برندگان مشترک جایزه‌ نوبل فیزیک ۲۰۱۸: سه مخترع فیزیک لیزری

سه فیزیک‌دان با ابداع روشی برای ویرایش و برش اشیای میکروسکپی از طریق فیزیک لیزری به‌صورت مشترک برنده‌ی جایزه‌ی نوبل فیزیک ۲۰۱۸ شدند. یکی از برندگان جایزه آرتور آشکین از آزمایشگاه بل در هولمدل نیوجرسی است که اختراع او انبرهای لیزری و استفاده از آن‌ها در سیستم‌های بیولوژیکی است.

برنده‌ی دیگر جرارد مورو از دانشگاه پلی‌تکنیک اکول در پالاسیوی فرانسه و دانشگاه میشیگان در آن اربور و برنده‌ی سوم دنا استرکلند از دانشگاه واتر لوی کانادا است که اختراع آن‌ها روشی برای تولید پالس‌های لیزری خیلی کوتاه و شدید بود. بر اساس بیانیه‌ی آکادمی سلطنتی علوم سوئد این اختراع انقلابی است:

حالا چشم‌انداز جدیدی برای اشیای بسیار کوچک و فرآیندهای سریع به وجود آمده است. دستگاه‌های دقیق و پیشرفته نویدبخش حوزه‌های کشف‌نشده‌‌ی پژوهش و مجموعه‌ای از کاربردهای پزشکی و صنعتی هستند.

انبرهای لیزری آشکین می‌توانند سلول‌های زنده مثل ویروس‌ها و باکتری‌ها را بدون آسیب‌ رساندن به آن‌ها ویرایش کنند. کار مورو و استرکلند، ینی کوتاه‌ترین و متراکم‌ترین پالس‌های لیزری ساخته‌شده توسط نوع بشر، امکان برش دقیق و حفاری در مواد زنده را فراهم می‌کنند. روش آن‌ها تقویت پالس چهچهه‌ای (CPA) هم نامیده می‌شود.

 پس از ماری کوری در سال ۱۹۰۳ و ماریا ژئوپرت مایر در ۱۹۶۳،  استرکلند سومین زنی است که موفق به کسب جایزه‌ی نوبل فیزیک می‌شود. او می‌گوید:

ما باید قدردان فیزیک‌دانان زن باشیم، آن‌ها خارق‌العاده هستند. من افتخار می‌کنم که یکی از این زنان هستم.

 روز دوشنبه هم جایزه‌ی نوبل پزشکی سال ۲۰۱۸ به جیمز پی آلسیون و تاسوکو هونجو برای پژوهش‌های آن‌ها در زمینه‌ی سرطان اهدا شد. جایزه‌ی نوبل شیمی روز چهارشنبه اهدا خواهد شد و برنده‌ی صلح نوبل هم روز جمعه اعلام خواهد شد. امسال نوبل ادبیات به تعویق افتاده است.