هومو بودونسیس؛ نام جدید گونه انسان‌تباری که احتمالا جد مستقیم انسان امروزی است

دانشمندان گونه انسان‌تبار جدیدی را نام‌گذاری کرده‌اند که ممکن است جد مستقیم انسان‌های امروزی باشد. این گونه به‌تازگی پیشنهادشده با نام هومو بودونسیس که بیش از نیم میلیون سال پیش در آفریقا زندگی می‌کرد، می‌تواند به گره‌گشایی از معمای مهاجرت و تعامل اجداد انسان در سرتاسر جهان کمک کند.

هرچند انسان‌های امروزی (هومو ساپینس) تنها بازماندگان نسل انسان محسوب می‌شوند، دیگر گونه‌های انسان‌تبار در گذشته در زمین گشت‌وگذار می‌کردند. به‌عنوان مثال، دانشمندان به‌تازگی دریافتند که جزیره فلورس در اندونزی زمانی سکونتگاه گونه منقرض‌شده انسان فلورسی بود. این گونه به‌دلیل جثه کوچکش با عنوان «هابیت» نیز شناخته می‌شود.

تصمیم‌گیری درباره اینکه مجموعه‌ای از فسیل‌های انسانی متعلق به یک گونه یا گونه‌ای دیگر است، اغلب معضلی پرچالش و بحث‌برانگیز محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، برخی پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که تفاوت‌های اسکلتی بین انسان‌های امروزی و نئاندرتال‌ها بدین معنی است که آن‌ها گونه‌های متفاوتی بودند. بااین‌حال، دیگر دانشمندان می‌گویند براساس شواهد ژنتیکی فراوان اخیر، انسان‌ها و نئاندرتال‌ها زمانی با یکدیگر آمیزش می‌کردند و فرزندانی بارور و زنده داشتند و از این‌رو نئاندرتال‌ها نباید به‌عنوان گونه‌ای واحد قلمداد شوند.

به‌گزارش لایوساینس، در مطالعه جدید، پژوهشگران فسیل‌های انسانی متعلق به تقریبا ۷۷۴ تا ۱۲۹ هزار سال پیش را تجزیه‌وتحلیل کردند. این دوره زمانی قبلا با عنوان پلیستوسن میانه شناخته می‌شد و اکنون چیبانین نام دارد. مطالعات پیشین اشاره می‌کنند که انسان‌های امروزی درطول این زمان در آفریقا ظهور کردند؛ درحالی‌که نئاندرتال‌ها در اوراسیا ظاهر شدند. بااین‌حال، بسیاری از جزئیات این فصل مهم از تکامل انسان همچنان ناشناخته است؛ مشکلی که دیرین‌مردم‌شناسان «ابهام در میانه» می‌نامند.

فسیل‌های انسانی عصر چیبانین از آفریقا و اوراسیا اغلب به یکی از دو گونه انسان هایدلبرگی یا انسان رودزیایی نسبت داده می‌شود. بااین‌حال، هر دو گونه معمولا تعاریف متعدد و اغلب متناقضی از خصوصیات اسکلتی و سایر صفات توصیف‌کننده دارند. شواهد اخیر DNA فاش کرده که برخی از فسیل‌های اروپا که به انسان هایدلبرگی نسبت داده شده است، درواقع از نئاندرتال‌های اولیه بودند. به همین جهت، دانشمندان نام انسان هایدلبرگی را در آن موارد اضافی می‌دانند.

به‌طرز مشابه، دانشمندان می‌افزایند تجزیه‌وتحلیل اخیر بسیاری از فسیل‌های آسیای شرقی اکنون نشان می‌دهد که دیگر نباید آن‌ها را انسان هایدلبرگی نامید. به‌عنوان مثال، اغلب خصوصیات چهره و سایر ویژگی‌های مشاهده‌شده در فسیل‌های انسان‌تباران آسیای شرقی عصر چیبانین با آنچه در فسیل‌های اروپایی و آفریقایی همان دوره دیده می‌شود، متفاوت است.

علاوه‌براین، فسیل‌های چیبانینی از آفریقا گاهی‌اوقات هم انسان هایدلبرگی و هم رودزیایی نامیده می‌شوند. دانشمندان همچنین خاطر نشان می‌کنند که انسان رودزیایی برچسبی با تعریف ضعیف است که تا حدی به دلیل ارتباطش با سسیل رودز، استعمارگر جدال‌برانگیز انگلیسی هرگز به‌طور گسترده نزد جامعه علمی پذیرفته نشد.

پژوهشگران به‌منظور کمک به رفع تمام این سردرگمی‌ها اکنون وجود گونه جدید هومو بودونسیس را پیشنهاد می‌کنند. این نام از جمجمه ۶۰۰ هزار ساله یافت‌شده در محوطه باستان‌شناسی بودودار در اتیوپی در سال ۱۹۷۶ گرفته شده است. نام جدید بسیاری از فسیل‌هایی که پیش‌تر با عنوان انسان هایدلبرگی یا انسان رودزیایی شناخته شدند، دربرخواهد گرفت. پژوهشگران اشاره می‌کنند که هومو بودونسیس جد مستقیم انسان خردمند (هومو ساپینس) است. این دو به‌همراه یکدیگر شاخه‌ای از شجره‌نامه انسان را تشکیل می‌دهند که با شاخه منجر به پیدایش نئاندرتال‌ها و دنیسوواهای اسرارآمیز که طبق شواهد فسیلی از سیبری و تبت، تقریبا هم‌دوره پسرعموهای نئاندرتالشان بودند، متفاوت است.

در طبقه‌بندی جدید، هومو بودونسیس اغلب فسیل‌های چیبانینی از آفریقا و مدیترانه شرقی را توصیف خواهد کرد. بسیاری از فسیل‌های انسانی عصر چیبانین از اروپا با عنوان نئاندرتال بازطبقه‌بندی خواهند شد و آنگاه اسامی انسان هایدلبرگی و انسان رودزیایی ازبین خواهد رفت. فسیل‌های چیبانینی از آسیای شرقی ممکن است با پژوهش‌های بیشتر نام خودشان را به‌دست آورند.

روکساندیچ می‌گوید «ما ادعای بازنویسی تکامل انسان را نداریم.» درعوض، پژوهشگران به‌دنبال ساماندهی گوناگونی مشاهده‌شده در انسان‌های باستانی هستند تا بحث درباره اینکه آن‌ها از کجا آمدند و نماینده چه چیز هستند، امکان‌پذیر شود. روکساندیچ افزود «این تفاوت‌ها می‌توانند در درک مهاجرت و تعامل [انسان‌تباران با یکدیگر] به ما کمک کنند.»

در آینده، پژوهشگران می‌خواهند ببینند آیا می‌توانند هیچ انسانی از گونه هومو بودونسیس را از عصر چیبانین در اروپا پیدا کنند یا نه. دانشمندان پنجشنبه هفته گذشته یافته‌هایشان را در نشریه انسان‌شناسی تکاملی تشریح کردند.