سلامت روانی کارمندان را در دوران بحران فراموش نکنید

دوران بحرانی سال ۲۰۲۰ که با شیوع ویروس کرونا شروع شد و درادامه با بحران‌های اقتصادی متعدد برای کسب‌وکارها ادامه یافت، مشکلات بی‌شماری برای مدیران در تمامی سطوح ایجاد کرده است. درحال‌‌حاضر، بسیاری از مدیران روی حل‌کردن مسائل کنونی متمرکز هستند و حفظ درآمد یا رشد را در دوران همه‌گیری کووید ۱۹ در دستورکار قرار داده‌اند. دراین‌میان، بحرانی جدی‌تر از لحاظ سلامت روانی ظهور پیدا کرده است که به‌خاطر مشکلات متعدد قرنطینه و تعطیلی و تغییر روند کاری از شرکت به خانه به‌مرور روی رفتارها و عادت‌های نیروی انسانی تأثیر می‌گذارد.

دانشکده‌ی کسب‌وکار هاروارد (HBR) که بیش از همه با مقاله‌ها و مطالب متمرکز بر نظرسنجی و تحقیقات گسترده‌ی میدانی شناخته می‌شود، وضعیت سلامت روان افراد در دوران شیوع کرونا را بررسی کرده است. نتایج اولیه‌ی تحقیقات آن‌ها نشان می‌دهد از زمان شیوع همه‌گیری، ۷۵ درصد از مردم احساس انزوای اجتماعی بیشتر دارند و ۶۷ درصد سطوح بیشتری از استرس را گزارش می‌کنند و ۵۷ درصد هم اضطراب بیشتری درمقایسه‌با دوران پیش از شیوع بحران تجربه کرده‌اند. از میان افراد حاضر در نظرسنجی، ۵۳ درصد خستگی روحی بیشتری از گذشته احساس کرده‌اند. نتایج مذکور حاصل نظرسنجی‌ای بود که از Qualtric و SAP به‌ دست HBR رسید. این نظرسنجی درمیان ۲،۷۰۰ کارمند در ۱۰ صنعت گوناگون در سرتاسر جهان انجام شد و دوره‌ی زمانی مارس و آوریل ۲۰۲۰ را شامل می‌شد.

انسان‌‌ها در مدیریت تغییرات ایجاد‌شده در زندگی بسیار توانمند هستند؛ اما درمقابل نبود اطمینان و قطعیت شکننده می‌شوند. وضعیت کنونی جهان پیرامون ما، نبود قطعیت را در سطوح شخصی و حرفه‌ای و اقتصادی برای تمام مردم به‌دنبال دارد. آمارها و یافته‌هایی که درباره‌ی سلامت روان منتشر می‌شوند، پیش‌بینی‌شدنی، اما با هشدارهایی جدی نیز همراه هستند. به‌هرحال، وضعیت کنونی نشان می‌دهد شاید تا آینده‌ی بلندمدت، فشار روانی روی نیروی انسانی زیاد باشد و با مشکلات سلامت روانی متعددی روبه‌رو باشیم. دراین‌میان، مدیران عامل نقشی مهم در بهبود وضعیت سلامت کارمندان ایفا می‌کنند و می‌توانند با رعایت نکاتی، به بهبود وضعیت افراد کمک کنند. درادامه برخی از این موارد را بررسی می‌کنیم.

درحدود ۴۰ درصد از کارمندان حاضر در نظرسنجی اعلام کردند شرکتشان از زمان شیوع همه‌گیری جویای احوال وضعیت زندگی و کار آن‌ها نشده است. چنین آماری واقعا شوکه‌کننده به‌نظر می‌رسد. افرادی که در این گروه قرار دارند، ۳۸ درصد بیشتر از دیگران کاهش وضعیت سلامت روانی را گزارش می‌دهند. مدیر چگونه می‌تواند بدون پرسیدن وضعیت و حال کارمندان در دوران بحران به او کمک کند؟ قطعا پاسخ روشنی برای این سؤال نیست و باید مرحله‌ی اول کمک به کارمندان را با همان احوال‌پرسی و گفت‌وگو درباره‌ی وضعیت زندگی شروع کنید.

بهتر است مدیر مستقیما گفت‌وگو درباره‌ی وضعیت سلامت کارمندان را شروع کند و این وظیفه را به واحد نیروی انسانی برون‌سپاری نکند. اکثر افراد حاضر در نظرسنجی، مسئولان واحد نیروی انسانی را در کمترین اولویت برای گفت‌وکو درباره‌ی وضعیت سلامت روحی قرار دادند. درمقابل، کارمندان به صحبت با همکاران و مدیران بیش از سایر گروه‌ها تمایل نشان دادند.

مدیران درمقابل کارمندانی که تمایل به گفت‌وگو را از خود نشان داده‌اند، در شنیدن صحبت‌ها باید رویکرد حمایتی را در پیش بگیرند. نیازی نیست برای حل تمامی مسائل افراد یک‌باره اقدام کنید. به‌جای این ‌کار، گوش‌دادن با رویکرد حمایتی را تمرین کنید. به مخاطب خود نشان دهید مشکلات او را درک کرده‌اید و این شنیده‌شدن درگیری‌ها را به او بفهمانید. از گفت‌وگوی متقابل و صحبت درباره‌ی خودتان نیز نهراسید. همین صحبت‌های متقابل باعث ایجاد اعتماد می‌شود. نشان دهید خودتان چگونه بحران را مدیریت می‌کنید و حتی آسیب‌پذیربودن خودتان را پنهان نکنید.

آمارها نشان می‌دهد ۴۰ درصد از مدیران ارشد در سازمان‌های گوناگون، کاهش وضعیت سلامت روحی را از زمان شیوع همه‌گیری تجربه کرده‌اند. درواقع، تفاوتی نمی‌کند کارمند عادی یا مدیر میانی یا مدیرعامل باشید. همه‌ی افراد دچار مشکلات روحی هستند. هرچه افراد زودتر متوجه تنهانبودن در دوران بحران شوند، بهتر به یکدیگر کمک خواهند کرد. فراموش نکنید در گفت‌وگو با کارمندان، قطعا با داستان‌های متفاوت و سطوح متفاوت از بحران روحی روبه‌رو خواهید شد. خود را برای گفت‌وگوی حمایتی با انواع شرایط آماده کنید.

صحبت درباره‌ی سلامت روان گفت‌وگویی یک‌مرحله‌ای و ثابت نیست. با رویکردی استوار و ثابت، می‌توان به مدیریت قطعیت‌نداشتن افراد کمک کرد. ۹۰ درصد از افراد حاضر در نظرسنجی می‌‌گویند در دوران همه‌گیری، ترجیح می‌دهند حداقل هفته‌ای یک‌بار با محل کار خود ارتباط برقرار کنند و حتی ۲۹ درصد از آن‌ها ارتباط روزانه را ترجیح می‌دهند. اکثر افراد گفت‌وگوی مستقیم تلفنی با مدیر مستقیم را به‌عنوان بهترین روش گفت‌وگو درباره‌ی سلامت روحی عنوان می‌کنند. کارمندان زیرنظر مدیرانی که در گفت‌وگوکردن قدرتمند نیستند، به‌احتمال بیشتری در معرض مشکلات روحی و روانی هستند. درنهایت، گفت‌گوهای ادامه‌دار و منظم با کارمندان نقش مهمی در رفع مشکلات روحی آن‌ها ایفا خواهد کرد.

مدیران عامل علاوه‌بر مدیریت و نظارت بر وضعیت سلامت روحی کارمندان، باید وضعیت سلامت مدیران میانی را هم در نظر داشته باشند. حفظ رویکرد منظم در بررسی و نظارت بر سلامت روانی در کل بخش‌های شرکت، کمک شایانی به مدیریت بحران خواهد کرد. پیاده‌سازی نظرسنجی‌های منظم دوره‌ای از همه‌ی کارمندان و مدیران رویکردی کاربردی در این مسیر محسوب می‌شود. به‌هرحال، وضعیت کنونی زمان مناسبی برای واکنشی‌بودن مدیران نیست و آن‌ها باید جلوتر از روندها حرکت کنند.

آمارها نشان می‌دهد تقریبا یک‌سوم از کارمندان ارتباط صمیمی و غیررسمی با سازمان خود ندارند. افرادی که چنین ارتباط‌هایی تجربه نمی‌کنند، ۱۹ درصد بیش از سایرین درمعرض تهدید سلامت روحی هستند. اوضاع‌واحوال کنونی و کارکردن در خانه، افراد را بیش‌ازپیش از هم دور کرده است و گفت‌وگوهای مرسوم روزانه در محیط کار از بین رفته‌اند. اگرچه نمی‌توان در وضعیت قرنطینه‌ی خانگی آن جلسه‌های غیررسمی و گفت‌وگوها را تکرار کرد، می‌توان با استفاده از ابزارهای موجود، ارتباط غیررسمی و شخصی را حفظ کرد. جلسه‌‌های دوره‌ای غیررسمی در آخر هفته‌ها و گفت‌وگوهای دوستانه، در حفظ ارتباط افراد با سازمان بسیار کارساز هستند.

درنهایت، همه‌ می‌دانیم وضعیت کنونی علاوه‌بر بحران‌های اقتصادی، با بحران‌های روحی و روانی نیز همراه شده است. در وضعیت کنونی، علاوه‌بر پشتیبانی و کمکی که افراد می‌توانند از دوستان و اعضای خانواده‌ی خود دریافت کنند، بیش از همیشه نیازمند حمایت مدیران و همکاران هستند. به‌هرحال، همکاری وارد سبک و حالت جدیدی شده است و به‌مرور نیاز به تغییر رفتار و رویکردهای مدیران و کارمندان نیز حس می‌شود.