افزایش مرگ‌و‌میر ناشی از سرخک در پی توقف نرخ واکسیناسیون

داده‌های جدید سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC) موجب نگرانی کارشناسان بهداشت شده است که می‌ترسند اثر دنیاگیری ویروس کرونا در سال جاری آمار بدتری به‌ همراه داشته باشد.

براساس گزارشی که به‌تازگی منتشر شده است، مرگ‌و‌میر ناشی‌ از سرخک در سراسر جهان در سال گذشته میلادی به بالاترین حد خود طی ۲۳ سال گذشته رسید که افزایش خیره‌کننده‌ای برای بیماری قابل پیشگیری به‌وسیله‌ی واکسن است. کارشناسان بهداشت نگران هستند اختلالاتی که به ‌دلیل دنیاگیری در زمینه‌ی ایمن‌سازی و تشخیص سرخک رخ می‌دهد، شیوع این بیماری را بیش‌ازپیش افزایش دهد.

طبق تجزیه‌و‌تحلیل منتشرشده به‌ وسیله‌ی سازمان جهانی بهداشت و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، آمار جهانی مرگ‌و‌میر سال ۲۰۱۹ (۲۰۷,۵۰۰ مورد)، ۵۰ درصد بیشتر از سه سال قبل بود. در آمریکا هیچ مورد مرگ ناشی از سرخک گزارش نشد؛ اما موارد سرخک در این کشور به ۱۲۸۲ مورد در ۳۱ ایالت رسید که بالاترین رقم از سال ۱۹۹۲ به‌شمار می‌رود. در سال ۲۰۱۲، ۵۵ مورد سرخک در آمریکا تشخیص داده شد.

به‌گفته‌ی کارشناسان بهداشت عمومی، افزایش موارد سرخک به‌ علت عدم پوشش کافی واکسیناسیون در سال‌های اخیر است. آن‌ها نگرانند دنیاگیری کووید ۱۹ باعث گسترش شیوع سرخک شود که حتی از کووید ۱۹ مسری‌تر است. دکتر ناتاشا کروکرافت، مشاور فنی ارشد سرخک و سرخچه در سازمان جهانی بهداشت، می‌گوید: «نگرانیم که دنیاگیری کووید ۱۹ به شکاف‌های موجود در ایمنی بیفزاید.» او با بیان اینکه «نمی‌توانیم همان روش را ادامه دهیم و انتظار نتیجه‌ی متفاوتی داشته باشیم»، خواستار منابع و برنامه‌های خلاقانه در این زمینه شد.

اگرچه موارد گزارش‌شده سرخک امسال، تاکنون پایین‌تر بوده است، کارشناسان بهداشت عمومی نگرانند در آینده موارد بیماری افزایش یابد. آن‌ها می‌ترسند به‌ دلیل اختلالات جهانی ناشی‌ از دنیاگیری در مراقبت‌های بهداشتی و کاهش تشخیص و مراقبت پزشکی برای سرخک و نیز اقدامات پیشگیرانه، شیوع و مرگ‌و‌میر ناشی از سرخک افزایش بیشتری پیدا کند.

شیوع‌ سرخک در حال‌ حاضر در حداقل نیمی از ۲۶ کشوری که به ‌علت دنیاگیری مجبور به توقف کارزارهای واکسیناسیون شده‌اند، اتفاق افتاده است. بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، از این ماه، ۹۴ میلیون نفر در معرض خطر از دست دادن واکسن سرخک هستند. درحالی‌که موارد سرخک ممکن است درواقع تاحدی به‌ خاطر تأثیر اقدامات احتیاطی برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا سرکوب شود، کارشناسان می‌گویند ارقام کم کنونی نشان‌دهنده‌ی آرامش موقتی هستند.

جزئیات شیوع سرخک به ‌وسیله‌ی ابتکار سرخک و سرخچه، کنسرسیوم بین‌المللی متشکل از سازمان جهانی بهداشت، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری و نیز صلیب سرخ آمریکا، یونیسف و بنیاد ملل متحد گزارش شد. این گروه بر این موضوع تأکید می‌کند که تلاش‌های واکسیناسیون باید خصوصا در دوران دنیاگیری که منابع مراقبت‌های بهداشت تحت فشار قرار دارند، ادامه داشته باشد.

رهبران بهداشت عمومی به‌ عنوان مثال مثبت به اتیوپی اشاره می‌کنند که از نظر نرخ واکسیناسیون در برابر سرخک، از بسیاری از کشورها عقب مانده بود. اتیوپی با همکاری سازمان جهانی بهداشت و سازمان‌های دیگر پویش واکسیناسیونی در ماه جون راه‌اندازی کرد که شامل تجهیزات محافظ بیشتر برای کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و ملاقات‌های برنامه‌ریزی‌‍شده با رعایت فاصله‌ی اجتماعی می‌شد و ۱۴/۵ میلیون کودک را تحت پوشش قرار داد.

کارشناسان بهداشت عمومی هشدار می‌دهند که علاوه ‌بر کشورهای کم‌درآمد که به‌شدت تحت ‌تأثیر سرخک قرار گرفته‌اند، کشورهای دارای درآمد متوسط مانند اوکراین، مقدونیه شمالی، گرجستان و قزاقستان نیز در فهرست کشورهای متأثر از سرخک قرار دارند. به شکلی نگران‌کننده، تعداد کودکان با دوز صفر (کسانی که هیچ واکسنی دریافت نکرده‌اند) دوباره در حال افزایش است و کشورهای دارای درآمد متوسط مانند برزیل، مکزیک و فیلیپین ۶۹ درصد از کل موارد را شامل می‌شوند.

افزایش شک و تردید در مورد بی‌خطر بودن واکسن‌ها در سراسر جهان به کاهش نرخ واکسیناسیون کمک کرده است. به‌گفته‌ی دکتر رابین ناندی رئیس ایمن‌سازی در یونیسف: «در برخی از کشورهای با پوشش بالا شاهد بی‌خیالی و عدم تلاش کافی برای واکسیناسیون هستیم و بسیاری از کودکان در مناطق فقیر یا مناطقی که درگیر جنگ مسلحانه هستند، واکسن را دریافت نمی‌کنند.»

تلاش برای ریشه‌کنی سرخک عمدتا داستانی چند ده‌ساله است که شامل هماهنگی میان جوامع مختلف می‌شود. درواقع از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶، موارد و مرگ‌و‌میر مربوط به سرخک به ۱۸ مورد در یک میلیون نفر کاهش یافت. اما در همان زمان، پوشش واکسیناسیون متوقف شد. به ‌منظور پیشگیری از شیوع سرخک، ۹۵ درصد از جمعیت باید دو واکسن سرخک دریافت کنند. اما از سال ۲۰۱۰، نرخ اولین واکسن که به‌طور ایدهآل زمانی‌که کودک حدود یک ساله است، تزریق می‌شود، در سراسر جهان در حد ۸۵ درصد مانده است درحالی‌که پوشش جامع برای دومین تزریق که معمولا بین ۴ تا ۶ سالگی داده می‌شود، اکنون در حد ۷۱ درصد است. این درحالی است که هر روز نوزادانی متولد می‌شوند و شمار تجمعی موارد واکسینه‌نشده یا افرادی که واکسن‌های کامل را دریافت نمی‌کنند، زیاد می‌شود. تا سال ۲۰۱۹، موارد گزارش‌شده در سراسر جهان به ۱۲۰ مورد در یک میلیون رسید. راب لینکینز، همه‌گیرشناس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری که رئیس گروه مدیریت ابتکار سرخک و سرخچه است، می‌گوید:

بخش ترسناک فعلی این است که تمرکز کارکنان مراقبت‌های بهداشتی از مسئله‌ی تشخیص، آزمایش و گزارش موارد مشکوک سرخک به کووید ۱۹ تغییر یافته. در مورد سرخک باید بی‌وقفه عمل کنید.

میزان مرگ‌و‌میر ناشی ‌از سرخک در کشورهای دارای درآمد بالا مانند آمریکا تقریبا صفر است؛ زیرا وضعیت سلامتی عمومی خوب و سیستم مراقبت‌ بهداشت آن قوی است. به‌گفته‌ی دکتر لینکینز، افزایش مرگ‌و‌میر ناشی ‌از سرخک در سال گذشته در سراسر جهان هشداری برای سیستم‌های دارای مراقبت‌های بهداشتی ضعیف و نیز مناطق دارای نرخ واکسیناسیون کم است. او می‌گوید: «برای من سخت است باور کنم کودکان به ‌خاطر بیماری  واگیرداری جان خود را از دست می‌دهند که ۵۰ سال است واکسن خوبی برای آن داریم.»