرفتنی و محتمل می‌دانند. شین کروتی، ویروس‌شناس مؤسسه ایمنی‌شناسی لاهویا در سن‌دیه‌گو، اعتقاد دارد:

با ساختار فکری کلی مقاله کاملا موافقم. اگر واکسن‌ها از انتقال ویروس ازطریق مردم مانع شوند، شباهت زیادی به سناریو سرخک خواهد داشت که در آن، همه‌ی افراد ازجمله کودکان را واکسینه می‌کنید و دیگر شاهد این نیستید که ویروس افراد را آلوده می‌کند.

حالت محتمل‌تر آن است که واکسن‌ها از بیماری پیشگیری کنند؛ اما نه لزوما از عفونت و انتقال. این بدان‌معنا است که ویروس کرونا همچنان در جامعه در گردش خواهد بود. جنیفر گومرمان، ایمنی‌شناس دانشگاه تورنتو، بیان می‌کند:

بعید است واکسن‌های کنونی ایمنی خنثی‌کننده فراهم کنند. ایمنی خنثی‌کننده نوعی از ایمنی محسوب می‌شود که برای پیشگیری از عفونت نیاز است.

مدل دکتر لاوین بر این فرض استوار است که ویروس کرونا شبیه ویروس‌های کرونای مسبب سرماخوردگی است. درمقابل مارک لیپسیچ، متخصص همه‌گیرشناسی از دانشکده‌ی بهداشت عمومی هاروارد در بوستون، هشدار می‌دهد چنین فرضی ممکن است درست نباشد. دکتر لیپسیچ معتقد است:

وضعیت عفونت‌های ویروس‌های کرونای دیگر ممکن است برای ویروس جدید صدق کند یا نه؛ زیرا ندیده‌ایم که ویروس‌های کرونای مذکور با فرد مسنی چه می‌کنند که سیستم ایمنی‌اش قبلا درمعرض ویروس قرار نگرفته است.

لیپسیچ می‌گوید یکی از سناریوهای ممکن دیگر آن است که ویروس مانند آنفلوانزای فصلی شود که برخی سال‌ها به‌طورخفیف و برخی سال‌ها به‌طور شدید‌تری ظاهر می‌شود. واریانت‌های جدید ویروس کرونا که بتوانند از پاسخ ایمنی فرار کنند، ممکن است تصویر را پیچیده‌تر کنند.

این مسئله معما است که ویروس‌های کرونای سرماخوردگی اولین‌بار چه زمانی و چگونه ظاهر شدند؛ ولی از زمان پیدایش ویروس کرونای جدید، برخی از دانشمندان دوباره درباره‌ی این تئوری بحث کرده‌اند که دنیاگیری سال ۱۸۹۰ که جان حدود یک‌میلیون نفر را در سراسر جهان گرفت، ممکن است با یکی از چهار ویروس کرونای عامل سرماخوردگی، یعنی OC-43، ایجاد شده باشد.

آندره ویلت، ایمنی‌شناس مؤسسه پژوهش‌های بالینی مونترال کانادا، دراین‌باره می‌گوید:

برخی پیشنهاد کرده‌اند که جمعیت انسانی ایمنی گسترده و ملایمی دربرابر OC-43 حاصل کرد که به دنیاگیری خاتمه داد. ویروس کرونای جدید در‌حال‌حاضر به شیوه‌ی نسبتا مسالمت‌آمیزی در جامعه در گردش است.