ساخت هیدروژلی با ترکیب سم مار برای انعقاد خون در چند ثانیه

خونریزی در اثر جراحاتی که در جریان تصادفات رانندگی یا میدان‌های نبرد به انسان‌ها وارد می‌شود، عامل اصلی مرگ انسان‌ها در این شرایط است. هرچند دانشمندان موفق به ساخت داروهای ضد انعقاد خون برای جلوگیری از خونریزی شده‌اند، اما بعضا لزوم استفاده از داروهای دیگری که اثربخشی این داروها را کاهش می‌دهند، باعث می‌شود تا خونریزی همچنان به عنوان یک چالش بزرگ برای افراد مطرح باشد. حال دانشمندان برای حل این مشکل موفق به ساخت دارویی شده‌اند که در واقع یک هیدروژل ترکیب شده با سم مار است که در صورت استفاده از آن روی زخم، می‌توان خونریزی را در چند ثانیه متوقف کرد.

جفری هارتجرینک، شیمیدان دانشگاه رایس در خصوص استفاده از سم مار چنین اظهار نظر کرده است:

بسیار جالب است سم مار که حتی قادر است جان انسا‌ن‌ها را بگیرد، تبدیل به دارویی شود که این بار منجر به حفظ جان انسان‌ها می‌شود.

هارتجرینک به همراه تیمش موفق شده تا هیدروژلی از نانوالیاف را که از وجود باتروکسوبین بهره می‌برد، ایجاد کنند. باتروکسوبین سمی است که می‌توان در دو گونه‌ی مار افعی آفریقا-آمریکایی یافت. قابلیت انعقاد خون توسط باتروکسوبین در سال ۱۹۳۶ کشف شده و از آن پس دانشمندان با بهره‌گیری از این ماده که در سم مار موجود است، برای جلوگیری از تشدید خونریزی در شرایطی نظیر انجام عمل‌های جراحی استفاده می‌کنند. هرچند قابلیت‌ موجود در سم مار برای جلوگیری از خونریزی برای چندین دهه است که کشف شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما دانشگاه رایس در راستای تبدیل کردن این ویژگی به یک محصول با قابلیت استفاده‌‌ی ساده‌تر، تحقیقاتی را در سال‌های اخیر انجام داده است.

در ابتدا دانشمندان یک هیدروژل قابل تزریق را که توسط دنباله‌ای از آمینو اسیدها تهیه شده بود به عنوان یک فرآیند طبیعی تزریق که در آن بافت‌ها پس از تزریق روی زخم قرار می‌گرفتند، معرفی کردند. باکستروبین مورد استفاده در این هیدروژل، از سم طبیعی ترشح شده توسط بزاق مار نبوده و دانشمندان این ماده را از یک باکتری به دست آورده بودند. البته برای بالا بردن خلوص و حذف سایر سموم خطرناک تولید شده، این ماده از یک فرآیند فرآوری و تصفیه عبور کرده است.

محققان با استفاده از باکستروبین و ترکیب آن با هیدروژل مورد نظر راهکاری را برای جلوگیری از خونریزی و انعقاد خون در چند ثانیه ارائه کرده‌اند. ماده‌ی نهایی ایجاد شده درون سرنگ قرار گرفته و در صورت لزوم می‌توان آن را روی محل خونریزی تزریق کرد که در این صورت نانو فیبرهای درون ژل روی محل زخم قرار گرفته در کمتر از ۶ ثانیه باعث قطع شدن خونریزی می‌شوند. محققان محصول نهایی را SB50 نام نهاده‌اند. براساس اطلاعات ارائه شده، پس از قطع خونریزی در چند ثانیه و گذشت چند دقیقه، محل زخم کاملا پوشیده شده و خبری از خونریزی دوباره نیست.

یکی از اصلی‌ترین مشکلات داروهای انعقاد، از بین رفتن اثر آن‌ها در صورتی بود که مجروح مجبور به استفاده از دارویی می‌شد که دارای قابلیت ضد انعقاد بود. هیدٰوژل جدید تولید شده چنین خاصیتی نداشته و قادر است قابلیت خود را با وجود مصرف چنین داروهایی نیز حفظ کند. پیش از این استفاده از داروهایی نظیر هپارین که خاصیت انعقاد داروهای مورد استفاده را از بین می‌برد، به یک چالش برای داروسازان و پزشکان تبدیل شده بود، اما با استفاده از این هیدروژل دیگر نباید از بابت خونریزی و عدم انعقاد خون در اثر استفاده از هپارین، نگران بود.