نگاهی به کابل و کابلکشی در شبکه‌ها

حال که با اصول اولیه شبکه‌های کامپیوتری و نحوه بهینه‌سازی آن‌ها آشنا شدیم، وقت آن است که به مباحث فنی‌تر وارد شویم. به این ترتیب می‌توانیم به طور کامل به شبکه خود مسلط شویم. با ما همراه باشید.

آنچه تاکنون در سری «آشنایی با شبکه‌های کامپیوتری» مطرح شده است:

در ادامه، قسمت پنجم از این سری به شما تقدیم می‌گردد.

توضیح:۱-  بخشی از مفاهیم بیان شده در این مقاله ممکن است برای کاربران حرفه‌ای، ساده و ابتدایی به نظر برسد. اما لطفاً سایر کاربران را مدنظر داشته باشید.۲- برای درک بهتر مباحث مطرح شده، مرور قسمت‌های پیشین مفید خواهد بود.

همه شبکه‌های خانگی با کابل شبکه شروع می‌شوند. حتی اگر بنا باشد استفاده کلاینت از شبکه به صورت وایرلس (بی‌سیم) باشد، درواقع اینترنت یا هر شبکه دیگری بی‌سیم نیستند واین Access Pointها هستند که شبکه‌ها را بی‌سیم می‌کنند. در اغلب موارد شما حداقل به یک کابل شبکه برای اتصال روتر وایرلس (Access Point) و مودم نیاز خواهید داشت هرچند که امروزه اکثر مودم‌های ADSL با Access Point ها یکی شده‌اند و در قالب یک دستگاه عرضه می‌شوند بدین ترتیب سیم بین مودم ADSL و Access Poin از پیش وصل شده است. با این حال بیشتر شبکه‌های خانگی به بیش از یک کابل نیاز دارند، چون معمولاً دستگاه‌های دیگری وجود دارند که قرار است به روتر متصل شوند.

آشنایی با نحوه آماده‌سازی کابل‌ها برای شبکه به چند دلیل مسأله مهمی تلقی می‌شود:

نخست اینکه کابل‌های شبکه‌ای که در بازار وجود دارند، عموماً گران‌قیمت هستند. اطلاع از نحوه کابل‌کشی به شما کمک می‌کند، مدیریت بهتری بر هزینه‌های خود داشته باشید. دوم، پیدا کردن یک کابل شبکه آماده که از اندازه مناسبی نیز برخوردار باشد کاری سخت است. اکثر مواقع کابل شبکه یا خیلی کوتاه است یا خیلی بلند. وقتی خودتان کابل شبکه را آماده کنید، این کابل از اندازه دقیق و مناسب با شبکه اختصاصی شما برخوردار خواهد بود. در صورت وجود هرگونه مشکلی در کابل نیز، خودتان قادر به اصلاح و بهینه‌سازی آن خواهید بود. ناگفته نماند که شرکت‌های تولید کننده مطرح تجهیزات شبکه مثل سیسکو همواره پیشنهاد می‌کنند که برای دست‌یابی به بهترین عملکرد در شبکه بهتر است از کابل‌های کارخانه‌ای و معتبر استفاده کرد.

در کنار کابل‌کشی، با صرف کمی زمان و تمرین، قادر به آماده‌سازی سایر قطعات مانند پچ پنل (Patch Panel) و پورت‌ها نیز خواهید بود. به مرور به این مسأله پی می‌برید که اینگونه مهارت‌ها، ممکن است آن‌چنان آسان نباشند، اما سخت و پرهزینه نیز نیستند. 

با هزینه‌ای نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان می‌توان بهترین ابزارهای مورد نیاز برای کابل‌کشی و راه‌اندازی شبکه را تهیه و از آن‌ها برای مدت‌ طولانی استفاده کرد. بزرگترین امتیاز صرف این هزینه آن است که شما می‌توانید شبکه‌ای کاملاً تخصصی و ایده‌آل برای خود ایجاد نموده و کنترل دقیق و کاملی بر روی آن داشته باشید.

از طرف دیگر یک شبکه کامپیوتری که به خوبی کابل‌کشی شده باشد، بهترین عملکرد ممکن را در شبکه‌ها خواهد داشت؛ چرا که تا این لحظه، شبکه‌های سیمی، خیلی سریع‌تر و پایدارتر از سیگنال‌های وای‌فای هستند. پس قبل از هر چیز با کابل شروع می‌کنیم.

اصولاً یک کابل شبکه از یک کابل و دو کانکتور شبکه متصل شده به دو سر آن تشکیل شده است. به کانکتورهای شبکه RJ45 (تصویر زیر) گفته می‌شود. هدف، متصل نمودن کانکتورها به دو سر کابل شبکه است.

توضیح: منظور از کابل شبکه در این مقاله، یک کابل CAT5e است که یکی از متداولترین نمونه‌های موجود در بازار بوده و می‌تواند میزبان ارتباط‌های گیگابیتی باشد. استاندارد جدیدتر CAT6 ساختاری دقیقاً مشابه دارد، اما نیازمند ابزارهای سازگار با خود است.

ابزارهای مورد نیاز برای انجام کار عبارتند از:

این مهمترین ابزار کار شما محسوب می‌شود. به کمک آن، پوشش محافظ کابل را بریده، سیم‌ها را یک‌دست نموده و به کانکتور RJ45 متصل می‌کنید.

قاعدتاً برای راه‌اندازی یک شبکه سیمی، به کابل هم نیازمندید. می‌توانید طول مورد نظرتان را از فروشگاه‌های مرتبط خریداری نموده یا از کابل‌های مستعمل استفاده کنید. برای استفاده از کابل‌های استفاده شده، قبل از هر چیز، دو سر آن‌ر‌ا ببرید تا به حالت اول بازگردد.

این کانکتورها بسیار ارزان‌قیمت بوده و در بسته‌های معمولاً صدتایی به فروش می‌رسند.

آنچه قرار است اتفاق بیفتد در تصویر زیر نمایش داده شده است. برای انجام این کارها مراحل زیر را دنبال می‌کنیم:

گام نخست: به کمک تیغه‌های انتهای آچار RJ، حدود ۴ سانتیمتر از پوشش خارجی کابل را بریده و جدا کنید ( اگر که تازه کار هستید می‌توانید این اندازه را برای راحتی کار، بیشتر هم کنید). با انجام این کار، هشت رشته‌سیم کوچک را مشاهده خواهید کرد که به صورت چهار زوج سیم به هم تنیده شده در کنار هم قرار گرفته و به کمک رنگ‌های مختلف از یکدیگر مشخص شده‌اند. لازم است که شما این هشت رشته‌سیم را به ترتیب خاصی در کنار یکدیگر قرار دهید. بهتر است پس از جدا کردن پوشش خارجی کابل، هشت رشته را کاملاً از هم جدا کنید تا مرتب‌سازی آنها راحت‌تر باشد.

ترتیب هشت رشته‌سیم از چپ به راست به صورت زیر است:

قهوه‌ای < سفید/قهوه‌ای < سبز < سفید/آبی < آبی < سفید/سبز < نارنجی < سفید/نارنجی

به یادسپاری این ترتیب، سخت ترین بخش کار محسوب می‌شود ولی نگران نباشید بعد از چند بار انجام دادن، حفظ خواهید شد.

توضیح: این ترتیب، مشخص کننده استاندارد سیم‌کشی 568B (با نام کامل TIA/EIA-568-B) است. استانداردی بسیار متداول که برای کابل‌کشی توصیه می‌شود. علاوه بر ترتیب فوق، می‌توان از استاندارد دیگری به نام 568A (قهوه‌ای < سفید/قهوه‌ای < نارنجی < سفید/آبی < آبی < سفید/نارنجی < سبز < سفید/سبز) نیز استفاده کرد. کارآیی شبکه هنگام به کارگیری هر یک از استانداردهای فوق یکسان بوده و شما می‌توانید هر یک از این دو استاندارد را به کار بگیرید. علاوه بر این شما می‌توانید برای اتصال مستقیم دو دستگاه Ethernet-Ready، هر دو استاندارد را در یک کابل استفاده کنید (یعنی هر استاندارد در یک سر کابل). دلیل استفاده از این استاندارها این است که وقتی شبکه‌ای را راه‌اندازی کردید اگر شخص دیگری خواست کار شما را گسترش دهد براحتی قادر باشد این کار را انجام دهد؛ در واقع اگر هیچ یک از این استاندارد‌ها را رعایت نکنید و حتی اگر طبق رنگ بندی دلخواه خود هر دو سر کابل شبکه را سوکت کنید باز هم ارتباط برقرار خواهد شد. تنها نکته‌ای که باید رعایت کنید این است که تمامی کابل‌های شبکه باید طبق یک رنگ بندی سوکت زده شوند.

گام دوم: پس از خارج کردن پوشش خارجی کابل و مرتب نمودن رشته‌سیم‌ها بر اساس استانداردهای یاد شده، از هم اندازه بودن رشته‌سیم‌ها اطمینان حاصل کنید. در حالی که ضامن کانکتور را رو به پایین گرفته‌اید، سیم‌ها را به شیارهای کوچک کانکتور وارد کنید. انجام این مرحله بسیار آسان است. با وجود اینکه ابزارهای مورد استفاده در این مرحله کوچک هستند، اما رشته‌سیم‌ها به راحتی وارد شیارهای نادرست نخواهند شد. بعد از انجام کار قرارگیری رشته‌سیم‌ها در شیارها را بررسی کنید.

گام سوم: کانکتور را که حالا دیگر به سیم متصل است در اِسلات آچار RJ قرار داده و فشار دهید تا قرارگیری رشته‌سیم‌ها در کانکتور مستحکم شود.

همین مراحل را برای سر دیگر سیم نیز تکرار کنید تا کابل شبکه دست‌ساز شما آماده شود.

حال که کابل شبکه را آماده نمودیم، بهتر است فکری برای پنهان کردن آن در خانه نیز بکنم. احتمالاً شما نیز موافقید که رها کردن یک کابل شبکه بلند که از روتر خارج شده و قرار است با عبور از هال و آشپزخانه به مودم برسد، در محل دید و مسیر رفت و آمد کار چندان جالبی نیست. به جای این کار بهتر است دو پریز دیواری آماده کنیم. یکی کنار روتر و دیگر کنار مودم.

این پریزهای دیواری در ایران با نام کی‌استون (Key Stone) شناخته می‌شوند. کابلی که قرار است کی‌استون‌ها را به هم متصل کند، می‌تواند کف زمین یا در سقف یا در میان دیوار پنهان شود. بسته به معماری ساختمان، یکی از روش‌های پنهان نمودن کابل متصل‌کننده کی‌استون را انتخاب کنید. شاید لازم برای انجام این کار از افراد خبره کمک بگیرید.

 داشتن یک ابزار کارآمد برای پانچ کردن کی‌استون‌ها ضروری است.

ابزارهای مورد نیاز برای آماده‌سازی کی‌استون‌ها:

از این ابزار برای بریدن رشته‌سیم‌های اضافه و پانچ کردن سیم‌ها استفاده می‌کنیم.

به تعداد دلخواه

برای اجرای کار، کافی است مراحل زیر را دنبال کنید:

گام اول: حدود ۴ سانتیمتر از پوشش خارجی دو سر کابل را بریده و جدا کنید. برای اطمینان بهتر است پوشش جدا شده بیشتر از حد تقریبی مورد نیاز باشد. در ادامه می‌توانید رشته‌سیم‌های اضافی را ببرید. به این مسأله نیز توجه داشته باشید که طول خارج شده از دیوار محدود است، سعی کنید به گونه‌ای پوشش را جدا کنید که در ادامه کار با مشکل کوتاهی کابل مواجه نشوید. پس از جدا کردن پوشش خارجی کابل، هشت رشته‌سیم را از یکدیگر جدا کنید. نیازی به مرتب‌سازی رشته‌سیم‌ها نیست. پین‌های پورت، با رنگ مشخص شده‌اند.

گام دوم: کابل را در میانه پورت گرفته و بر اساس استاندارد 568B، رشته‌سیم‌ها را در پین‌های مناسب قرار دهید. به این معنی که برای مثال رشته‌سیم نارنجی را در پین نارنجی و رشته‌سیم آبی را در پین آبی قرار دهید.

توضیح: از نظر فنی، شما می‌توانید استاندارد سیم‌کشی 568A را نیز پیاده‌سازی کنید، اما در این مورد خاص، باید در هر دو سر کابل یک استاندارد مشترک پیاده‌سازی شود. با اینکه در تمام این مقاله به بلامانع بودن پیاده‌سازی هر دو استاندارد 568A و 568B در یک شبکه صحبت کرده‌ایم، اما به طور کلی، این کار در شبکه‌ها انجام نمی‌شود، چرا که ممکن است در آینده فردی که برای تعمیر یا بهینه‌سازی شبکه شروع به کار کند، دچار مشکل شده یا به صورت نا آگاهانه باعث بروز اختلال در شبکه شود. استاندارد سیم‌کشی متداول در شبکه‌ها هم‌اکنون استاندارد 568B است.

گام سوم: حال از ابزار پانچ استفاده کرده و با یک فشار سریع، رشته‌سیم‌ها را در پورت محکم کنید. اگر این کار را به درستی انجام دهید، رشته‌سیم‌ها به خوبی در پورت جای گرفته و بخش‌های اضافی رشته‌سیم‌ها بریده می‌شوند.

سیم‌کشی پورت‌های شبکه خیلی آسان‌تر از ساختن یک کانکتور شبکه (سوکت RJ45) است.چرا که در پورت‌ها ترتیب سیم‌ها مشخص شده و نیازی نیست که آنها را به یاد بسپارید.

وقتی گام‌های مطرح شده را انجام دادید، پورت (کی‌استون) را بر روی محافظ متصل کنید. حال تا نهایی شدن کار فاصله چندانی ندارید، تنها کافی است که برای طرف دیگر کابل نیز همین مراحل را طی کنید.

بسیار خوب! تا اینجا با نحوه کابل‌کشی و راه‌اندازی کی‌استون برای اتصال دو کامپیوتر به یکدیگر آشنا شدیم. اما در مواردی که در یک شبکه، نیازمند سیم‌کشی‌های چندگانه برای اتصال دستگاه‌های مختلف به یکدیگر هستیم، چگونه باید عمل کنیم؟ این مسأله با استفاده از پچ‌پنل (Patch Panel) حل می‌شود.

اگر قصد دارید سیم‌کشی شبکه خود را به تمام دیوارهای ساختمان کشیده و در هر اتاق یک پورت داشته باشید، بهتر است از یک پچ‌پنل در مرکز ساختمان (یعنی محل قرارگیری روتر/سوئیچ یا سرور خانگی) استفاده کنید. یک پچ‌پنل، در حقیقت، مجموعه‌ای از پورت‌های شبکه بر روی یک پنل است که هر پورت این پنل، به یک پورت خاص در یک اتاق مشخص متصل است. این مسأله به شما در مدیریت آسان‌تر و سازماندهی بهتر شبکه کمک قابل توجهی خواهد کرد.

سیم‌کشی پچ‌پنل، شباهت زیادی به سیم‌کشی پورت شبکه دارد.

اگر ساده نگاه کنیم، یک پچ‌پنل، متشکل از تعدادی پورت شبکه است که در یک پنل و کنار هم قرار گرفته‌اند. شما می‌توانید پچ‌پنل‌های ۸ تا ۲۴ پورت (و حتی بیشتر) را در بازار بیابید. علاوه بر این می‌توانید برای ساخت یک پچ‌پنل بزرگتر و در اختیار داشتن، تعداد پورت بیشتر، چند پچ‌پنل را با هم ادغام نموده و در کنار یکدیگر به کار بگیرید. به صورت کلی، تعداد پورت‌های پچ‌پنل مورد نیاز شما، برابر با تعداد پورت‌هایی است که در هر اتاق نیاز دارید.

سیم‌کشی پچ‌پنل، دقیقاً مشابه با سیم‌کشی پورت شبکه است. تنها لازم است که سیم‌کشی و آماده‌سازی پورت‌ها را چندین بار انجام دهید. برای اغلب شبکه‌های خانگی، یک پچ‌پنل با هشت پورت شبکه کفایت می‌کند.

به یاد داشته باشید که استفاده از پچ‌پنل برای راحتی کار بوده و ضروری نمی‌باشد. شما همواره می‌توانید کابل شبکه خارج شده از روتر/سوئیچ مرکزی را به صورت مستقیم به کانکتور شبکه و دستگاه متصل کنید.

در قسمت بعد به وای‌فای و اینترنت خواهیم پرداخت.

به خاطر داشته باشید که ندانستن عیب نیست. ما برای یادگرفتن از همدیگر در زومیت جمع شده ایم. پرسش های شما ممکن است پرسش سایر کاربران نیز باشد. پس لطفاً سؤالات خود را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.