تماشا کنید: ویدئویی بیسابقه احتمالاً نخستین استفاده گرگها از ابزار را ثبت کرده است
سال گذشته، در بعدازظهری بهاری، یک گرگ روی ساحلی در نزدیکی سواحل مرکزی اقیانوس آرام در بریتیشکلمبیا، کانادا، یک تلهی خرچنگ را از آب بیرون کشید. این حیوان لاغر و چابک طعمهی داخل تله را خورد و ناخواسته بحث تازهای را دربارهی مهارتش راه انداخت.
گرگ خاکستری (Canis lupus) با بیرونکشیدن تلهی حاوی خرچنگ از آب و خوردن خرچنگ داخل تله، دانشمندان را شگفتزده کرد و در بهت فرو برد. پژوهشگران میگویند این رفتار که توسط دوربینهای حرکتی ثبت شده، شاید نخستین نشانه از استفادهی ابزاری در یک سگسان وحشی باشد.
بهگزارش ساینسنیوز، این یافتهی کمنظیر حاصل کار محیطبانان بومی از جامعهی هایزاق بود که دوربینها را در منطقه نصب کرده بودند. پیش از این، محیطبانان تلههای خرچنگ زیادی را میدیدند که به ساحل کشیده شده و طعمهشان دزدیده شده بود. آنها به پستانداران دریایی یا خرسها مشکوک بودند، اما این تصاویر مقصر اصلی را آشکار کرد.
پخش از رسانه
کایل آرتل، بومشناس از دانشگاه ایالتی نیویورک که رهبری پروژه را بر عهده دارد، تصاویر را «کاملاً افشاگرانه» توصیف میکند و میگوید: «اعتمادبهنفس، سرعت و دقت در رفتارش، کاملاً نشان میدهد که این اولین بارش نیست.»
استفاده از ابزار، یعنی دستکاری آگاهانهی یک وسیله برای رسیدن به هدف، پیشتر در سگهای خانگی و بسیاری از حیوانات دیگر دیده شده بود، اما مشاهدهی آن در گرگهای وحشی به دلیل سبک زندگی پنهانکارانهشان بسیار دشوار است. حالا این ویدیو بحثی جدی را میان متخصصان به راه انداخته است: آیا این رفتار واقعاً «استفاده از ابزار» است؟
- سگ یا گرگ؛ کدامیک باهوشتر است؟13 آبان 02مطالعه '3
- این گرگ میخواهد بازی کند یا درصدد حمله است؟03 مرداد 03مطالعه '3
- از آستانه انقراض تا بازگشت به اوج؛ چگونه جمعیت گرگها در اروپا افزایش یافت؟08 اردیبهشت 04مطالعه '7
پل پاکت، بومشناس دانشگاه ویکتوریا و از همکاران پژوهش، معتقد است که تعریف این رفتار بسیار گسترده است. به گفتهی او، فرآیند چندمرحلهای که گرگ برای کشیدن طناب و بالاآوردن تله طی میکند، با «روح تعریف ابزار» سازگار است. اما همه با او موافق نیستند. بنجامین بک، نویسندهی کتاب مرجع در این حوزه، میگوید چون گرگ ارتباط کارکردی بین اجزای تله را ایجاد یا کنترل نکرده، این رفتار فقط استفاده از اشیاست، نه استفاده از ابزار.
بااینحال، کارشناسان همه توافق دارند که بحثهای فنی نباید هوش چشمگیر گرگ را زیر سؤال ببرد. دیو مک، زیستشناس حیاتوحش با بیش از ۶۰ سال سابقهی پژوهش روی گرگها، میگوید در حرکات این گرگ درک واضحی از رابطهی علت و معلول دیده میشود. او میافزاید: «گرگ مجبور شد چندین ارتباط پشتسرهم برقرار کند، یعنی گرگها توانایی ذهنی درک چیزهایی خارج از قلمرو معمولشان را دارند.»
کشف تازه برای مردم بومی منطقه نیز ارزش عمیقی دارد. ویلیام هوستی، رئیس موروثی قوم هایزاق، این رفتار را یادآور تاریخ شفاهی قوم خود میداند که در آن، گرگها و انسانها میتوانستند به جهان یکدیگر رفتوآمد کنند. او میگوید: «هوش و پیچیدگیشان پنهان نیست، اما اینکه امروز چنین رفتاری ثبت و به جهان نشان داده شود، واقعاً شگفتانگیز است.»
گزارش یافتهها در نشریه Ecology and Evolution منتشر شده است.