دستیابی به درمان قطعی میگرن در آینده نزدیک ممکن نیست

دو هفته پیش سازمان غذا و دارو (FDA) آنتی‌بادی مونوکلونالی به نام ارنوماب را که به‌منظور پیش‌گیری از میگرن در بیماران بزرگسال طراحی شده است، تأیید کرد. این دارو با نام تجاری آیموویگ و توسط دو شرکت Amgen و Novartis بازاریابی می‌شود. آیموویگ نخستین نمونه از پپتیدهای آنتاگونیست مرتبط با ژن کلسیتونین (CGRP) است. این دارو، نخستین نمونه از داروهای آنتاگونیستی مرتبط با ژن کلسیتونین با هدف پیش‌گیری از میگرن است که مورد تأیید سازمان غذا و دارو قرار گرفته و نحوه‌ی مصرف آن به‌گونه‌ای است که بیمار یک بار در ماه دارو را به خود تزریق می‌کند. دیگر درمان‌های پیش‌گیرانه برای میگیرن در ادامه‌ی سال جاری وارد بازار خواهند شد.

بسیاری از متخصصان بر این باور هستند که تأیید آیموویگ به‌ معنی آغاز عصر تازه‌ای از درمان بیماران رنج‌کشیده از درد مزمن میگرن است.

میگرن یک اختلال شایع و مزمن عصبی عروقی است که با سردردهای شدید و ناتوان‌کننده (که می‌توانند ساعت‌ها تا روزها باقی بمانند و به‌صورت روزمره رخ دهند) مشخص می‌شود. میگرن اغلب با تهوع، استفراغ و دیگر نشانه‌های عصبی نظیر حساسیت به نور و صدا و مشاهده‌ی هاله بصری همراه می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۵ تا ۱۰ درصد از آمریکایی‌ها از میگرن رنج می‌برند. زنان به‌طور ویژه دارای ریسک ابتلا به بیماری هستند. میگرن از نقطه نظر ناتوان‌سازی بیماران، جز ۱۰ بیماری نخست این لیست است. افزون بر این، مدیریت این بیماری با هزینه مادی فراوان همراه است؛ هزینه‌ای که به‌دلیل از کارافتادگی بیمار و مصرف منابع سیستم درمان از جمله ویزیت پزشکان ایجاد می‌شود.

به‌نظر می‌رسد آیموویگ بتواند با پیش‌گیری از میگرن، نیاز درمانی برآورده‌نشده را برطرف سازد. مطالعاتی که منجر به تأیید این دارو شده‌اند نشان داده‌اند که ۳۰ درصد از بیمارانی که این دارو را مصرف کرده‌اند با کاهش ۵۰ درصدی میگرن‌ مواجه شده‌اند؛ درحالی‌که تنها ۱۳ درصد از بیمارانی که از دارونما (placebo) استفاده می‌کردند، به نتیجه مشابه دست پیدا کردند. این نتایج نشان‌دهنده‌ی کاهش ریسک مطلق به میزان ۱۷ درصد می‌باشد. به‌عبارت دیگر، از هر ۶ بیماری که این دارو را دریافت کنند یک نفر از مصرف آن سود خواهد برد. این نتیجه پیشرفت قابل توجهی به حساب نمی‌آید و در حقیقت بدتر از استاندارد فعلی داروهای خانواده تریپتان است چرا که از هر ۲/۶ تا ۵/۱ بیمار تحت درمان با دوز بالای خانواده تریپتان‌ها، یک نفر درمان می‌شود.

با اتخاذ شیوه‌ی مرسوم آزمون و خطا در تجویز دارو، برای آن‌که فردی از این دارو سود ببرد، پزشک باید دارو را برای شش نفر تجویز کند و معلوم نیست کدام یک از آن شش نفر خوش‌شانس باشند و از اثرات مفید دارو سود ببرند!

بنابر اعلام Amgen و Novartis در جلسه خبری، قیمت آیموویگ با دستگاه تزریق‌کننده خودکار با دوز ۷۰ یا ۱۴۰ میلی‌گرم برای یک بار استفاده در ماه برابر ۵۷۵ دلار و به‌صورت سالیانه معادل ۶۹۰۰ دلار است. مانند هر داروی جدیدی، در ارتباط با آیموویگ پرسش اساسی این است که آیا آیموویگ ارزش این مبلغ را دارد؟ برای آن یک نفر بیماری که از میان ۶ بیمار از اثرات درمانی دارو بهره‌مند می‌شود، می‌توان این هزینه را توجیه کرد؛ اما برای ۵ نفری که از این دارو سود نبرده‌اند خیر. به علاوه این ۵ نفر مجبور خواهند بود به درمان با تریپتان‌ها یا دیگر درمان‌های میگرن ادامه دهند و میانگین هزینه‌ی عمده فروشی یک تریپتان معمول برای مصرف ۳۰ روزه، معادل ۱۲۰۰ دلار در سال است.

گونه‌ی تازه پپتید آنتاگونیست مرتبط با ژن کلسیتونین برای حدود ۴ میلیون بیمار آمریکایی که حداقل ۱۵ بار در هر ماه دچار حمله میگرنی می‌شوند کاربرد دارد. در صورتی که تمام بیماران واجد شرایط آیموویگ یا یکی از رقبای آن را برای یک سال مصرف کنند، بودجه دارویی به ۲۷.۶ میلیارد دلار خواهد رسید. یک ششم از این رقم معادل ۴.۶ میلیارد یک سرمایه‌گذاری با ارزش بر روی یک محصول جدید است؛ اما ۲۳ میلیارد دلار باقی‌مانده به‌طور موثری تلف خواهد شد و این عدد تقریبا معادل تمام بودجه‌ی فدرال اختصاص‌یافته به سیستم بهداشت و درمان برای بیماران HIV در ایالات متحده است. این مسئله توجیه اقتصادی دارو را زیر سؤال می‌برد.

پیش‌گیری از میگرن هدفی مهم است و آیموویگ به دستیابی به این هدف کمک می‌کند؛ اما با در نظر گرفتن کارآمدی نسبتا ضعیف این دارو ( در تمام جمعیت کاربران احتمالی) ، از دید بودجه، هزینه بالای این دارو قابل توجیه نیست. درصورت وجود ابزار تشخیصی مناسبی که بتواند افراد با شانس سود بردن از دارو را از افرادی که از دارو سود نخواهند برد افتراق دهد، بحث ارزش مادی نیز می‌تواند به نفع آیموویگ تغییر کند.