باکتری‌‌های پلاستیک خوار راه حلی برای معضل تجزیه ضایعات پلاستیکی

شاید باور نکنید ولی بیشتر مواد غذایی که بشر امروزی مصرف می‌‌کند به نوعی با پلاستیک‌‌ها سر و کار داشته‌اند و طول عمر بسیار زیاد این مواد دفع آن‌‌ها را با دشواری بسیاری رو به رو می‌‌کند. از طرفی بازیافت این مواد نیز به دلیل نیاز به سرمایه گذاری جدی و برخی دشواری‌‌های ناشی از عدم همکاری شهروندان با مشکلات زیادی رو به رو است. بنابراین یافتن راهی که بتواند به بازیافت ساده تر یا سریع تر این مواد بیانجامد کمک بزرگی برای طبیعت محسوب خواهد شد.

زباله‌‌های پلاستیکی برپایه‌‌ی پلیمر پلی اتیلن ترفتالات (PET) هر ساله به میزان صدها میلیون تن تولید و در کاربردهایی همچون بسته بندی‌‌های نوشیدنی‌‌ها و مواد شوینده‌‌ای همچون شامپوها به مصرف می‌‌رسند. اما مشکل درست پس از مصرف آشکار می‌‌شود، کوهی از پلاستیک‌‌های تجزیه ناپذیر که در اقیانوس ها، آب‌‌ها و زمین‌‌ رها شده و در بهترین حالت تنها درصد اندکی از آن‌‌ها و طی چندین سال بازیافت می‌‌شود. دانشمندان در ژاپن اقدام به ارائه‌‌ی راه حلی تازه برای این مشکل بزرگ با استفاده از موجوداتی بسیار کوچک کرده اند. آن‌‌ها باکتری تازه‌‌ای را کشف کرده اند که می‌‌تواند در مدت زمان نسبتا کوتاهی پلاستیک PETرا تجزیه کرده و برای تغذیه‌‌ی خود مصرف کنند.

این گروه که با سرپرستی دکتر شوزوکه یوشیدا در موسسه فناوری توکیو بر روی این موضوع فعالیت می‌‌کردند برای کشف باکتری مذکور اقدام به نمونه برداری از حدود ۲۵۰ نمونه از خرده‌‌های موجود بر روی تاسیسات بازیافت پلاستیک کردند تا در میان ملغمه‌‌ای خاک، گل و لای و دیگر رسوبات این باکتری را پیدا کنند.

این باکتری می‌‌تواند با تغذیه از این پلی استر، آن را به کربن و انرژی مورد نیاز خود تجزیه کند. با قرار دادن این باکتری در بطری حاوی پلاستیک PET، دانشمندان دریافتند که این باکتری می‌‌تواند پلاستیک را در عرض چند هفته تجزیه کند. در دل این تغذیه سالم باکتری نقش اصلی را تعدادی آنزیم دارند که می‌‌توانند پلاستیک را به اجزای ساده تری تجزیه کنند. این آنزیم‌‌ها در وقاع حاصل تکامل باکتری‌‌هایی بود که در محیطی غنی از PET مجبور به استفاده از این ماده به عنوان ماده‌‌ی غذایی اصلی و فراوان شده بودند. این تکامل به باکتری که نام آن را Ideonella sakaiensis گذاشته اند توانایی تجزیه‌‌ی پلاستیک به دو جزء مونومری اصلی و بی خطر برای طبیعت که ترفتالیک اسید و اتیلن گلایکول هستند می‌‌داد.

اگرچه پیشتر از این قارچ‌‌های تجزیه کننده پلاستیک‌‌ کشف شده بودند ولی تولید آن‌‌ها به سادگی میسر نبود به همین جهت با شناسایی این باکتری‌‌های پلاستیک خوار می‌‌توان به آینده‌‌ی بازگشت پلاستیک‌‌ها به طبیعت امیدوار بود چرا که دانشمندان با شناسایی ژنوم باکتری که در تولید آنزیم‌‌های اصلی تجزیه کننده دخیل‌اند، می‌‌توانند آن‌‌ها را در آزمایشگاه نیز تولید کرده و از آن برای تجزیه پلاستیک‌‌ استفاده کنند. این روش که راه حلی ویژه و موثر را برای بازیافت و مدیریت پسماندها و زباله‌‌های پلاستیکی ارائه می‌‌دهد می‌‌تواند در آینده کمک بزرگی برای حفظ طبیعت به شمار آید.

نتیجه‌ی پژوهش‌های این گروه در نشریه‌ معتبر علمی Science به چاپ رسیده است. نظر شما در مورد این روش بازیافت پلاستیک‌ها چیست؟