تکنیک‌های شستشوی مغزی و راه‌های مقابله با آن

جمعه ۵ اسفند ۱۳۹۰ - ۰۱:۵۱
مطالعه 4 دقیقه
ممکن است تصور کنید هیچ گاه مورد شست و شوی مغزی قرار نمی گیرید. اما باید بدانید که همه روزه به صورت خواسته در معرض شستشوی مغزی قرار می‌گیریم.
تبلیغات

یا ناخواسته تحت تاثیر اقداماتی قرار می گیرید که از نظر اخلاقی پسندیده نیستند و به نحوی شست و شوی مغزی محسوب می شوند. شاید اگر راه هایی که انسان را مورد هدف شست و شوی مغزی قرار می دهند را بدانید بتوانید با آنها مقابله کنید. در ادامه به معرفی و بررسی این روش ها می پردازیم.

نخست بیایید تعریفی از واژه ی شستشوی مغزی ارائه کنیم. اگر به دانشنامه آنلاین ویکیپدیا مراجعه فرمایید، خواهید دید که تعریف ذیل تحت عنوان شستشوی مغزی ارائه شده است:

کنترل ذهن که به شستشوی مغزی، اقناع اجباری، سوء استفاده از اذهان، کنترل افکار و یا تغییر نحوه ی اندیشیدن نیز تعبیر می شود، عبارتست از روندی که در آن فرد یا گروهی به صورت هدفمند مخاطبان را به قبول ایده هایشان ترغیب می کنند. شست و شوی مغزی اغلب برای مخاطب بینوا ضررهای مادی یا معنوی خاصی را در پی خواهد داشت.

اساساً، شستشوی مغزی را می توانیم نوعی از دستکاری افراطی ذهنی در نظر بگیریم. جالب اینکه اکثر ما تصور می کنیم این پدیده تنها در موارد موضوعات دینی و قومی کاربرد دارد، حال آنکه می توان نشانه های بارزی از آن را در زندگی روزمره مان نیز بیابیم. امیدواریم بعد از مطالعه این مقاله بتوانید تکنیک های شستشوی مغزی را در مقیاس وسیعی در امور روزمره ای چون تبلیغات بازرگانی رسانه ها، برنامه های شبکه های خبری، مباحثات داغ سیاسی و سایر اموری از این دست درک کنید.

الکس لانک، یکی از نویسندگان و منتقدان سایت Null Byte در مطلبی که اخیراً منتشر کرده است، به برشمردن برخی از مهمترین روشهای شستشوی مغزی پرداخته است. در ادامه بعضی از جالب توجه ترین موارد این فهرست بلندبالا را اعلام کرده ایم:

  • ارائه انتخاب های متعددی که همگی دارای یک نتیجه نهایی است. در این حالت شما تصور می کنید انتخاب های شما وسیع هستند ولی خبر ندارید که آش دیگری برای شما پخته شده و نهایتا نتیجه این انتخاب ها، به یک مورد ختم می شود.
  • ایده یا عبارتی یکسان آنچنان تکرار می شوند تا به مرور در ذهن مخاطب نشست کرده و ملکه می شوند.
  • تکنیک های کاهش هوشمندی و بمباران اطلاعاتی چنان صورت می گیرد که حافظه مخاطب را کم ظرفیت کرده و احساس سرخوشی کاذبی از دانستن به وی القا شود.
  • دستکاری احساسی در ذهن مخاطب برای بالابردن احساسات فردی و کمرنگ تر کردن بکارگیری عقل سلیم در وی. از مهمترین نشانه های این حالت می توان به بروز احساس ترس، عصبانیت و اضطراب اشاره نمود.
brodcast-washing-brain-2

زمانی که این فهرست را مطالعه می کنید، احتمالاً برخی از نمونه های کاربردی به ذهنتان می رسد. به طور مثال آگهی دهندگان علاقه وافری به ارائه انتخاب هایی دارند که نهایتاً به محصولات مورد نظر آنها ختم می شوند. از این گذشته دستکاری های احساسی نیز بیشتر در برخی سخنرانی های پرشور، فیلم های تبلیغاتی و سینمایی و یا سایر رسانه هایی از این دست رایج است.

این تکنیک ها را می توانید در همه جا بیابید. هدف اصلی این روشها تبدیل شما به موجودات وحشتناکی چون زامبی های خونخوار نیست! اما مطمئناً بر نحوه ی اندیشیدن و تصمیم گیری و انتخاب های شما تاثیرات بسزایی را خواهد داشت. خوشبختانه اگر فردی فعال از نظر ذهنی باشید می توانید با بکارگیری تمرینات ساده ای از این حملات جان سالم به در ببرید.

چگونه در دام تکنیکهای شستشوی مغزی نیافتیم

یکی از مهمترین روشهای مقابله با تکنیکهای شستشوی مغزی همانا دوری از محیط های آلوده است. برای مثال می توانید با تغییر شبکه تلویزیونی از تماشای آگهی های تبلیغاتی امتناع کنید. البته هرگز نمی توان به طور قطع و یقین اطمینان داشت که می توان از چنین موقعیت هایی در امان بود، ولی در صورت مواجهه بهتر است رویکردی متناسب، متعادل و متوازن را در پیش گرفته و بالطبع به میزان تلاشی که می کنید، قادر خواهید بود از شست و شوی مغزی فرار کنید. برای کسب دید متوازن در چنین توفیقات اجباری می توانید خود را به سلاح دانش مسلح نمایید. بدین ترتیب:

  • بهتر است هوشمندانه به شناسایی پیامهای دستکاری شده ی دریافتی بپردازید.
  • پیام های مخالف را دریافته و تلاش کنیم تا مفاهیمی بدون جانبداری و تعصب از دل آنها استخراج کنیم.
  • اطلاعات تزریقی را با منابع اطلاعاتی امن و مورد اطمینان خویش مقایسه کرده و حس القا شده را بسنجید.

فرقی نمی کند که تحت تاثیر چه درجه و میزانی از شستشوی مغزی قرار گرفته باشیم؛ کم یا زیاد فرقی نمی کند، هر چه که اطلاعات و بصیرتمان کمتر باشد بیش از پیش تحت تاثیر موارد القا شده قرار گرفته و ممکن است راه را گم کنیم. پس بهتر است انزوا را رها کرده و خویش را به منابع اطلاعاتی موثقی مسلح نماییم؛ تا هر آنچه که می آید را حقیقت نپنداشته و با بهره از ذهن جستجوگر خویش راه را از چاه بازیابیم.

در صورتی که به موضوع مطرح شده علاقمند شده اید می توانید با مطالعه سایر مقالات مرتبط دیدگاه خویش را در این زمینه بسط و گسترش دهید. بدین منظور می توانید عبارات «دستکاری در تبلیغات»، «دستکاری احساسی» و «القای فکری» را در گوگل جست و جو کنید.

منبع: LifeHacker

تبلیغات
داغ‌ترین مطالب روز

نظرات

تبلیغات