تماس با فرازمینیها؛ امواج رادیویی یا اشعه ایکس کدام مفیدتر است؟
دیدگاه عمومی بر این است «انسان هوشمند» باید حضورش در جهان را اعلام کند. هماکنون، دانشمندان این کار را با فرستادن پیامهایی به فضا انجام میدهند. البته، شاید مهمترین بخش مسئله جواب این سؤال است: چه کسی میتواند این پیامها را بشنود؟ در تلاش برای تماس با فرازمینیها، استانداردهایی در ارسال پیام باید رعایت شوند؛ چراکه نتایج این کار میتواند باعث انقلابی در زندگی و حتی فناوری بشر شود.
در دههی ۱۹۷۰، اولین تلاشها با ارسال امواج رادیویی در قالب «پیام آرسیبو» (Arecibo Message) برای خوشهستارهای در فاصلهی ۲۵،۰۰۰ سال نوری انجام شد. در سال ۲۰۱۷، این پیامهای رادیویی به سیارهای فرستاده شد که احتمال حیات در آن میرفت و تنها ۱۲ سال نوری با زمین فاصله داشت. هرچند درنظر برخی دانشمندان این کارها باشکوه بود، افرادی همچون هنگ شانگ (Hang Shuang) و همکارانش در دانشگاه هوانوردی و ستارهشناسی نانجینگ چین این روش را بسیار ناکارآمد میدانند.
امواج رادیویی بهسرعت منتشر میشوند و غبار بینستارهای آنها را جذب یا پراکنده میکند. منابع تولید امواج رادیویی در دنیا بسیار زیاد هستند و بهراحتی میتوانند باعث کاهش کیفیت امواج ارسالی بشر شوند؛ اما هنگ شانگ بههمراه انتقاد، پیشنهادی نیز ارائه میکند و آنهم استفاده از اشعهی ایکس (X ray) بهجای امواج رادیویی است.
اشعهی ایکس ثبات بیشتری از امواج رادیویی دارد؛ همچنانکه قدرت نفوذ و عبور از ذرات گردوغبار نیز از دیگر مزیتهای آن است. اشعهی ایکس نویز کمتری دارد و امکان اشتباهگرفتن آن نیز کمتر است؛ بنابراین، گزینهی بهتری برای ارتباط بینستارهای محسوب میشود. البته، ارزش امواج ایکس بهعنوان ابزار ارتباطی روی زمین نامشخص است و پژوهشهای بسیار کمی برای استفاده از آنها بر انتقال پیام وجود دارد. ازاینرو، هنگ و همکارانش نمونهی اولیهای از فرستندهگیرندهی خاصی با پرتو ایکس برای اهداف مشخص ساختهاند. بهنوعی، این ارتباطات اشعهی ایکس (X-COM) نوع جدیدی از ارتباط است که با انتقال سریع اطلاعات میتواند در مواردی همچون ارتباط با عمق فضا و خاموشی ارتباطات مفید باشد.
یکی از اهداف XCOM پایداری ارتباط و انتقال اطلاعات هنگامی است که فضاپیمایی وارد جوّ زمین میشود. در لحظاتی بحرانی از ورود فضاپیما به جوّ زمین، تمامی ارتباطات قطع میشود. این پدیده از دمای بالا ایجادشده در اطراف سفینه ناشی است که به «خاموشی ورودمجدد» (Reentry Blackouts) یا «خاموشی یونیزاسیون» (Ionization Blackouts) معروف است. ایجاد حالت یونیزاسیون دراثر گرمای فرود فضاپیما، باعث اختلال ارسال امواج رادیویی است و بهقولی ارتباطات قطع یا خاموش میشود. این پدیده را فضاپیماهای مرکوری (Mercury) و جمنای (Gemini) و آپلو (Apollo) نیز تجربه کردهاند.
در زمان حیاتی فرود در جمنای ۲، این خاموشی ارتباط ۹ دقیقه و ۵ ثانیه طول کشید و در فضاپیمای کلمبیا بخشی از فاجعهی تلخ سقوط بود. در این وضعیت، خاموشی ارتباطات اغلب بین ارتفاع بیش از ۵۰ تا ۸۰ کیلومتر اتفاق میافتد و قبل و بعد از آن ارتباط میسر است. این پلاسما سد محکمی برای عبور امواج رادیویی است؛ درحالیکه اشعهی ایکس بهراحتی از آن عبور میکند. آقای هنگ و همکارانش در نمونهی اولیهی این رادیو توانستند پیام رمزگذاریشدهای را درون امواج ایکس از میان خلأ مخابره کنند و در سمت دیگر، آن را با رمزگشایی بازیابی کنند.
پیامی برای موجودات هوشمند فرازمینی ازطریق اشعهی ایکس
البته درعمل، این دستگاه نیز نمیتواند سیگنالها را بهطور مستقیم به زمین ارسال کند. درمقابل، تیم پژوهش قصد دارند پیام را به ماهوارهای مخابره کنند و سپس، بهوسیلهی ابزارهای معمول به زمین ارسال کنند. دلیل انجام این شیوه آن است که اگرچه پرتو ایکس از میان گردوغبار میتواند عبور کند، گازهای موجود در جوّ زمین آنها را جذب میکنند و این شیوهی کار روشی معمول در «اخترشناسی اشعهی ایکس» است. نتایج ارتباطات اشعهی ایکس هنگ را متقاعد کرده که دستگاه XCOM نمونهای مؤثرتر از فرستندههای فضایی است. بهنوعی این فرستنده همانند لامپ سیگنال (Signal Lamp) است که با ارسال پیام موس (با قطع و وصل کردن نور) وقتی ارتباط رادیویی ناممکن و همراهبا پارازیت است، ارتباط امن و پایدار را ممکن میکند.
برای اجتناب از جذب اشعهی ایکس بهوسیلهی جوّ، باید از دستگاه XCOM در فضا استفاده شود. در حالت ایدهآل، میتوان آن را روی سمت دیگر ماه قرار داد تا بدون دخالت زمین بهکار خود ادامه دهد. اخیرا سازمان ملی فضایی چین (CNSA) با فرود کاوشگر چانگ ای-4 (Chang e-4) نشان داد میتواند تجهیزاتی را روی ماه پیاده کند. درعینحال، علاقهمندی لازم در آژانس فضایی چین برای کشف و دسترسی به اطلاعات موجودات هوشمند فضایی نیز دیده میشود. استفاده از دستگاه XCOM میتواند باعث شود چشمبادامیها اولین نمایندگان موفق بشر در ارتباط راه دور با بیگانگان باشند.