شواهد ژنتیکی تازه بیانگر مهاجرت معکوس بومیان آمریکا به سیبری است
دانشمندان از مدت‌ها پیش می‌دانستند مردمی که در سیبری کنونی زندگی می‌کنند، زمانی با پای پیاده و بعداً با قایق‌های پارویی ازطریق تنگه‌ی برینگ به آمریکای‌شمالی وارد شدند؛ اما اکنون شواهد جدید نشان می‌دهد که این مهاجرت‌های اولیه سفرهایی یک‌طرفه نبودند. پژوهشگران در مطالعه‌ای که اواخر دی‌ماه در نشریه‌ی کارنت بیولوژی منتشر شد، آثار و نشانه‌های بومیان آمریکا را در DNA اهالی سیبری کشف کردند که قرن‌ها پیش می‌زیستند.
این تبار آمریکایی که امروزه همچنان در ژنوم برخی از اهالی سیبری وجود دارد، با تکمیل شواهد باستانی‌شناسی پراکنده‌ی پیشین، نشان می‌دهد که مردم آمریکای‌شمالی هزاران سال پیش از ورود اروپایی‌ها به این قاره، با همسایگان خود در شمال آسیا در ارتباط بودند. کشف جدید کاملاً غیرمنتظره نیست. کازیمو پاست، باستان‌شناس در دانشگاه توبینگن آلمان و یکی از نویسندگان مطالعه، به‌نقل از ساینتیفیک امریکن می‌گوید: «حرکت انسان به‌ندرت یک‌طرفه است و معمولاً رفت‌و‌برگشت‌هایی وجود دارد.»
اینکه انسان‌ها دقیقاً کی و چگونه برای نخستین‌بار به قاره‌ی آمریکا وارد شدند، یکی از بحث‌های دیرینه در باستان‌شناسی محسوب می‌شود. تاریخ‌های فرضی بسیار متفاوت است؛ اما بسیاری از پژوهشگران توافق دارند که نخستین مهاجران احتمالاً ازطریق منطقه‌ی برینگیا یا نواری از خشکی که در دوره‌های مختلف ماقبل تاریخ شمال آسیا را به آلاسکای امروزی متصل می‌کرد، به آمریکای‌شمالی سفر کردند. این بزرگراه بین‌قاره‌ای بین ۱۱ تا ۱۰ هزار سال پیش دراثر بالا‌آمدن سطح آب دریا ناپدید شد؛ اما این اتفاق از مهاجرت بین دو قاره جلوگیری نکرد.
مطالعات ژنتیکی و کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که مردم سیبری در چند مقطع زمانی دیگر، ازجمله هزار سال پیش، به آمریکای‌شمالی مهاجرت کردند. بااین‌حال، به‌گفته‌ی پاست، هرچند پژوهش‌های متعدد بر درک چگونگی ورود انسان به منطقه‌ی آلاسکای کنونی تمرکز کرده‌اند، درباره‌ی مهاجرت در جهت دیگر اطلاعات بسیار کمی وجود دارد.
بااین‌حال، وضعیت به‌تدریج در حال تغییر است. شواهد ژنتیکی یافت‌شده در مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹، نشان داد که مردم باستانی ساکن در دو طرف تنگه‌ی برینگ با یکدیگر در تماس بوده‌اند. همچنین، برخی از اندک یافته‌های باستان‌شناسی در آلاسکا، ازجمله کشف مهره‌های شیشه‌ای قرن‌پانزدهمی که ممکن است منشأ ونیزی داشته باشند، از تجارت مستمر بین آمریکای‌شمالی و سایر نقاط جهان حکایت کردند.
بااین‌همه، مشخص نیست که روابط بین ساکنان دو طرف تنگه‌ی برینگ تا چه اندازه گسترش یافته بود. حتی درباره‌ی چگونگی جابه‌جایی مردم در محدوده‌ی سیبری در چند‌هزار سال گذشته، اطلاعات اندکی وجود دارد. پاست به‌همراه همکاران خود به امید بازسازی بخشی از چشم‌انداز تاریخی این منطقه، دی‌ان‌ای ۱۰ انسان باستانی را توالی‌یابی کرد که بقایایشان در محوطه‌های مختلف اطراف سیبری کشف شده بود.
- بومیان آمریکا از ژاپن منشا نگرفته‌اند22 مهر 00مطالعه '5
- مهاجران اولیه آمریکای جنوبی از نژاد بومی استرالیا و ملانزی بودند17 فروردین 00مطالعه '5
قدیمی‌ترین نمونه‌ها به ۷۵۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. همچنین، مطالعه یادشده شامل بررسی ژنوم سه نفر بود که فقط ۵۰۰ سال قبل در شبه‌جزیره‌ی کامچاتکا زندگی می‌کردند که از خاور دور روسیه تا جنوب‌غربی تنگه‌ی برینگ امتداد یافته است. پاست می‌گوید این توالی‌‌ها نخستین نمونه‌های دی‌ان‌ای باستانی بودند که در این شبه‌جزیره‌ی دورافتاده کشف شدند.
پژوهشگران دریافتند سیبری زمانی بستر مهاجرت برای جمعیت‌های مختلف بود و سیبریایی‌های باستانی را با مردم ساکن در مناطقی به دوردستی ژاپن و گرینلند در ارتباط قرار می‌داد. تجزیه‌وتحلیل آن‌ها از ارتباطی پیش‌تر‌ناشناخته میان بومیان آمریکایی و افراد ساکن در کامچاتکا در چند قرن گذشته نیز پرده برداشت.
تیم پژوهشی دریافت که اجداد این کامچاتکایی‌ها پیش‌تر دست‌کم در دو مقطع زمانی با ساکنان آمریکای‌شمالی ملاقات کرده بودند: یک‌بار بین ۵۵۰۰ تا ۴۴۰۰ سال پیش و بار‌دیگر درحدود ۱۵۰۰ سال پیش. این ارتباطات نفوذ بیشتر بومیان آمریکایی به درون سیبری را درمقایسه‌با مطالعات پیشین نشان می‌دهد.
پاست می‌گوید یافتن شواهد از تماس بین بومیان آمریکا با ساکنان سیبری برایش قابل‌انتظار بود؛ اما از کشف ارتباطاتی با این قدمت شگفت‌زده شد. آن برخوردهای باستانی آخرین تعاملات کامچاتکایی‌ها با ساکنان آمریکای‌شمالی نبود. پژوهشگران حتی درصد بیشتری از DNA بومیان آمریکا را در ژنوم کامچاتکایی‌های امروزی یافتند که نشان می‌دهد مردم این شبه‌جزیره در چند قرن گذشته با مردم آمریکای‌شمالی در ارتباط بوده‌اند.
پاست می‌گوید هنوز معلوم نیست که دی‌ان‌ای مردم آمریکای‌شمالی چگونه به ژنوم کامچاتکایی‌ها راه یافته است. اجداد ساکنان کامچاتکا ممکن است این دی‌ان‌ای را از سایر سیبریایی‌های حامل تبار آمریکایی به‌ارث برده باشند یا احتمال دارد خود با بومیان آمریکا در تماس بوده باشند. بااین‌حال، دنیس اورورک، متخصص ژنتیک انسان‌شناسی در دانشگاه کانزاس، می‌گوید مطالعه‌ی پاست و همکارانش برپایه‌ی پژوهش‌های ژنتیکی پیشین انجام شده است که مهاجرت DNA از آمریکای‌شمالی به سیبری را نشان داده‌اند.
ان استون، دیگر متخصص ژنتیک انسان‌شناسی در دانشگاه ایالتی آریزونا، می‌گوید اگر میزان نزدیکی دو توده‌ی خشکی بین تنگه‌ی برینگ را در نظر بگیریم، این حقیقت که مردم شمال آسیا و ساکنان آمریکای‌شمالی با یکدیگر در ارتباط بوده‌اند، چندان تعجب‌آور نخواهد بود. به‌گفته‌ی استون، هرچند ساکنان اولیه‌ی برینگیا احتمالاً پس از ناپدیدشدن این منطقه از یکدیگر جدا افتادند، نسل‌های بعدی به آن اندازه محدود نبودند. وی افزود: «آن‌ها قایق داشتند و درنتیجه می‌توانستند با یکدیگر ملاقات و تجارت کنند.»
نظرات