کشف جهش ژنتیکی جدیدی که موجب کاهش ترس و اضطراب می‌شود

پژوهشگران دانشگاه فنلاند شرقی و دانشگاه اولو جهش ژنی جدیدی کشف کرده‌اند که موجب کاهش ترس و اضطراب و افزایش تعامل اجتماعی می‌شود. پژوهشگران در این مطالعه برای حذف ژن P4h-tm از ژنوم موش، از فناوری دست‌کاری ژن استفاده کردند و تغییر غیرمنتظره‌ای در رفتار موش‌ها مشاهده کردند. موش‌هایی که در آن‌ها ژن P4h-tm سرکوب شده بود، شجاعت درخورتوجهی نشان دادند و درمقایسه‌با موش‌های دارای ژن عملکردی P4h-tm دچار حالت درماندگی آموخته‌شده نشدند.

پژوهشگران موش‌ها را با استفاده از آزمون رفتاری جامعی ارزیابی کردند که نوع جدیدی از آزمون واکنش هراس بود. موش‌ها در جعبه‌ای هوابندی‌شده قرار داده شدند که ابتدا با هوای معمولی و سپس، با ۱۰ درصد کربن‌دی‌اکسید پر شد. غلظت زیاد کربن‌دی‌اکسید موجب القای واکنش فلجی (حالت خشک شدگی) می‌شود که گمان می‌رود شبیه احساس خفگی است که بیماران دچار حملات هراس آن را تجربه می‌کنند. میزان فلجی موش‌های دارای نقص ژن P4h-tm درمقایسه‌با موش‌های گروه کنترل در پاسخ به مواجهه با کربن‌دی‌اکسید به‌طور چشمگیری کمتر بود. در آزمون‌های سنجش تعامل اجتماعی، موش‌های دارای نقص P4h-tm درمقایسه‌با گروه کنترل تماس بیشتری با دیگر موش‌ها برقرار کردند.

در این مطالعه، ارتباطی نیز بین آناتومی مغز و فنوتیپ رفتاری مشاهده شد: بیان ژن P4h-tm به‌ویژه در آمیگدال بسیار بود که نقش مهمی در کنترل واکنش‌های عاطفی ازجمله ترس و اضطراب ایفا می‌کند. ژن P4h-tm، ژن کدکننده‌ی پروتئین P4H-TM است. این پروتئین به خانواده‌ی پرولیل۴-هیدروکسیلاز تعلق دارد که نقشی محوری در سازگاری سلول به کمبود ناگهانی اکسیژن دارند.

البته پروتئین P4H-TM از دیگر پرولیل۴-هیدروکسیلازها هم ازلحاظ ساختار و هم ازلحاظ جایگاه غیرمعمول آن (شبکه آندوپلاسمی) تفاوت دارد. با وجود سال‌ها پژوهش فشرده، نقش فیزیولوژیکی پروتئین P4H-TM همچنان نامعلوم مانده؛ اما به‌نظر می‌رسد این پروتئین علاوه‌بر سازگاری به سطوح متغیر اکسیژن، اثرهای دیگری نیز روی زیست‌شناسی سلولی بگذارد. پژوهشگران همچنین غیرفعال‌سازی سه پرولیل۴-هیدروکسیلاز شناخته‌شده‌ی دیگر را در خط جداگانه‌ی موش‌ها بررسی کردند. این موش‌ها در آزمایش‌های مذکور رفتار غیرطبیعی نشان ندادند. هیکی تانیلا از دانشگاه فنلاند شرقی می‌گوید:

یافته‌های ما واقعا جالب هستند؛ اما براساس نتایج مطالعه‌ای بین‌المللی که اخیرا با هدایت دانشگاه فنلاند شرقی انجام شد، می‌دانیم کمبود ژن P4H-TM به بروز نقایص توسعه‌ای شدیدی در انسان‌ها منجر می‌شود. اگرچه با تکیه بر دانش فعلی، نمی‌توانیم مشخص کنیم آیا این اثرهای نامطلوب از توسعه‌ی جنینی نشئت می‌گیرند یا اینکه اگر عملکرد پروتئین P4H-TM در بزرگ‌سالی مهار شود، نیز چنین اثرهایی به‌وجود خواهد آمد.

دکتر هنری لینونن، نویسنده‌ی نخست مطالعه، چنین نتیجه می‌گیرد:

می‌توانیم با غیرفعال‌سازی این ژن در سنین مختلف، پاسخ این پرسش را پیدا کنیم. حتی در آزمایشی ایده‌آل، می‌توان ژن P4h-tm را تنها در آمیگدال موش‌های بالغ خاموش کرد.

اگرچه تأثیر درخورتوجه نقص در ژن P4h-tm بر واکنش‌های عاطفی در موش هنوز فاصله‌ی زیادی تا کاربردهای درمانی دارد، این مطالعه می‌تواند به کشف مکانیسم‌های عصبی‌شیمیایی تنظیم‌کننده‌ی عواطف و توسعه‌ی داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی جدید کمک کند. اختلالات اضطراب و افسردگی مشکل بزرگ جهانی هستند. بنابر گزارش سازمان جهانی بهداشت، تقریبا ۳۰۰ میلیون فرد در سرتاسر جهان به اختلالات اضطراب و بیش از ۳۰۰ میلیون نفر هم به افسردگی مبتلا هستند.