مدیرعاملان اسنپ و تپسی نسبت به بیمه اجباری رانندگان هشدار دادند: منتظر افزایش کرایه و کاهش کیفیت سفر باشید
در نشست مشترکی که صبح امروز (شنبه هشتم آذر) با حضور مدیرعاملان اسنپ و تپسی، معاونان حقوقی این دو پلتفرم، رئیس اتحادیه کسبوکارهای مجازی، دبیر انجمن تجارت الکترونیک و مدیر امور حقوقی اتاق اصناف ایران برگزار شده بود به بررسی ابعاد مختلف طرح اخیر تامین اجتماعی برای بیمه رانندههای تاکسیهای آنلاین پرداخته شد.
*یکی از نکات مهم این جلسه این بود که با وجود اظهارت و شفافسازیهای مکرر تامین اجتماعی مبنی بر این که مستمری بازنشستهها قطع نخواهد شد، معاون حقوقی تپسی و مدیرعامل اسنپ تاکید کردند که هیچ جای این طرح قید نشده که مستمری بازنشستهها قطع نخواهد شد.
*دیگر موضوع مهم این بود که به گفته مدیرعامل تپسی در صورت اجرا شدن این طرح پلتفرمها بهناچار دسترسی رانندهها به پروفایلهایشان را مسدود خواهند کرد و حتی با جریمه پلیس روبهرو خواهند شد.
*اشاره مهم دیگر جلسه این بود که افزایش قیمت ناشی از حق سهم کارفرمایی بیمه (۲ تا ۶ درصد افزایش قیمت) منجر به افزایش کرایه میشود اما این افزایش قیمت فقط به این میزان ختم نخواهد شد و بههم خوردن تعادل عرضه و تقاضا میتواند قیمتها را بسیار بیش از این میزان بالا ببرد.
مشروح جلسه را در ادامه میخوانید:
تمامی سفرها افزایش قیمت خواهند داشت
محمد خلج، مدیرعامل اسنپ، درباره نگرانیها درباره افزایش نرخ سفرها گفت: در این طرح اشاره شده که راننده ۱۳.۵ درصد از درآمد خود را به عنوان حق بیمه پرداخت خواهد کرد و ۲ تا ۶ درصد هم از کرایه بهعنوان بیمه پرداخت خواهد شد. خود این موضوع باعث افزایش قیمت میشود و این نگرانکننده است. واضح است که این کاهش رضایت کاربران را هم به دنبال دارد، در نتیجه تبعات منفی به خود پلتفرمها هم خواهد رسید.»
برخلاف برخی ادعاهای نادرست، اسنپ همواره پیگیر اجرایی شدن بیمه رانندگان بوده است. در سالهای گذشته بارها درخواست شده بود رانندگان تحت پوشش بیمه قرار بگیرند. با این حال طرح پیشنهادی فعلی مبتنی بر ماهیت رابطه کاری کارفرمایی است؛ این در حالی بوده که در رابطه فعلی رانندگان تابع پلتفرم محسوب نمیشوند و در ابزار کار و میزان فعالیتشان استقلال دارند.- محمد خلج، مدیرعامل اسنپ
مدیرعامل اسنپ ادامه داد: «اختلاف ما و طرح فعلی این است که بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، رانندهها مجازند خود را بیمه کنند اما بحث اختیاری بودن طرح حالا به اجباری بودن تبدیل و همین موضوع به سنگ بنای اختلاف ما تبدیل شده است.»
او با اشاره به وجود ایرادهای دیگر در طرح افزود: «برای نمونه، در نظر گرفتن ۲ تا ۶ درصد حق کارفرمایی که قرار است به کرایهها اضافه شود، پرسشها و ابهامهایی برای ما ایجاد کرد؛ چنین افزایشی تبعاتی برای همه ذینفعان، از جمله پلتفرمها، رانندگان و حتی مسافران خواهد داشت و باید درباره پیامدهای آن شفافسازی شود.»
سهم درآمدی رانندگانی که بیمه دارند هم کاهش خواهد یافت
مدیرعامل اسنپ با اشاره به این که اصل نگرانی ما در خود بیمه کردن نیست بلکه تبعات آن است، ادامه داد:
«رانندهها در سکوهای اینترنتی میتوانند در زمان رفتوآمد و تعداد سفرشان انتخابهای خودشان را داشته باشند. به همین دلیل تنوع رانندهها زیاد است. بازنشستهها، افرادی که فاقد بیمه هستند، افرادی که در گروههای بیمهای دیگر بیمه میپردازند در سکوهای ما کار می کنند. وقتی قرار شده بین ۲ تا ۶ درصد از کرایه کسر شود یعنی تمامی رانندهها از این طرح تاثیر میگیرند و تمامی سفرها افزایش قیمت خواهند داشت؛ بنابراین، تبعات آن شامل همه رانندهها خواهند شد.»
او درباره تبعات بعدی اجرای طرح توضیح داد: یکی از موارد، رانندگانی هستند که هماکنون حق بیمه خود را پرداخت میکنند. طبیعتاً با اجرایی شدن طرح، سهم درآمدی این رانندگان کاهش خواهد یافت.
برخلاف ادعای تامین اجتماعی مستمری بازنشستهها قطع خواهد شد
خلج همچنین در پاسخ به این پرسش که تاکید تامین اجتماعی این است که رانندههای بازنشسته مشمول اجباری بودن پرداخت طرح نخواهد شد گفت:
ماده دو قانون بازنشستگی میگوید بازنشستهها نمیتوانند جای دیگری بیمه بپردازند، پس وقتی باید رانندهها به اجبار بیمه بپردازند این طرح شامل آنها هم خواهد شد و هیچ جایی از طرح نیامده که مستمری قطع نخواهد شد.- محمد خلج، مدیرعامل اسنپ
خلج: «ما با مدلی که امروز مصوب شده مخالفیم اما با کلیت بیمه شدن رانندهها موافقیم. امیدوارم طرح به شکلی اصلاح شود که دغدغه رانندهها رفع شود.»
نیمی از رانندهها کمتر از دو سفر در روز میروند
مصطفی سیدحسینی، مدیرعامل تپسی، توضیحات بیشتری درباره نظر پلتفرمها درباره بیمه رانندههای تاکسیهای آنلاین داد: «این طرح هزینهای برای کل صنعت ایجاد خواهد کرد. اولین موضوعی که برای کسبوکارها ایجاد خواهد شد کاهش عرضه است.»
نرخ ریزش ماهانه راننده در تاکسیهای آنلاین حدودا ۲۰ درصد است
به گفته او، داینامیک این بازار طوری کار میکند که رانندههایی که در این پلتفرمها فعالاند اغلب رانندههای کژوال هستند و نگاهشان بلندمدت نیست. نرخ ریزش ماهانه، راننده حدودا ۲۰ درصد است. یعنی ۲۰ درصد از رانندههایی که این ماه کار میکنند، ماه دیگر نیستند. پس یعنی شغلی نیست که راننده دائمی در آن فعالیت کنند.
۵۰ درصد از رانندههای ما کمتر از دو سفر در روز میروند
او درباره آثار اجرای طرح کنونی برای بیمه رانندهها گفت: «وقتی قیدی میگذارید که همه این رانندهها باید بیمه باشند رانندههای پارهوقت ما تحت تاثیر قرار میگیرند. از نتایج دیگر آن این خواهد بود که ابتدا سطح سرویس پلتفرم ما را کاهش خواهد داد. همچنین به واسطه ماهیتی که کسبوکار ما به دنبال دارد افزایش قیمت و کاهش کیفیت از نتایج اجرای این طرح خواهد بود.»
این طرح سطح سرویس پلتفرم ما را کاهش خواهد داد و افزایش قیمت و کاهش کیفیت از نتایج اجرای این طرح خواهد بود
از آنجا که سازوکار قیمتگذاری ما تعاملی است، چنین تصمیمی به افزایش کرایهها منجر میشود و در نتیجه سطح کیفیت خدمات را پایین میآورد. به بیان دیگر، اجرای این طرح به ارائه سرویس ضعیفتر با کیفیت کمتر ختم خواهد شد.- مصطفی سیدحسینی، مدیرعامل تپسی
او تاکید کرد که با توجه به ماهیت این نوع کسبوکار، افزایش قیمت و افت کیفیت از پیامدهای اجتنابناپذیر اجرای طرح است.
افزایش قیمت بیشتر از دو تا شش درصد است
مدیرعامل تپسی افزود: «برخلاف این که گفته میشود هزینهها تنها ۲ تا ۶ درصد افزایش پیدا میکند، این موضوع یک بُعد پنهان هم دارد. این درصد برای «هر سفر» است؛ اما بسیاری از مسافران در سال دهها یا حتی صد سفر انجام میدهند و در مجموع افزایش قابلتوجهی را متحمل خواهند شد. مهمتر از این، بههمخوردن تعادل عرضه و تقاضاست که میتواند قیمتها را بسیار بیش از این میزان بالا ببرد.»
بههمخوردن تعادل عرضه و تقاضا میتواند قیمتها را بسیار بیش از این میزان بالا ببرد
به گفته سیدحسینی، باید پیامدهای این تصمیم برای کل صنعت را نیز در نظر گرفت. چنین تغییری جذابیت کار را برای رانندگان کاهش میدهد؛ رانندهای که امروز میتواند تا ۱۴ ساعت در روز فعالیت کند، با کاهش درآمد و محدودیتهای جدید روبهرو میشود. در نهایت، آسیب فقط متوجه تاکسیهای آنلاین نخواهد بود؛ بلکه کل اکوسیستم تجارت الکترونیک متأثر میشود و اصل «آزادی فعالیت اقتصادی» را هدف قرار میدهد.
بخش زیادی از رانندهها به بخش سنتی مهاجرت میکنند که به لحاظ امنیتی ممکن است امنیت سفر و نظارت بر آن را کاهش دهد.
تامین اجتماعی میز مذاکره را خالی کرد
مهدی شمسایی، معاون حقوقی اسنپ، در ادامه برنامه به مدل پیشنهادی این پلتفرم اشاره کرد و توضیح داد: «طبق قانون برنامه توسعه، رانندگانی که بیمه نداشتند مجاز بودند خودشان را بیمه کنند. ما هم به یک تفاهم اولیه رسیده بودیم و اعلام کرده بودیم که از محل مشوقهایی که به دست میآوریم، رانندگان را به بیمه شدن ترغیب میکنیم و بخشی از حق بیمه را از همین محل پوشش میدهیم.»
اگر رانندگان بیمه نشوند، پلتفرم را هم جریمه خواهند کرد
شمسایی افزود: «با وجود این توافق اولیه، تامین اجتماعی میز مذاکره را ترک کرد؛ قانون به «تکلیف» تبدیل شد و اعلام کردند با استناد به قانونی که در آن نبود بیمه برای راننده به معنای جریمه ساختاری است که او در آن فعالیت میکند، اگر رانندگان بیمه نشوند پلتفرم را هم جریمه خواهند کرد.»
نمایندهها میپرسند تامین اجتماعی میخواهد استخر منابع درست کند؟
برخی نمایندگان مجلس نیز اینطور استدلال میکردند که پلتفرمها میخواهند یک «استخر منابع» ایجاد کنند و بعد از آن رانندگان را بیمه کنند. آنها میپرسیدند که این منابع قرار است در هر شهر چگونه مدیریت شود؛ چون در برخی شهرها استقبال از پلتفرمها به دلیل ضعف حملونقل عمومی بیشتر است. به گفته آنها، این نگرانی وجود داشت که پلتفرمها پول را از یک شهر بگیرند و در شهر دیگری خرج کنند.- مهدی شمسایی، معاون حقوقی اسنپ
طبق این قانون همه رانندهها باید دفترچه مفاصای بیمه داشته باشند
صادق سازگاری، مدیر امور حقوقی اتاق اصناف ایران، نیز در این نشست توضیح داد: «ورود اتاق اصناف به این موضوع به این دلیل است که هرچند مساله برای رانندگان حساسیت زیادی دارد، اما میتواند در آینده ابعاد گستردهتری پیدا کند و به یک مساله صنفی تبدیل شود.»
او ادامه داد: «اجبار به بیمه برای افرادی که خودشان صاحب کسبوکارند، توجیهی ندارد و همین نقطه، منشأ چالش ماست. در این زمینه هم هیئت عمومی دیوان عدالت اداری درگیر است و هم قانون برنامه هفتم توسعه تاکید کرده که این نوع کسبوکارها مشمول بیمه اجباری نیستند.»
اجبار به بیمه برای افرادی که خودشان صاحب کسبوکارند، توجیهی ندارد
به گفته سازگاری، این وضعیت نگرانی ایجاد میکند که یک بدعت در نظام بیمهای کسبوکارهای دیجیتال و سایر صنوف شکل بگیرد؛ بدعتی که با مدل فعالیت صنفی سازگار نیست و معنای جدیدی در نظام بیمهای ایجاد میکند.
تعداد رانندههای تماموقت کمتر از ۲۰ هزار نفر است
نگین انصاری، معاون حقوقی تپسی، نیز در ادامه در واکنش به سوالی درباره ابهامها حول قطعی مستمری رانندههای بازنشسته گفت:
در طرحی که تاکنون مشاهده کردهایم، بازنشستهها هم مشمول هستند و حتی در صورتی که اصلاحات اعلامشده در طرح اعمال شود، باز هم ۴ درصد از مبلغ هر سفرِ رانندگان بازنشسته کسر خواهد شد.- نگین انصاری، معاون حقوقی تپسی
او در پاسخ به پرسشی درباره تعداد رانندگان تماموقت توضیح داد: «تعداد رانندگان فولتایم بسیار محدود است و فقط چندهزار نفر را شامل میشود. در دو پلتفرم مجموعا کمتر از ۲۰ هزار نفر هستند که فعالیت اصلیشان رانندگی در تاکسیهای اینترنتی است. از سال ۱۳۹۸ پلتفرمها موظف شدهاند اطلاعات سفرهای خود را ثبت و ارائه کنند و این دادهها بهصورت مستمر در دسترس وزارت کشور است. ما نیز از تامین اجتماعی خواستهایم که با استعلام این دادهها، صحت گفتههای ما را بررسی کند.»
به گفته معاون حقوقی تپسی، پیش از این، پلتفرمها رانندگان را تشویق کرده بودند که با انجام تعداد مشخصی سفر از مزایای بیمه بهرهمند شوند و حتی در اینباره با تامین اجتماعی مذاکره شده بود، اما فرایند از سوی تامین اجتماعی متوقف شد.
این رابطه کارفرمایی نیست پس موضوع کارگاه دوم منتفی است
سازگاری، مدیر امور حقوقی اتاق اصناف ایران در پاسخ به سوال زومیت که براساس قانون، بیمه در شغل یا کارگاه دوم الزامی است و به همین دلیل رانندهای که فعالیت در تاکسی آنلاین شغل دوم محسوب میشود، باید حق بیمه پرداخت کند گفت:
اعتقاد ما بر ابن است که بین راننده مسافر و سکوی حملونقل هوشمند رابطه کارگر کافرمایی نیست. وقتی شما موضوع کارگاه دوم را مطرح میکنید، یعنی رابطه کارگر کارفرمایی مطرح است. هم کاربر مسافر و هم کاربر راننده رابطه کاربر مسافر مصرفکننده هستند؛ بنابراین موضوع کارگاه دوم منتفی است.- صادق سازگاری، مدیر امور حقوقی اتاق اصناف ایران
مبنای ما قانون نظام صنفی است
شمسایی در ادامه پاسخ دیگری به سوال زومیت داشت: «تامین اجتماعی دارد مبنای فعالیت را عوض میکند. مبنای ما قانون نظام صنفی است. در قانون نظام صنفی بیمهای که قانونگذار تعبیه کرده خویشفرماست و برنامه توسعه هم گفته رانندهها مجاز هستند خودشان را بیمه کنند. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در خصوص این بند تاکید میکند که دولت میخواهد تکلیفی برای تامین اجتماعی تعیین کند که بیمهها را برای رانندهها تصویب کند.
به گفته او، تامین اجتماعی چون نمیتواند این صحبتها را در قالب قانون نظام صنفی کند مبنا را عوض میکند و در قالب قوانین کار میبرد. شما بنا را بر قانون صنفی میگذارید یا قانون کار؟ اگر این سوال را تامین اجتماعی پاسخ دهد چالش ما حل میشود.»
مدیرعامل اسنپ هم در جواب به این پرسش زومیت گفت: «در بند چ ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم توسعه صراحتا گفته شده رانندههای فاقد بیمه بازنشستگی و رانندههای دیگر مشمول این قانون نمیشوند. دوم، اشاره شده به این که این رانندهها مجاز هستند. پس تامین اجتماعی هم همه راننده ها را هدف قرار میدهد و هم مجاز بودن را به تکلیف تبدیل میکند.»
اگر قانون شود مجبوریم دسترسی رانندهها به سفر را ببندیم
مصطفی سیدحسینی در پاسخ به سوال دیگر زومیت مبنی بر این که طبق اظهارات معاون حقوقی تامین اجتماعی، پلتفرمها باید دسترسی رانندگانی را که بیمه ندارند قطع کنند و مانع فعالیت آنها شوند و این که در صورت تبدیل شدن این طرح به قانون برنامه، رویکرد اسنپ و تپسی چه خواهد بود گفت:
اگر این قید بشود ما مجبوریم اجرا کنیم، چراکه هر قانونی در کشور جاری شود باید اجرا کنیم و اجرا نکنیم جرایمی دارد. اگر بیمه اجباری شود، دیگر نمیتوانیم حتی پروپوزال سفر آنها را ببندیم.- مصطفی سیدحسینی، مدیرعامل تپسی
تامین اجتماعی برای ناترازی خودش دنبال بیمه راننده آمده است
رضا الفتنسب، رئیس اتحادیه کسبوکارهای فضای مجازی هم در پایان جلسه با اشاره به دیدار اخیر با سران قوا گفت:
«در گفتوگویی که با آقای قالیباف داشتیم، دقیقاً همین نگرانی را مطرح کردیم که برخی موضوعات بدون اطلاع ما در مجلس مطرح میشود. قرار شد در یک کمیسیون مشترک، حداقل پیش از طرح چنین موضوعاتی، ما در جریان قرار بگیریم.»
به گفته او، مسئله اصلی این است که قانونگذار زمانی که تفاوت راننده بازنشسته و راننده پارهوقت را تشخیص نمیدهد، طبیعتاً نمیتواند درباره سرنوشت آنها تصمیم دقیق بگیرد.
تامیناجتماعی همین نظر را درباره بازاریابهای شرکتی دارد
الفتنسب در بیانی تند افزود: «تامین اجتماعی برای جبران ناترازی خود سراغ این موضوع آمده است. حتی شرکتهای فعال در بازاریابی شبکهای هم وارد بحث شدهاند و اعلام میکنند بازاریابها باید بیمه شوند تا این مسیر برای اصناف دیگر هم باز شود. ما تلاش میکنیم از طریق اتاق اصناف این موضوع را مدیریت و پیگیری کنیم.»