دانشمندان به طوطی‌های کاکاتو گلف بازی‌کردن را آموختند

استفاده از چند وسیله به‌صورت هم‌زمان نقش بزرگی در گسترش فناوری بشر ایفا کرد؛ اما این مهارتی است که به‌ندرت در بین حیوانات نیز دیده می‌شود. شامپانزه‌ها نمونه‌ای نادر هستند که با استفاده از چکش و سندان آجیل‌ها را می‌شکنند. کاکاتوهای گوفین (Goffin's Cockatoo) که به‌دلیل مهارت‌های مبتکرانه در ساخت ابزار جدید، مثل کارد و چنگال دست‌ساز شناخته می‌شوند اخیراً نشان داده‌اند اولین حیوانات غیرنخستی هستند که می‌توانند هم‌زمان از چند وسیله استفاده کنند.

آنتونیو اوسوناماسکارو، نویسنده و زیست‌شناس از دانشگاه دام‌پزشکی وین و همکارانش آزمایشی تدارک دیدند که به‌عنوان «مأموریت باشگاه گلف» شناخته می‌شود. این باشگاه کوچک شامل جعبه‌ای معمایی با فرش سبزرنگ است که به یک توپ و تکه‌ای چوب نیاز دارد. وقتی توپ به‌کمک چوب درون گودال تعبیه‌شده روی جعبه انداخته می‌شود، پاداش جای‌گرفته در جعبه به کاکاتوها تعلق می‌گیرد. این بازی برای مغز برخی از پرندگان آسان بود؛ زیرا ۵ تا از ۱۱ کاکاتو توانستند این بازی را با موفقیت به‌پایان برسانند. آن‌ها پس از یک مرتبه موفقیت، برای دفعات بعد زمان انجام بازی را به‌طور درخورتوجهی کاهش دادند. پژوهشگران می‌گویند:

اینکه پرندگان در دفعات بعدی، در زمان کوتاه‌تری موفق شدند توپ را در گودال بیندازند، نشان می‌دهد آن‌ها توانایی به‌خاطرسپردن آنی و حفظ گام‌های ضروری برای موفقیت‌های آتی را دارند. این الگویی است که با روند پیشرفت یادگیری‌های معمول ناسازگاری دارد؛ اما به‌شدت با عملکرد پیشین کاکاتوها در حل‌مسئله سازگار است.

علاوه‌براین، سه کاکاتو، یعنی فیگارو و پیپین و فینی که این بازی را مطابق استانداردهای آموزشی انجام دادند، هرکدام روشی متفاوت را به‌کار گرفتند؛ اما چرا این تفاوت‌ در نوع بازی‌کردن مهم است؟ به‌نظر می‌رسد اهمیت موضوع به این برمی‌گردد که کاکاتوها بیشتر از کلاغ‌های کالدونیایی جدید شبیه به ما هستند.

اینجا می‌توانید مشاهده کنید که فیگارو و فینی چگونه با روشی مختص به خود بازی گلف را انجام می‌دهند:

اوسوناماسکارو می‌گوید:

یکی از شگفت‌انگیزترین جنبه‌های این روند، مشاهده‌ی چگونگی اختراع تکنیک‌های منحصربه‌فرد این حیوانات برای گرفتن چوب و ضربه‌زدن به توپ بود که گاهی با چابکی حیرت‌انگیزی همراه می‌شد. یکی از پرندگان چوب را بین آرواره‌هایش قرار داد و دیگری بین منقار و زبانش و در آخر یکی از آن‌ها چوب را با پنجه و ناخن‌هایش نگه داشته بود؛ درست مثل نخستی‌ها. پیپین عضو بی‌نظیر گروه است. او ابزار را با پاهایش گرفته بود و در محل‌های مختلف قرار می‌داد.

این به‌کارگیری خلاقانه‌ی اشیاء به‌جای رفتارهای غریزی و آنچه گروه آزمایشی تصور می‌کرد، قابلیت یادگیری و قدرت پردازش عمومی فراوان کاکاتوها را نشان می‌دهد؛ مانند شامپانزه‌ها که تکنیک‌های خاصی برای به‌دام‌انداختن موریانه‌ها به‌کار می‌گیرند. حتی کودکان کوچک‌تر از هشت سال هم با وجود توانایی‌های زیاد در زمینه‌ی فناوری‌، مثل کار با آیپد، برای خلق راه‌حل‌های تازه‌ی این‌چنینی تلاش می‌کنند. سارا بک، روان‌شناس رشد از دانشگاه بیرمنگام، معتقد است:

این مطالعه درحالی‌که اولین تحقیق بیانگر استفاده‌ی هوشمندانه‌ی کاکاتوها از ابزارها است، می‌تواند به ما در انتخاب شیوه‌ی رفتار با کودکان نیز کمک کند. مقایسه‌ی گونه‌های مختلف حیوانات با انسان به ما می‌آموزد که چگونه انسان‌ها و سایر موجودات مهارت‌هایشان را با سعی و کوشش گسترش می‌دهند.

همان‌طورکه گلف استعداد ما را در هدف‌گیری به‌چالش می‌کشد، پرندگان را هم به تقلاکردن وامی‌دارد تا هدف‌گیری موفقی داشته باشند. آن‌ها در گلف حرکات خود را برای تنظیم موقعیت چوب تغییر می‌دادند و اگرچه موفقیت آن‌ها گاهی‌ وقت‌ها هم به شانسشان بستگی داشت، اکثر مواقع صرفاً با تلاش بسیار ممکن می‌شد. تعدادی از پرندگان توانایی درک معمای جعبه را نداشتند و نتوانستند جایزه‌ای دریافت کنند. پیگیری‌ها نشان داد کاکاتوها احتمالاً با مشاهده‌کردن می‌توانند استفاده از وسایل را بیاموزند. وقتی کاکاتوی خلاقی موفق به انجام بازی و دریافت جایزه می‌شد، بقیه نیز تلاش خود را برای یادگیری بیشتر می‌کردند و مشغول بررسی دوچندان جعبه می‌شدند؛ اما هیچ‌کدام روش دیگران را دقیقاً تکرار نمی‌کردند.

این کار کاکاتوها یافته‌های پیشین را تأیید می‌کند که گوفین‌ها با نگاه‌کردن به یکدیگر مهارت را می‌آموزند؛ اما کاری را عیناً تقلید نمی‌کنند. اگرچه بعضی از طوطی‌کاکلی‌ها ناامید شدند و به‌جای حل معما، با کج‌خلقی و غیظ به جعبه آسیب رساندند. اوسوناماسکارو و گروهش می‌نویسند:

توضیح چنین مسئله‌ای می‌تواند این باشد که ناامیدی آن‌ها ناشی از تماشای موفقیت دیگر کاکاتوها است؛ اما نمی‌توانیم روی هم انباشته‌شدن خستگی مربوط به چند بار تکرار بازی و موفق‌نشدن‌های پشت‌سرهم را نادیده بگیریم.

یکی دیگر از این حقه‌بازهای پردار، فیگارو، حتی راه میان‌بری برای زمان‌هایی که نمی‌توانست توپ را به هدف بزند، پیدا کرد. او جعبه را با چوب بالا برد و سپس آن را انداخت. ضربه‌ی او باعث شد جایزه‌ی خوراکی مطلوبش از جعبه بیرون بیاید. چه طوطی باهوشی!

دانشمندان نتایج یافته‌هایشان را در نشریه‌ی Scientific Reports منتشر کرده‌اند.