معرفی کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی آیند؛ ساخته می‌شوند»

کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ ساخته می‌شوند»، اثر جولی ژو چراهای مدیریتی را بررسی و راهکارهایی برای تبدیل به مدیری مؤثر و کارا ارائه می‌کند. این اثر رتبه‌ی اول را در میان کتاب‌های حوزه‌ی کسب‌وکار وب‌سایت آمازون کسب کرده است. مدیریت گروه کار دشواری است؛ زیرا درنهایت به افراد ختم می‌شود و همه‌ی شما موجوداتی چندبعدی و بسیار پیچیده هستید. همان‌طورکه دستیابی به جایگاهی ویژه، به روش خاصی منحصر نیست، برای مدیریت گروهی از افراد نیز تنها یک راه وجود ندارد؛ بلکه از راه‌های گوناگونی می‌توانید بهره ببرید که کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ ساخته می‌شوند» در‌اختیارتان قرار می‌دهد.

همکاری در تیم‌ها سبب پیشبرد اهداف در سطوح جهانی می‌شود. با کار در تیم می‌توانید کارهایی به‌مراتب بزرگ‌تر و رؤیاپردازانه‌تر از زمانی انجام دهید ‌که تنها کار می‌کنید. با این روش می‌توانید جنگ‌هایتان را با پیروزی خاتمه دهید و نوآوری‌ ایجاد کنید و سازمانتان را به موفقیت برسانید. دلیل تحقق تمام رویدادهای بزرگ داشتن شیوه‌ی همکاری تیمی است.

جولی ژو در کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ ساخته می‌شوند» بیشتر از هر چیز معتقد است مدیرانِ بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند، بلکه ساخته می‌شوند. اینکه چه کسی هستید، اهمیتی ندارد. همین‌که قصد دارید این کتاب را مطالعه کنید، یعنی به‌قدر کافی به مدیر بزرگ‌شدن فکر می‌کنید. جولی ژو ابتدا به‌عنوان کارآموز وارد شرکت فیسبوک شد. او تصور می‌کرد این کار مشکلات زیادی برایش به‌همراه دارد. کمی بعد، از او خواسته شد مدیریت بخشی از کار را بر‌عهده بگیرد. ژو در این کتاب بیان می‌کند که پیش‌گامان جدید در تیم مسئول همه‌ی جوانب رشد آن گروه محسوب می‌شوند.

یکی از مزیت‌های تیم‌سازی در سازمان این است که شما چیزی را به‌ارث نمی‌برید و خودتان تصمیم می‌گیرید گروهتان را چگونه بسازید. «کتاب مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ ساخته می‌شوند» درباره‌ی کسی است که بدون آموزش رسمی یاد گرفته است چگونه مدیر مطمئنی شود. جولی ژو با ترس‌هایش مقابله کرده و به مدیر کارآمدی تبدیل شده است. او در این کتاب قرار است به شما بگوید ترس‌ها و شک‌هایتان طبیعی است و به شما کمک می‌کند همانند خودش بر ترس‌هایتان غلبه کنید و آن‌ها را کنار بگذارید.

مشاهده‌ی گروهی از افراد که هم‌صدا و هماهنگ باهم کار می‌کنند، فوق‌العاده است. وقتی تیم‌سازی درست انجام شود، دیگر فراتر از شما یا هر فرد دیگری است. در‌عوض، شما انرژی ده‌ها یا صدها یا هزاران قلب و ذهن را احساس می‌کنید که با هدایت ارزش‌های مشترک به‌سوی مقصودی یکسان روانه شده‌اند. اگر شما کارتان را به‌درستی انجام دهید، آن‌گاه گروه موفق خواهد شد. چیزی خواهید ساخت که بیش از شما پایدار خواهد بود و با اضافه‌شدن تمام کسانی قوی‌تر نیز می‌شود که می‌خواهند عضوی از آن باشند.

بخش بسیار جذاب کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ بلکه ساخته می‌شوند» نگاه خاص جولی ژو به جلسات و اهمیت آن‌ها است. میزان توجه او به جلسات و پرداخت دقیق و مفصل به این موضوع نشان می‌دهد که برداشت بهینه از آن‌ها چقدر می‌تواند به موفقیت مدیر کمک کند.

او با بیان اینکه در روز بخش زیادی از زمانش را در جلسات و سخنرانی می‌گذراند، مواردی از‌قبیل اتخاذ تصمیم مبتنی‌بر خِرَد جمعی، به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات مختلف میان حاضران، ارائه‌ی نقد و بازخورد، شکل‌گیری ایده‌های تازه و تقویت روابط درون‌گروهی را به‌عنوان ضعف‌ها و قوت‌های برگزاری جلسات معرفی می‌کند. ژو ادامه‌ی کتاب را به موضوعاتی همچون استخدام، رهبری گروه در حال پیشرفت، فرهنگ سازی و... اختصاص می‌دهد.

کتاب حاضر راهنمای نوین مدیریت است که مثال­‌های روزمره و بینش­‌های متحول‌‌کننده‌ای را شامل می‌شود؛ ازجمله چطور مدیر عالی را از مدیر معمولی تشخیص دهید؛ چه زمان مصاحبه‌ی نامناسب را نادیده بگیرید و در‌هر‌صورت فردی را استخدام نکنید؛ چگونه برای کارمندانتان چیزی غیر از رئیس باشید و فضای پراعتمادی بین خود و آن‌ها ایجاد کنید؛ و وقتی ایمانتان را از دست می‌‌دهید و پاسخ پرسش‌هایتان را نمی­‌دانید، به‌دنبال چه چیزی بگردید.

ژو معتقد است وقتی به‌عنوان مدیر در بخشی از سیستم قرار می‌گیرید، ممکن است در ابتدا برایتان بسیار هیجان‌انگیز و چالشی باشد؛ اما اتفاق خوشایندی که برایتان می‌افتد، این است که فردی به شما اعتماد کرده و به توانایی‌هایتان ایمان دارد. هدف او از انتشار این کتاب توانمندکردن تمامی مدیران جهان است و می‌خواهد به آن‌ها بگوید همه‌ی آن‌ها تجربه‌ای مشترک را پشت‌سر می‌گذارند. ازاین‌رو، این کتاب را با عنوان «ساخت یک مدیر» (The making of a manager) منتشر کرد و در اصلی‌ترین جمله‌اش می‌گوید: «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌آیند؛ ساخته می‌شوند.»

از افتخارات کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌‌آیند؛ ساخته می‌‌شوند» انتخاب به‌عنوان کتاب پرفروش مجله‌ی وال‌استریت و کتاب رتبه‌یک وب‌سایت آمازون در سال اخیر میلادی در زمینه‌ی کسب‌وکار می‌توان اشاره کرد. این کتاب برای افرادی مناسب است که مدیریت گروه در هر شبکه‌ی اجتماعی مجازی یا واقعی را شروع کرده‌اند. نویسنده با ذکاوت تمامی گستره‌های مرتبط با تبدیل فرد به مدیر را در کتاب پوشش می‌دهد؛ از اولین جلسه‌ با گروهتان تا دستیابی به اهداف بزرگ به‌همراه یکدیگر. بسیاری از افرادی که در استارتاپ‌ها از آن‌ها خواسته می‌شود مدیریت را بر‌عهده بگیرند، به‌ندرت به موفقیت نائل می‌شوند.

ژو در فصل پنجم کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌‌آیند؛ ساخته می‌‌شوند» به بحث مدیریت خود اشاره می‌کند و به‌تفصیل راهکارهای مختلفی برای رسیدن به شناخت بیشتر از خود ارائه می‌دهد. پس از گذشت سال­‌ها، این کارها را آموخته‌ام که کمک می‌کند بهترین خودم باشم:

• شب­‌ها حداقل هشت ساعت خوابیده­‌ام.
• در ساعات اولیه‌­ی روز، کارهای مفیدی انجام داده‌­ام که به من برای حفظ استمرار این تحرک انگیزه می‌دهند.
• قبل از شروع به کار می­‌دانم که بازده‌ و نتیجه‌ی مدنظرم چگونه است.
• به افرادی که با آن‌ها کار می­‌کنم، حس اعتماد و دوستی دارم.
• می­‌توانم به‌تنهایی اطلاعات را با نوشتن آن‌ها قبل از گفت‌وگوها و تصمیمات بزرگ پردازش کنم. همواره این احساس را دارم که در حال یادگیری و رشد هستم.

با آگاهی از این حقایق توانستم چند عادت معدود را تغییر دهم تا کار در محیط ایدئال را برای خودم آسان‌­تر کنم. اکنون به چند مثال در این زمینه اشاره می‌کنم:

• چند زنگ هشدار «مقدمات رفتن به تخت­خواب» در ساعت ۲۲:۰۰ و ۲۲:۱۵ و ۲۲:۳۰ برای خودم تنظیم می‌­کنم؛ به‌طوری‌که راس ساعت ۲۳:۰۰ به خواب بروم.
• هر صبح بین ده تا پانزده دقیقه پس از بیداری ورزش می­‌کنم. این مدت زمان کافی نیست؛ اما به من احساس به‌اتمام‌رساندن کار را می‌دهد و شادابی‌­ام را در ادامه‌­ی روز حفظ می‌­کند.
• تلاش می­‌کنم با همکارانم دوست شوم و از زندگی خارج از کارشان باخبر باشم.
• در تقویم کاری­ خود، «زمان تفکر» در نظر می­‌گیرم تا بتوانم افکارم را درباره‌ی مشکلات بزرگ نظم و ترتیب دهم و یادداشت کنم.

شما به‌عنوان مدیر، براساس نتایج گروهتان قضاوت می‌شوید؛ بنابراین، کارتان این است که تمام تلاشتان را به‌خرج دهید تا به موفقیت گروهتان کمک کنید. اگر گروهتان در مهارت‌های مهم مشکل دارد؛ پس باید وقتتان را صرف آموزش یا استخدام کنید. اگر فردی برای دیگران مشکل ایجاد می‌کند، باید جلو او را بگیرید. اگر افراد نمی‌دانند چه کاری باید انجام دهند؛ پس باید برنامه تهیه کنید. بسیاری از این کارها جذاب نیستند؛ ولی ازآنجاکه مهم‌اند، باید انجام شوند. اگر فرد دیگری برای انجام آن‌ها نباشد، مسئولیت انجامشان با شما خواهد بود. به‌همین‌دلیل، «سازگاری» ویژگی اصلی مدیران عالی است.

وقتی گروهتان تغییر می‌کند، اهداف تغییر می‌کنند، افراد کم یا زیاد می‌شوند، فرایندها دگرگون می‌شوند و کارهای روزانه‌تان تغییر خواهد کرد. اگر به هدفتان متعهد باشید، احتمالا از تغییرات در کارتان لذت می‌برید یا حداقل خیلی بابت این تغییرات ناراحت نمی‌شوید. در‌عوض، اگر فعالیت‌های خاصی مانند دیدن بیماران، آموزش به دانش‌آموزان، کدنویسی یا طراحی محصول را خیلی دوست دارید و نمی‌خواهید آن‌ها را کنار بگذارید، ممکن است اهداف و علایق فردی‌تان مغایر با نیازهای اساسی تیم باشد.

وقتی در ۲۵ سالگی مدیر تازه‌­کاری بودم، با مسئولیت­‌های زیادی از استخدام گرفته تا اخراج، از ملاقات گرفته تا پیغام‌دادن، از برنامه­‌ریزی گرفته تا اجرا شروع به کار کردم و با هزاران سؤال مواجه شدم. چگونه می­‌توانستم ارزش بیشتری از کار گروهی به‌دست آورم؟ چگونه می‌توانستم از کارمندان مستقیم خود بهتر حمایت کنم؟ راز مدیریت همراه‌با اعتماد‌‌به­‌نفس در شرایط جدید و غیرمنتظره چه بود؟ پس از مدیریت گروه‌های زیادی متشکل از ده­‌ها تا صدها نفر، مهم‌ترین درس را یاد گرفته‌ام: مدیران بزرگ ساخته می­‌شوند؛ بلکه به‌دنیا نمی‌آیند. در این کتاب، تجربه و درسی که گرفته‌ام، با شما به اشتراک می‌گذارم.

این پرسش از هر پرسش دیگری مهم‌تر است و با قاطعیت پاسخ بله‌دادن به این پرسش می‌تواند جبران‌کننده‌‌ی سایر موارد باشد؛ به‌همین‌دلیل، مدیرانی با ضعف‌ها و قوت‌های بسیار متفاوتی می‌بینید که شرکت‌ها را به‌خوبی مدیریت می‌کنند. مهم‌ترین اشتراک آن‌ها این است که اولویت شماره‌‌‌یک همه‌ی آن‌ها موفق‌کردن گروهشان است و آن‌ها بسیار مشتاق تطبیق‌دادن خودشان برای تبدیل به رهبر مورد‌نیاز سازمانشان هستند.

من مجذوب فیسبوک شدم؛ زیرا با هر آنچه قبلا می‌شناختم، متفاوت بود. فیسبوک نسخه‌ی پویای دانشکده‌ای بود که به‌دنیای آنلاین رسوخ کرده بود و به ما کمک می‌کرد همدیگر را با روش‌های جدیدی بشناسیم. شنیده بودم یکی از دانشجویان اخراج‌شده از دانشگاه هاروارد فیسبوک را ساخته است؛ ولی تا زمانی‌که درسی درباره‌ی کارآفرینی «سیلیکون‌ولی» برنداشتم، چیزی از استارتاپ‌ها نمی‌دانستم.

هر مدیری ممکن است توانایی‌های جالب و متفاوتی داشته باشد که باعث می‌شود مطمئن شویم وی فرد مناسبی است. بعدها درباره‌ی این توانمندی‌ها صحبت خواهیم کرد؛ ولی آزمون بررسی عالی‌بودن مدیر لازم نیست خیلی پیچیده باشد. اگر کار مدیر این است که از همکاری‌های گروهی نتیجه بهتری بگیرد، پس گروه مدیر موفق، پیوسته به نتایج خوبی می‌رسد.

ژو در کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی آیند، ساخته می‌شوند» در ده مورد بررسی می‌کند که چه کاری باید انجام شود و وقتی شما زیر ذره‌بین قرار می‌گیرید، وظایف اصلی مدیر موفق برای عالی‌شدن را بررسی می‌کند. او سؤال‌ها و تمرین‌هایی نیز به مدیران ارائه می‌دهد تا مهارت‌های مدیریتی‌شان را افزایش دهند.

• نتیجه‌ی کارکردن گروهی از افراد با یکدیگر را بررسی کنید.
• با رشد گروه، برای وظایف قبلی‌تان جایگزین تعیین کنید.
• فرهنگ مثبت و سالمی در گروه خود ایجاد کنید.
• سعی نکنید همیشه در گروه مجری باشید.
• در چند ماه اول مدیریت، شنونده باشید، سؤال کنید و قدرت یادگیری‌تان را افزایش دهید.
• رابطه‌ای سالم و شاد به‌همراه اعتماد‌سازی در گروهتان ایجاد کنید.
• برای شرکت در جلسات مختلف و در مواجهه با افراد تیم خود، همیشه آماده باشید.
• قدرتمندترین ابزار شما جدی‌گرفتن بازخورد کارمندان در تمامی مراحل کار است.
• سخت کارکردن و کنجکاوبودن و زمان را در تعیین هدفتان جدی بگیرید.
• کمبود مهارت‌ها در تیم را جدی بگیرید و برای رفع آن‌ها افراد خبره را استخدام کنید.

جولی ژو مدیر پیشین واحد طراحی فیسبوک و فارغ‌التحصیل رشته‌ی علوم رایانه از دانشگاه استنفورد آمریکا است. سال ۱۹۸۴، وی در شهر شانگهای چین متولد شد و از پنج‌سالگی همراه‌با خانواده‌‌اش به آمریکا مهاجرت کرد. ژو می ۲۰۰۶ و در میانه‌های تحصیلش به‌عنوان کارآموز وارد مجموعه‌ی فیسبوک شد و تنها سه ماه بعد با سمَت مهندس در همان‌جا استخدام شد؛ اتفاقی که مسیر زندگی حرفه‌ای و حتی شخصی‌اش را کاملا دگرگون ساخت.

ژو رسیدن خود به جایگاه مدیریتی در فیسبوک را چنین بیان می‌کند: «مسیری که مرا به‌سوی جایگاه مدیریت تیم طراحی فیسبوک هدایت کرد، بسیار دور‌از‌ذهن و عجیب بود. در خیابان‌های شلوغ شانگهای و سپس مناطق حاشیه‌ای هیوستون بزرگ شدم. مهاجری بی‌اطلاع از اهمیت جنگ ستارگان و مایکل جکسون و ای‌تی بودم. وقتی در دوران رشد و بلوغ قرار داشتم، چند بار اصطلاح «سیلیکون‌ولی» را شنیده بودم؛ اما معنای آن را تحت‌اللفظی تعبیر کردم.» او با غلبه بر ترس‌ها و نگرانی‌ها و ضمن استفاده‌ی بهینه از تجربیات مدیران و همکارانش گام‌به‌گام مسیر پرتلاطم ترقی را طی کرده و به مدیری موفق تبدیل شده است.

کتاب «مدیران بزرگ به‌دنیا نمی‌‌آیند؛ ساخته می‌‌شوند» سال ۲۰۱۹ با عنوان کامل انگلیسی «The Making of a Manager: What to Do When Everyone Looks to You» منتشر شد. در ایران، انتشارات نوین این کتاب را با ترجمه‌ی حمید زعیمی روانه‌ی بازار نشر کرده است.